سخنی مشفقانه با دانشکدههای الهیات کشور

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، محمد محمدرضایی، استاد فلسفه دین دانشگاه تهران در نامهای به اساتید دانشکده های الهیات کشور نوشت: امروزه نسبت به قرآن و نهج البلاغه و فلسفه و عرفان اسلامی، شبهاتی وارد شده و دانشجویان انتظار دارند که ما پاسخ آنها را دهیم.
وی افزود: بخشی از بی تفاوتی دانشکده های الهیات به انتخاب برخی مسئولین دانشکدهها و انتخاب مدیران گروه های علمی دانشکده برمیگردد.
برخی از رؤسا و مدیران گروه ها در باب ایمان و اعتقادات و اصول بنیادی تشیع و اسلام مطالبی را در کتابها و مصاحبههای خود بر زبان جاری میسازند که حکایت از عدم آشنایی اولیه و مقدماتی آنان با اعتقادات مسلم اسلامی و نیز کلام و الهیات و معارف و فلسفه اسلامی و حتی فلسفه غرب می کند که به جهت بطلان واضح آنها از بیان آنها خودداری می کنم.
از چنین مدیران و استادان نا آشنا با مبانی اسلامی چه انتظاری می رود. آیا آنان می توانند به طور شایسته دانشجویان را در حوزه اعتقادات هدایت نمایند؛ زهی خیال باطل.
دانشکده الهیاتی که زمانی یادآور مجاهداتهای علمی علامه شهید استاد مرتضی مطهری و استاد شهید آیت الله دکترمحمد مفتح و اساتید بزرگواری نظیر الهی قمشهای و مرحوم راشد رحمت الله علیهم و ... بود. امروز این دانشکده توسط افرادی مدیریت میشود که بر اثر بیاطلاعی با مبانی اسلامی، سخنان ناحقی را به دانشجویان تعلیم می دهند که فقط باید تاسف خورد.
متن کامل این نامه به شرح ذیل است:
باسمه تعالی
الَّذِینَ یُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَیَخْشَوْنَهُ وَلَا یَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ ۗ وَکَفَىٰ بِاللَّهِ حَسِیبًا
(پیامبران) پیشین کسانی بودند که تبلیغ رسالتهای الهی میکردند و (تنها) از او می ترسیدند، و از هیچ کس جز خدا بیم نداشتند؛ و همین بس که خداوند حسابگر (و پاداشدهنده اعمال آنها) است.
بارها مشاهده شده که شبهات در باب خدا و قرآن و وحی و مسائل اساسی دیگر در جامعه علمی مطرح میشود و اصولا دانشکده و گروهها و اساتید نسبت به این مسائل اظهار نظر نمیکنند .
دانشکده الهیات مانند سایر دانشکدهها به روال عادی خود ادامه میدهد. نه تنها این دانشکده الهیات بلکه دانشکده الهیات تهران نیز چنین است. شاید با سکوت خود درسی به دانشجویان می دهیم که شما هم نسبت به مسائل جامعه بیتفاوت باشید.
بعضی اوقات با خود فکر میکنم اگر اساتید و گروه های علمی دانشکده الهیات نسبت به این شبهات پاسخگو نباشند چه دانشکده ای باید پاسخگو باشد. آیا دانشکده مدیریت یا مهندسی و علوم پایه و ... باید احساس مسئولیت کنند و قیام به این امر؟
امروزه نسبت به قرآن و نهج البلاغه و فلسفه و عرفان اسلامی، شبهاتی وارد شده و دانشجویان انتظار دارند که ما پاسخ آنها را بدهیم ولی گروه علوم قرآن، گروه کلام، گروه شیعه شناسی و مبانی نظری اسلام، فلسفه اسلامی و فلسفه دین و ادیان و عرفان و ... همه سکوت پیشه میکنند و بارها فکر میکنم و با دیدن این صحنهها با خود میگویم شاید این امر وظیفه دانشکده دیگر است؛ چه انتظاری از دانشکده الهیات. خواهشمند است این کمترین را راهنمایی بفرمایید که آیا سکوت اصل است یا تبیین جهاد علمی؟
خواهش این همکار کوچک شما عزیزان این است دانشجویان (فرزندان دلبندمان) را دریابید، البته با کمال اعتذار بخشی از بیتفاوتی دانشکده های الهیات به انتخاب برخی مسئولین دانشکدهها و انتخاب مدیران گروه های علمی دانشکده برمیگردد.
برخی از رؤسا و مدیران گروهها در باب ایمان و اعتقادات و اصول بنیادی تشیع و اسلام مطالبی را در کتابها و مصاحبههای خود بر زبان جاری میسازند که حکایت از عدم آشنایی اولیه و مقدماتی آنان با اعتقادات مسلم اسلامی و نیز کلام و الهیات و معارف و فلسفه اسلامی و حتی فلسفه غرب میکند که به جهت بطلان واضح آنها از بیان آنها خوداری میکنم.
از چنین مدیران و استادان ناآشنا با مبانی اسلامی چه انتظاری میرود. آیا آنان میتوانند به طور شایسته دانشجویان را در حوزه اعتقادات هدایت نمایند. زهی خیال باطل.
دانشکده الهیاتی که زمانی یادآور مجاهدات های علمی علامه شهید استاد مرتضی مطهری و استاد شهید آیت الله دکتر محمد مفتح و اساتید بزرگواری نظیر الهی قمشهای و مرحوم راشد رحمت الله علیهم و ... بود. امروز این دانشکده توسط افرادی مدیریت می شود که بر اثر بیاطلاعی با مبانی اسلامی، سخنان ناحقی را به دانشجویان تعلیم می دهند که فقط باید تاسف خورد.
برخی از مدیران گروه های الهیات نیز در عدم آشنایی با مبانی اسلامی و شیعی و بیان سخنان
باطل گوی سبقت را از دیگران ربوده اند.
ذات نایافته از هستی بخش
چون تواند که بود هستی بخش
خشک ابری که بود ز آب تهی
ناید از وی صفت آب دهی(جامی)
به تعبیر فیلسوفان فاقد شی معطی شی نخواهد بود.
برای نمونه مطلبی را از کتاب "ایمان و عقلانیت" تالیف ....، میآورم. مولف در این کتاب اسوه و الگوی خود را ابن تیمیه[ (661_ 728 ق ) عالم حنبلی و سلفی اهل سنت که فلاسفه و شیعه اثنا عشری را تکفیر کرده و نظرات و فهم نادرستی از خدا دارد و قائل به تجسیم خدا است و توسل و زیارت پیامبر و امامان معصوم را و نیز لعن یزید را هم جایز نمیداند و .... و نیز رهبر معنوی داعش و وهابیت است] دانسته و از آن دفاع می نماید. او در ص 152 چنین می گوید: "به نظر میرسد که دیدگاه قابل دفاع در باب ایمان دیدگاه ابن تیمیه باشد. ابن تیمیه بر اساس پلورالیسم معرفتی بحث دقیقی در باره مساله زیادت نقصان و مراتب ایمان مطرح می کند که در دوره جدید می توان آنرا به عنوان یک الگو در فلسفه دین ارائه داد".(ص 152)
آیا صحیح است مسئول دانشکده الهیات ابن تیمیه را به جای حضرت امام راحل(ره) و رهبر حکیم و فرزانه انقلاب و علامه طباطبایی و استاد شهید مطهری و مرحوم حضرت استاد مصباح یزدی و حضرات آیات عظام سبحانی و جوادی آملی و... به عنوان الگو مطرح نماید و بخواهد به جهانیان معرفی نماید .
این امر حکایت از عدم اطلاع کافی مولف از تاریخ اسلام و آموزههای شیعی میکند.
برای شناخت مناسب در باب ابن تیمیه اجمالاً به دیدگاه مرجع عالیقدر حضرت آیتالله العظمی سبحانی در این باره اشاره میکنم.
و توصیه برادرانه به مسئولین دانشگاه آن است که در انتخاب رئیس دانشکده الهیات و مدیران گروههای علمی تابعه احتیاط و وسواس بیشتری داشته عالی باشند. کمترین غفلت در این حوزه اثرات مخربی را بر باورهای اسلامی دانشجویان بر جا میگذارد.
اما اینک دیدگاه استاد آیتالله سبحانی دامت برکاته در باب ابن تیمیه:
اگر کسی کتابهای [ابن تیمیه] را مطالعه کند مجموع مکتب ایشان را در چند مطلب میتوان خلاصه کرد:
1. مسئله تجسیم و تشبیه و اثبات جهت برای خداست. متاسفانه از روایات ضعیف که حنابله نقل کرده اند، از آنها بهره گرفته و در حقیقت نوعی جسم، نوعی جهت، و نوعی تشبیه یعنی تشبیه خالق به مخلوق برای خدا در نظر گرفته است. این مسئله ای نیست که علمای اسلام در مقابل آن ساکت بنشینند، افتخار اسلام آن است که بر تنزیه حق تعالی تاکید میکند: «لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ»، «وَهُوَ ٱلَّذِی فِی ٱلسَّمَآءِ إِلَٰهࣱ وَفِی ٱلۡأَرۡضِ إِلَٰهࣱۚ» و «وَهُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ مَا کُنْتُمْ». همه ما در نماز میخوانیم «قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ*ٱللَّهُ ٱلصَّمَدُ*لَمۡ یَلِدۡ وَلَمۡ یُولَد*وَلَمۡ یَکُن لَّهُۥ کُفُوًا أَحَدُۢ» اگر برای خدا جسمانیت، جهت و تشبیه ثابت کنیم دیگر نمیتوانیم بگوییم «لم یکن له کُفُوًا أَحَدُۢ».[ابن تیمیه] مسئله تنزیه قرآنی را زیر سؤال برده و لذا علما علیه او مخالفت کرده اند.
2. مقام انبیاء و اولیاء را خیلی پایین آوردهاست، یعنی انبیاء و اولیاء بعد از مرگ هیچ فرقی با افراد دیگر ندارند. بعد از مرگ کار تمام است و هیچ نوع رابطه ای با این جهان ندارند و ما هم با آنها هیچ ارتباطی نداریم و حتی گاهی عصمت انبیا را هم انکار میکند.
3. ایشان بسیاری از روایاتی را که در فضایل علی(ع) و ائمه اهل بیت(علیهمالسلام) وارد شده، انکار کرده است و در حقیقت یک نوع نصب خفی(نصب به معنی عداوت و دشمنی با امام علی علیه السلام و امامان معصوم علیهم السلام)، (خفی هم یعنی پنهان) در کلام ایشان است، حتی مقلد ایشان جناب آقای آلبانی که حدیثشناس معاصر است و همه علمای حدیث اهل سنت او را به استادی قبول دارند و او هم حنبلی مذهب است میگوید ایشان در نقد احادیث تسرع به خرج داده(تسرع یعنی شتابزدگی)، یعنی هنگامی که به حدیث غدیر میرسد ایشان حدیث غدیر را منکر میشود، آلبانی گوید به خاطر تسرع این حدیث را منکر شده، اطراف حدیث را ندیده، جمع نکرده، منکر شده است. یک نوع نصب در کلمات ایشان است، البته نصب خفی.
ابن حجر مطلبی دارد بد نیست در اینجا نقل کنم مرحوم علامه حلی کتابی نوشته است بنام «منهاج الکرامة فی معرفة الإمامة» این کتاب چاپ شد، جناب آقای ابن تیمیه ردی بر آن نوشته است بنام «منهاج السنة النبویه». او در این کتاب بسیار بد زبانی کرده است. اگر هم بناست مطلب و نقدی را بگوییم نباید بدزبانی کنیم با زبان خوش باید صحبت کنیم، خدا به ما دستور میدهد «ادْعُ إِلَى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَن». ابنحجر میگوید ابن تیمیه برای کوبیدن این رافضی یعنی علامه حلی به قدری پیشرفت کرده که حتی احادیث مسلمی که در حق علی(ع) و اهل بیت(ع) او هست هم انکار کرده است. ابن حجر، حدیثشناس جهانی است و صاحب کتاب «فتح الباری فی شرح صحیح البخاری» و همچنین «ابن حجر هیثمی» این دو نفر حدیث شناس جهان اسلام هستند و خیلی محترم و بزرگوارند، میگوید این مرد برای اینکه بتواند مولف را نقد کند احادیث مسلمی را که در حق ائمه اهل بیت(ع) است، انکار کرده است.
(البته تمام مطالب ابن تیمیه برخلاف قرآن و روایات معتبر اسلامی و نیز برخی از آنها برخلاف اصول مسلم عقلی است که فعلا مجال نقد و بررسی آنها نیست.)