تهدید رهبری، تهدید جایگاه فرماندهی جبهه توحید است

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام قاسم شبان‌نیا عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در همایش «ظرفیت‌های فقه برای دفاع از ولی امر مسلمین و جامعه اسلامی» که در تالار شهید بهشتی دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار شد، با اشاره به ضرورت بازخوانی فقه جهاد و دفاع در پرتو تحولات جدید جهانی، تأکید کرد: فقه ما به‌ویژه فقه جواهری ظرفیت بالایی برای پاسخ‌گویی به تهدیدات نوپدید و تحلیل‌های نظام‌مند درباره جنگ ترکیبی و ابعاد شناختی آن دارد.

وی در ابتدای سخنان خود با اشاره به شرایط حساس امروز و ماهیت جنگی که با آن مواجهیم گفت: آنچه امروز در برابر ماست، صرفاً یک جنگ نظامی نیست. ما اکنون درگیر جنگی ترکیبی هستیم که در آن، فناوری، شناخت، رسانه، فرهنگ و تهدیدات نرم‌افزاری به‌مراتب پررنگ‌تر از تسلیحات نظامی عمل می‌کنند. به همین دلیل فرماندهان جنگ شناختی گاهی نقشی مهم‌تر از نظامیان دارند و فقه ما باید متناسب با این وضعیت احکام و مواضع خود را بازخوانی کند.

تهدید مقام رهبری صرفاً یک تهدید شخصی نیست

حجت‌الاسلام شبان‌نیا با اشاره به برخی اظهارات درباره تهدیدات اخیر دشمنان نسبت به رهبر معظم انقلاب، گفت: متأسفانه برخی تحلیل‌ها موضوع را به یک تهدید فردی تقلیل می‌دهند؛ در حالی که حقیقت این است که تهدید رهبر امت اسلامی تهدید اساس اسلام و جبهه مقاومت است.

وی افزود: کسانی چون ترامپ که مستقیماً دستور ترور شهید سلیمانی را صادر می‌کنند یا مقامات رژیم صهیونیستی که بارها به مقدسات اسلامی جسارت کرده‌اند به‌صراحت واجد عناوینی مانند محاربه، افساد فی‌الارض، بغی و معین محارب هستند و نیازی به توجیهات پیچیده فقهی برای اثبات این امر وجود ندارد.

عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) با اشاره به آیات قرآن کریم به‌ویژه سوره مبارکه ممتحنه، گفت: آیاتی که درباره قتال با کسانی نازل شده که مسلمانان را از خانه‌هایشان اخراج کرده یا با دین خدا جنگیده‌اند به‌روشنی درباره رژیم‌هایی چون صهیونیسم قابل تطبیق است. بر همین اساس دشمنانی که در رأس نظام سلطه قرار دارند به‌صرف تهدید یا تحقیر رهبران امت اسلامی نیز می‌توانند مشمول حکم محاربه واقع شوند.

حجت‌الاسلام شبان‌نیا یکی از مفاهیم مغفول در فقه جهاد را تفاوت دقیق میان «دفاع» و «قصاص» دانست و بیان کرد: علامه مصباح یزدی(ره) به این تمایز توجه کرده‌اند. قصاص واکنشی به جنایتی گذشته است اما دفاع ناظر به پیشگیری از تهدیدات آینده است. اگر دشمنی تهدید کند که مراکز هسته‌ای ایران را خواهد زد منتظر ماندن برای تحقق تهدید و سپس واکنش نشان دادن دفاع نیست؛ بلکه باید در همان مرحله تهدید، سازوکار دفاعی فقهی و عملی را فعال کرد.

وی با اشاره به آیه شریفه «و أعدوا لهم ما استطعتم من قوة» افزود: آمادگی در برابر دشمن تنها آمادگی نظامی نیست؛ بلکه در عرصه جنگ ترکیبی، آمادگی فکری، رسانه‌ای، علمی و اجتماعی نیز از مصادیق دفاع محسوب می‌شود.

طاغوت‌ستیزی جوهره نگاه فقهی ماست

عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در ادامه با اشاره به مفهوم «طاغوت» در قرآن کریم اظهار داشت: در هیچ‌جای قرآن طاغوت به افراد عادی اطلاق نشده است. طاغوت در منطق قرآن نماد رهبری جبهه استکبار است؛ کسی که فرماندهی می‌کند ستم روا می‌دارد و از قدرت خود برای تحقیر بندگان خدا بهره می‌برد. با این توصیف بسیاری از سردمداران غربی امروز و به‌ویژه سران آمریکا و رژیم صهیونیستی مصداق روشن طاغوت‌اند و مواجهه با آن‌ها نه‌تنها جایز بلکه در مواردی واجب است.

وی تأکید کرد: اگر نگاه قرآن به طاغوت را به‌درستی فهم کنیم بسیاری از ابهامات فقهی در موضوع دفاع از رهبری و امت اسلامی برطرف می‌شود. زیرا در این نگاه تهدید رهبر جامعه اسلامی تهدید یک شخص نیست بلکه تهدید جایگاه فرماندهی جبهه توحیدی است.

حجت‌الاسلام شبان‌نیا در بخش دیگری از سخنان خود به نسبت مرجعیت و نظام سلطه پرداخت و گفت: مرجعیتی که موضعی در برابر استکبار ندارد به‌لحاظ فقهی تفاوتی با دیگران ندارد؛ اما مرجعیتی که در خط مقدم دفاع از جبهه توحید و نظام ضد سلطه قرار دارد تهدیدش به‌منزله تهدید کل جبهه مقاومت است و چنین تهدیدی آثار فقهی خاص خود را دارد.

وی ادامه داد: آنچه در تهدید رهبر معظم انقلاب رخ داده صرفاً تهدید شخص اول جمهوری اسلامی نیست بلکه تهدید پرچمدار یک جریان عظیم جهانی است؛ جریانی که امروز به نمایندگی از امت اسلامی در برابر نظم سلطه ایستاده است. از این‌رو فقه ما باید احکام ناظر به دفاع از چنین جایگاهی را بازتولید و تبیین کند.

نباید فقه را محدود به عنوان محاربه کرد

این استاد حوزه با اشاره به تنوع عناوین فقهی در منابع معتبر شیعه گفت: متأسفانه گاهی همه بحث‌ها فقط ذیل عنوان «محاربه» محدود می‌شود. در حالی که ما در فقه شیعه عناوین دیگری مانند افساد فی‌الارض، بغی، نقض بیضه اسلام و تهدید اساس امت اسلامی داریم که همگی قابل انطباق با شرایط کنونی هستند.

وی افزود: حتی در باب محاربه نیز برخی فقهای بزرگ ما معتقدند که کفار به صرف وضعیت و شأن مقابله با اسلام محارب محسوب می‌شوند؛ ولو آنکه درگیر جنگ بالفعل با ما نباشند. این مسئله نشان می‌دهد که فقه شیعه ظرفیت‌های گسترده‌ای دارد که می‌توان با احیای آن‌ها پاسخ‌گوی تهدیدات جدید بود.

حجت‌الاسلام شبان‌نیا با تأکید بر اینکه فقه نیازمند بازآرایی نظام‌مند است، خاطرنشان کرد: امروز به‌جای آنکه تنها به فروع فقهی بپردازیم باید فقه را در سه سطح «احکام اساسی»، «احکام راهبردی» و «احکام اجرایی» طبقه‌بندی کنیم. بدون چنین ساختاری، امکان تولید فقه تمدنی، فقه دفاعی یا حتی فقه رسانه و شناختی وجود ندارد.

وی در پایان با اشاره به آیات پایانی سوره انفال که درباره مقابله با فتنه سخن می‌گویند، گفت: قرآن در موضوعاتی چون تهدید، مکر و فتنه‌افکنی دشمن، قتال را تجویز می‌کند؛ حتی پیش از آنکه تهدید به اجرا درآید. از این‌رو لازم است فقه دفاعی ما متناسب با شرایط جدید بازخوانی شود تا بتواند هم پاسخ‌گوی نیازهای امت اسلامی باشد و هم مستند و استوار بر متون دینی حرکت کند.