الگوی ازدواج در افق تمدن؛ بازخوانی رسانه‌ای پیوند علوی فاطمی

به گزارش گروه جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا، امروزه یکی از بحران‌های جدی در حوزه ازدواج، کاهش معنا، افزایش ظاهر، و گسست ازدواج از هویت انسانی آن است. ازدواج، در بخشی از بازنمایی‌های رسانه‌ای، به کنشی اقتصادی، عاطفی یا اجتماعی تقلیل یافته که اغلب از اصالت انسانی و غایت‌بخشی الهی تهی است.

 

در دورانی که رسانه‌ها هر روز با تصویرسازی‌هایی از تجمل، لذت‌محوری و رقابت در ظواهر، از رابطه، به بازتعریف ازدواج در قالب لذت، مالکیت، و مصرف کمک می‌کنند و ازدواج را به رقابتی برای نمایش بدل کرده‌اند، بازگشت به یک الگوی ناب، ضروری‌تر از همیشه به‌نظر می‌رسد. الگوهایی که نه‌تنها در تاریخ که در روح و جان بشر ریشه دارند. 

 

بازخوانی نگاه دکتر شریعتی به ازدواج امام علی(علیه السلام) و حضرت فاطمه(سلام الله علیها) یک ضرورت رسانه‌ای است. این نگاه، ما را از ظاهر مناسک به باطن معنا منتقل می‌کند؛ از «ازدواج به مثابه قرارداد»، به «ازدواج به مثابه حقیقت انسانی.

 

بنابراین در چنین فضایی، بازخوانی الگوهای برتر تاریخی که هم از پشتوانه معرفتی برخوردارند و هم ظرفیت فرهنگی-تمدنی دارند، ضرورتی راهبردی برای رسانه‌ها محسوب می‌شود. یکی از این الگوهای ممتاز، ازدواج حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها و امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام است؛ پیوندی که نه‌تنها تاریخی و دینی، بلکه تمدنی و انسان‌شناسانه است.

 

مرحوم دکتر علی شریعتی در تحلیلی متمایز، این پیوند را در اثر کم‌نظیر خود، فاطمه فاطمه است، ازدواج فاطمه و علی را چنین توصیف می‌کند:  در این ازدواج، دو “انسان” به هم رسیدند؛ نه دو جنس. زن و مردی که یکی علی بود، و دیگری فاطمه؛ یکی در اوج ایمان، شجاعت، فقر، حقیقت‌طلبی و درد، و دیگری در اوج تقوا، عصمت، عشق و آگاهی.

 

تحلیل این جمله، نگاهی نو به مسئله ازدواج می‌گشاید؛ نگاهی که در آن زن و مرد، فراتر از نقش‌های زیستی یا کلیشه‌های فرهنگی، به‌عنوان دو انسان هم‌افق در ایمان، تفکر، و مسئولیت اجتماعی در مسیر تکامل قرار می‌گیرند. این جمله، فقط توصیف یک پیوند تاریخی نیست، بلکه ترسیم یک افق تمدنی است؛ الگویی برای رسانه‌ها که در آن محور رابطه، نه زیست‌شناسی بلکه روح انسانی است.

 

 

 دکتر علی شریعتی، با نگاهی برخاسته از عرفان، آگاهی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی، ازدواج حضرت فاطمه(س) و امام علی(ع) را پیوند دو انسان در اوج بلوغ ایمانی و انسانی معرفی می‌کند، نه صرفاً اتصال دو جنس مخالف. این نگاه، فراتر از مناسک و مراسم، ما را به جوهره‌ی ازدواج اسلامی می‌کشاند؛ به جایی که زن، هم‌سنگ مرد، هم‌پیمان رشد و شریک راهی الهی است.

 

رسانه ملی به‌عنوان نهاد فرهنگی پیشتاز، در قبال چنین الگویی مسئول است؛ تا با فاصله گرفتن از کلیشه‌های بازنمایی رایج، ازدواج را نه صرفاً یک مناسبت یا اتفاق، بلکه فرآیندی عمیق، هدفمند و تربیتی بازنمایی کند. رسانه ملی می تواند، با تکیه بر این نگرش، به بازسازی نگاه جامعه به ازدواج کمک کند؛ از طریق پیوند دادن بین منابع الهام‌بخش دینی، تحلیل‌های انسان‌شناسانه، و ظرفیت‌های تأثیرگذاری رسانه.

 

چه مسئولیتی مهم‌تر برای رسانه‌ها، از آن‌که به‌جای تبلیغ قالب‌های تهی و زرق‌وبرق‌های مجازی، مخاطب را به حقیقتی آشنا اما فراموش‌شده بازگردانند: ازدواج، نه آغاز زندگی مشترک، که آغاز سلوک مشترک است.

 

رسانه ملی، اگر بخواهد الگو بسازد و از ازدواج، نهاد انسان‌ساز بسازد، باید به چنین نگاهی برگردد: ازدواج نه برای زندگی، بلکه برای شدن؛ نه برای رفع نیاز، بلکه برای تحقق معنا. در شرایطی که تجمل‌گرایی، فردمحوری، و بحران معنا در زندگی مشترک به دغدغه‌های اجتماعی تبدیل شده‌اند، بازگشت به الگوی علوی–فاطمی و تبیین آن با بیانی انسانی و زبانی رسانه‌ای، یکی از رسالت‌های حیاتی رسانه ملی است. 

 

رسانه‌ای که اگر نتواند الگوی واقعی عشق و انسانیت را معرفی کند، ناخواسته بازتولیدگر کلیشه‌های مخرب خواهد بود . واین چنین است که برنامه‌سازی درباره ازدواج امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س)، نه صرفاً مناسبت‌محور، بلکه هویت‌محور باید باشد. تحلیل عمیق این پیوند، فرصتی است برای تبیین ازدواج به‌مثابه مسئولیت، رشد، و بلوغ انسانی. الگویی که به‌جای رقابت در مهریه و مراسم، دعوت به هم‌سفری در ایمان و آگاهی است. ازدواج فاطمه و علی، الگویی زنده و جاری برای رسانه‌هاست، اگر آن را از حالت اسطوره‌ای به وضعیت انسانی بازگردانیم.