حوزه باید به دکترین ارتباطی خود باز گردد

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، دکتر سیدمحمدعلی غمامی مدیر گروه فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(ع) در نشست هم‌اندیشی «طلبه کنشگر و آموزش رسانه‌ای» که به مناسبت پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به همایش صدسالگی بازتأسیس حوزه علمیه قم و روز جهانی ارتباطات، روز یکشنبه ۲۸ اردیبهشت‌ماه در دانشگاه باقرالعلوم(ع) برگزار شد، با اشاره به ابعاد مختلف جایگاه حوزه علمیه در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب اظهار کرد: از منظر رهبر انقلاب حوزه علمیه صرفاً جایگاهی برای صدور احکام فقهی نیست بلکه نهادی با کارکردهای تمدنی و رسانه‌ای نیز به‌شمار می‌رود.

وی افزود: در پیام اخیر رهبر معظم انقلاب پس از تبیین نقش بنیادین فقه، تأکید ویژه‌ای بر «بلاغ مبین» به‌عنوان وظیفه حوزه‌ها شده است. این بخش از پیام در واقع تبیین دکترین ارتباطی حوزه علمیه و تفسیر تازه‌ای از مسئولیت تبلیغی آن در شرایط جدید فرهنگی و رسانه‌ای کشور است.

وی افزود: حوزه باید بداند که رساندن پیام دین تنها با بیان محتوا محقق نمی‌شود، بلکه نیازمند ابزار، مهارت و قدرت اقناع است. امروز طلاب باید توان گفت‌وگو، مواجهه منطقی با افکار عمومی و درک عمیق از فضای مجازی داشته باشند. اما متأسفانه در حوزه اقناع دینی با کمبودهای جدی مواجه هستیم.

فقدان مهارت‌های اقناع؛ چالش جدی حوزه در میدان نبرد شناختی

دکتر غمامی با اشاره به چالش‌های موجود در قانع‌سازی افکار عمومی پیرامون مسائل حیاتی جهان اسلام، تصریح کرد: امروز حتی در موضوعات روشنی مانند حمایت از مردم مظلوم فلسطین نتوانسته‌ایم مردم را اقناع کنیم که از خرید محصولات شرکت‌هایی مانند کوکاکولا که به‌عنوان نماد حمایت از رژیم صهیونیستی شناخته می‌شوند پرهیز کنند. چرا؟ چون ابزار رسانه در اختیار دشمن است و او مهارت اقناع را می‌شناسد و به‌کار می‌گیرد.

مدیر گروه فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(ع) ادامه داد: در مسائل داخلی هم وضع بهتر نیست؛ مثلاً در مشارکت‌های اجتماعی و دعوت به حضورهای مردمی در انتخابات معمولاً موفق به قانع کردن جامعه نمی‌شویم.

مدیر گروه فرهنگ و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم(ع) درباره اقدامات انجام‌شده در این حوزه بیان کرد: در تجربیات حاصل از دانشگاه باقرالعلوم(ع) و پس از تحلیل و آسیب‌شناسی دقیق به این نتیجه رسیدیم که باید رشته «فرهنگ و ارتباطات» را متناسب با نیازهای انقلاب اسلامی تأسیس کنیم. در این راستا تمرکز ما بر روی علم بلاغت به‌عنوان اصلی‌ترین علم در زمینه اقناع بوده است و همچنین در تلاشیم تا گرایش‌هایی مرتبط با فضای مجازی راه‌اندازی کنیم.

تقویت کنش‌گری فرهنگی زنان؛ از استخدام تا میدان تأثیر

دکتر غمامی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر نقش خانواده و زنان در میدان فرهنگی، خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم تحولی در عرصه اقناع عمومی و ارتباط مؤثر فرهنگی پدید آوریم باید به نقش‌آفرینی خانواده‌ها و زنان اهمیت دهیم. مسئولیت فرهنگی را نباید صرفاً بر عهده نهادهای رسمی و سازمان‌ها گذاشت.

وی تأکید کرد: زنانی که امروز در عرصه رسانه، تربیت و فرهنگ حضور دارند، باید به‌عنوان کنشگران فرهنگی شناخته شوند نه صرفاً کارمندان یا وابسته به ساختارهای سازمانی. ساختارها زمانی‌که بیش از حد رسمی و خشک شوند به قفس آهنینی تبدیل می‌شوند که مانع کنش‌گری می‌شود آنچه ما نیاز داریم، تربیت مجاهد فرهنگی است نه صرفاً تولید بروکراسی فرهنگی.

این استاد دانشگاه در پایان خاطرنشان کرد: امروز بیش از هر زمان دیگر نیاز داریم حوزه با مردم سخن بگوید، به زبان مردم، با درک دغدغه‌های آنان و با تسلط بر ابزارهای رسانه‌ای. حوزه باید مخاطب‌شناسی کند، اقناع را بیاموزد و قدرت روایت پیدا کند. تا این اتفاق نیفتد ما تنها در میدان تبیین خواهیم ماند بی‌آنکه «مبَیِّن» باشیم.