بروکراسی در حوزه؛ مانع شکوفایی استعدادها

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، یکی از مسائل مهمی که باید مورد توجه قرار گیرد، تأثیر بروکراسی بر روند رشد و شکوفایی استعدادهای طلبه‌ها در حوزه علمیه است. رهبر انقلاب در یکی از سخنرانی‌های خود به این نکته اشاره کردند که اگر همین طلبه‌ای که امروز به عنوان یک فرد ساده شناخته می‌شود، در یکی از مراکز علمی کشورهای دیگر بود و در رشته‌هایی مانند فیزیک تحصیل می‌کرد، اکنون از نخبگان آن کشور محسوب می‌شد.

اما در حوزه علمیه، تقسیم‌بندی طلبه‌ها به "نخبگان" و "غیر نخبگان" نه تنها عادلانه نیست، بلکه ضربه‌ای جدی به کیان حوزه وارد می‌کند. این دسته‌بندی، که تحت تأثیر بروکراسی پیچیده‌ای شکل گرفته، باعث شده است که بسیاری از طلبه‌ها تصور کنند استعداد ندارند و توانایی رشد علمی و فکری در سطوح بالا از آنان سلب شده است.

نخبگی در حوزه؛ فراتر از حافظه‌محوری در حوزه علمیه، معیارهای نخبگی با سایر حوزه‌های علمی تفاوت دارد. نخبگی نباید صرفاً به داشتن حافظه قوی و ذهن تیز محدود شود، بلکه تفکر، تحلیل، نوآوری، و توانایی درک عمیق معارف دینی و پاسخگویی به مسائل روز از شاخص‌های واقعی نخبگی هستند.

متأسفانه بروکراسی دست‌وپاگیر حوزه باعث شده است که استعدادهای بسیاری از طلبه‌ها نه‌تنها شکوفا نشوند، بلکه در سایه نظام اداری ناکارآمد خاموش شوند و مسیر رشد آنان بسته شود. این روند نیازمند اصلاح جدی است تا استعدادهای نهفته کشف و پرورش یابند.

لزوم تغییر رویکرد در حوزه حوزه علمیه باید به جای تأکید بر ساختارهای بروکراتیک، به دنبال حذف موانع دست‌وپاگیر و کشف استعدادهای نهفته در میان طلبه‌ها باشد. بسیاری از طلبه‌هایی که امروز زیر سایه بروکراسی از مسیر رشد دور مانده‌اند، ظرفیت‌های عظیمی برای تأثیرگذاری در علوم مختلف، از فقه و اصول گرفته تا مسائل اجتماعی، فرهنگی و حتی علوم تجربی دارند.

زمان آن رسیده که حوزه از حافظه‌محوری فاصله بگیرد و بستری فراهم کند که طلبه‌ها بتوانند استعدادهای واقعی خود را شکوفا کنند. کشف و پرورش استعدادهای پنهان، نه تنها موجب اعتلای حوزه علمیه خواهد شد، بلکه تأثیری گسترده بر فضای علمی، فرهنگی و اجتماعی کشور خواهد داشت. تغییر این مسیر نیازمند اصلاحات جدی و کنار گذاشتن بروکراسی‌های زائد است تا حوزه بتواند بار دیگر به رسالت اصلی خود در تربیت نیروهای علمی و فکری پاسخ دهد.

علی حیدری