شستن هر فرش معادل مصرف آب شرب ۲۵۰ نفر! وقت صرفه‌جویی نیست؟

با نزدیک شدن به ایام نوروز، سنت دیرینه خانه‌تکانی در میان خانواده‌های ایرانی رونق می‌گیرد. این رسم که از گذشته‌های دور برای استقبال از سال نو انجام می‌شده، با مصرف بالای آب همراه است. شست‌وشوی فرش‌ها، پرده‌ها، ظروف و تمیز کردن سطوح مختلف، همگی نیازمند آب فراوان هستند.

با این حال، امسال تهران و بسیاری از شهرهای ایران با یکی از خشک‌ترین سال‌های خود مواجه‌اند، و کاهش چشمگیر ذخایر آبی، زنگ خطر بحران کم‌آبی را به صدا درآورده است. در چنین شرایطی، لزوم صرفه‌جویی در مصرف آب بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.

وضعیت بحرانی سدهای تأمین‌کننده آب تهران

طبق آخرین گزارش‌های منتشرشده از وزارت نیرو، میزان ذخایر آبی تهران به‌شدت کاهش یافته است. در حال حاضر، 85 درصد از حجم سدهای استان تهران خالی است که این مسئله تأمین آب شرب و کشاورزی را به چالشی جدی تبدیل کرده است.

به گفته مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران، سد کرج که یکی از مهم‌ترین منابع تأمین آب پایتخت است، تنها 7 درصد پرشدگی دارد که در تاریخ این سد بی‌سابقه است. سد لار نیز شرایطی بحرانی دارد و میزان پرشدگی آن به 1 درصد رسیده است. در همین حال، سدهای لتیان و ماملو نیز به ترتیب 12 درصد آب دارند که این ارقام، چشم‌انداز نگران‌کننده‌ای برای تأمین آب در سال آینده ترسیم می‌کنند.

به گفته کارشناسان، کاهش شدید بارندگی و برداشت بی‌رویه از منابع آبی، مهم‌ترین عوامل کاهش سطح ذخایر سدها بوده است. در چنین وضعیتی، افزایش مصرف آب به‌ویژه در ایام خانه‌تکانی، فشار مضاعفی به منابع محدود موجود وارد خواهد کرد.

خانه‌تکانی و میزان مصرف آب

خانه‌تکانی اگرچه به‌عنوان یک رسم دیرینه، نشانه‌ای از نظافت و استقبال از سال نو است، اما مصرف آب در این فرآیند به‌قدری بالاست که توجه ویژه‌ای را می‌طلبد. طبق بررسی‌ها، میزان مصرف آب در خانه‌تکانی بسته به نوع شست‌وشو و شیوه‌های مورد استفاده، متغیر است اما به‌طور میانگین، هر خانوار در این دوران تا 3000 لیتر آب بیشتر از روزهای عادی مصرف می‌کند.

یکی از بخش‌های پرمصرف خانه‌تکانی، شست‌وشوی فرش‌ها است. بر اساس گزارشی از مدیریت مصرف آب دانشگاه مدرس، شستن هر تخته فرش در منزل، حدود 500 لیتر آب مصرف می‌کند. این میزان معادل مصرف روزانه آب شرب 250 نفر است. در ایران سرانه مصرف آب برای هر نفر 300 لیتر است در حالی که سرانه مصرف جهانی 150 لیتر می باشد. این بدان معنی است که شستن یک فرش چیزی بیشتر از سه برابر سرانه جهانی مصرف آب یک نفر است.

در حالی که بسیاری از قالیشویی‌های مجاز از تجهیزات صنعتی با مصرف آب کمتر و استفاده مجدد از آب تصفیه‌شده بهره می‌برند، همچنان برخی خانوارها ترجیح می‌دهند فرش‌های خود را در حیاط یا کوچه بشویند که علاوه بر هدررفت آب، باعث آلودگی محیط‌زیست نیز می‌شود.

سایر بخش‌های خانه‌تکانی و مصرف آب:

شست‌وشوی پرده‌ها: هر بار شست‌وشوی پرده‌ها در ماشین لباسشویی حدود 100 لیتر آب مصرف می‌کند.

تمیز کردن حیاط و پارکینگ با شیلنگ آب: این کار در هر ساعت، بین 400 تا 600 لیتر آب هدر می‌دهد.

شست‌وشوی ظروف و لوازم آشپزخانه: اگر این کار بدون استفاده از سینک پر انجام شود، روزانه بیش از 200 لیتر آب هدر می‌رود.

راهکارهای کاهش مصرف آب در خانه‌تکانی

با توجه به بحران کم‌آبی، هر خانواده می‌تواند با اجرای برخی اقدامات ساده، مصرف آب را کاهش دهد:

استفاده از قالیشویی‌های مجاز: این مراکز از تجهیزات صنعتی برای کاهش مصرف آب استفاده می‌کنند و به حفظ منابع آبی کمک می‌شود.

استفاده از شوینده‌های کم‌آب و روش‌های خشک‌شویی: برای تمیز کردن سطوح، شوینده‌هایی که نیاز به آب کمتری دارند، گزینه بهتری هستند.

عدم استفاده از شیلنگ برای شست‌وشوی حیاط و پارکینگ: به‌جای آن می‌توان از سطل آب و تی استفاده کرد.

به‌کارگیری دستمال مرطوب برای گردگیری: به جای شستن مداوم سطوح، گردگیری با دستمال مرطوب میزان آب مصرفی را به حداقل می‌رساند.

ضرورت مدیریت مصرف آب در نوروز 1404

امسال، مدیریت مصرف آب نه‌تنها به حفظ منابع طبیعی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند از قطع احتمالی آب در روزهای گرم‌تر سال جلوگیری کند. در شرایطی که بارش‌ها کاهش یافته و میزان ذخایر آبی کشور به سطح نگران‌کننده‌ای رسیده است، ضروری است که شهروندان در مدیریت مصرف آب دقت بیشتری به خرج دهند.

اگرچه خانه‌تکانی بخشی از فرهنگ نوروزی ماست، اما می‌توان با تغییر در عادات، آن را به روشی پایدارتر و مسئولانه‌تر انجام داد. آب یک منبع محدود است و حفظ آن برای نسل‌های آینده، وظیفه‌ای همگانی محسوب می‌شود.