«اندیشکده حوزه»؛ پایه‌گذار استفاده از ظرفیت طلاب جوان در تصمیم گیری و اجرا

حجت الاسلام محمد وکیلی مسئول اندیشکده حوزه علمیه در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، با اشاره به سابقه کم ایجاد اندیشکده ها در ایران، به تشریح چگونگی تأسیس اندیشکده در حوزه علمیه پرداخت و گفت: اندیشکده در ایران سابقه کمی دارد اما در دنیا سابقه ای بالای 50 سال دارد؛ اندیشکده حلقه واسط بین نهادهای تولید علم و نهادهای اجرایی است.

وی افزود: درحوزه علمیه یک چالش وجود داشت؛ پژوهشکده ها و مراکز علمی فراوانی وجود داشت اما وقتی همین علم قرار بود به نهادهای اجرایی منتقل شود، این امکان وجود نداشت؛ به همین دلیل در همان ماه های اول بر عهده گرفتن مدیریت توسط آیت الله اعرافی، ایشان اندیشکده حوزه را تأسیس کرد و حدودا 8 سال است اندیشکده فعالیت می کند.

مسئول اندیشکده حوزه علمیه از عدم وجود الگوی اولیه ای برای فعالیت اندیشکده حوزه پرده برداشت و تصریح کرد: چون الگوی متناسب با حوزه علمیه برای  فعالیت اندیشکده وجود نداشت، ناچار خودمان شروع به فعالیت هایی کردیم که اولین آنها تمرکز بر استفاده از طلاب صاحب ایده بود.

وی ادامه داد: این شیوه تمرکز بر استفاده از ایده های طلاب سبب شد امروز نزدیک به 800 ایده و طرح در اختیار داشته باشیم، البته این فرآیند مستمر است و از طرف طلاب و مراکز حوزوی ایده ها و طرح ها به اندیشکده ارسال می شود.

حجت الاسلام وکیلی گام دوم حرکت اندیشکده را ایجاد هیئت های اندیشه ورز برشمرد و اظهار داشت: برای اینکه ایده های ارسالی پخته تر و کاربردی تر شود، هیئت های اندیشه ورزی با حضور طلاب صاحب ایده ایجاد شد تا در عرصه اجرا بازدهی بهتری داشته باشیم.

وی افزود: البته با اینکه وظیفه اندیشکده نبود، برخی پژوهش هایی که برای فعالیت های حوزه بسیار ضروری بود را ناچار شدیم انجام دهیم.

مسئول اندیشکده حوزه فعالیت های اندیشکده را به دو چهارسال متفاوت تقسیم کرد و گفت: چهارسال دوم رویکرد و برنامه های اندیشکده تغییر زیادی داشت؛ پس از تأسیس هیئت های اندیشه ورز در ادامه با حضور اعضای این هیئت ها ستاد های راهبری حوزه های علمیه تشکیل شد.

وی اندیشکده را نهادی اثرگذار در ارتقای کیفیت طرح های جاری حوزه علمیه دانست و اظهار داشت: اندیشکده مستقیم و غیر مستقیم در طرح های مختلفی نقش آفرینی کرده است.

حجت الاسلام وکیلی طرح هدایت تحصیلی، ساماندهی دروس درس خارج، زمینه سازی مهاجرت اساتید به استان ها، کمک به تدوین سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، مسئله مسکن، بررسی برخی قوانین مجلس را از جمله مسائلی عنوان کرد که اندیشکده در رابطه با آنها کنشگری و همکاری داشته است.

مسئول اندیشکده حوزه علمیه بخشی از انتقادها به نهادهای حوزوی را مربوط به عدم انعکاس مناسب فعالیت ها دانست و بیان داشت: متاسفانه حوزه علمیه هنوز نتوانسته به خوبی حجم فعالیت هایش را منعکس کند؛ به عنوان مثال یکی از طرح هایی که مورد انتقاد قرار گرفت، درختواره رشته ها بود؛ برخی واکنش نشان دادند که ما خبر نداشتیم و پشت درهای بسته طرح نوشته شد و...؛ اما نزدیک به 500 نفر کارشناس در این زمینه مشارکت داشتند.

وی افزود: طبیعی است که در استفاده از کارشناسان و اساتید محدودیت وجود دارد اما سعی شد تا از تعداد  قابل توجهی از اساتید استفاده شود؛ بحث عمده کار رسانه ای ضعیف و عدم انعکاس است.

حجت الاسلام وکیلی با اشاره به ظرفیت کم نظیر طلاب در تحلیل مسائل و ارائه پیشنهاد و راهکار ابراز داشت: ارزیابی بنده این است حوزه علمیه ظرفیت عجیبی دارد؛ اگر در حوزه هم افزایی ظرفیت ها ایجاد شود قدرت بی بدیلی ایجاد می کند؛ حقیقتا کمتر طلبه ای را دیدم که دغدغه نداشته و صاحب تحلیل نبوده باشد، چنین دانش پژوهی را کمتر مرکز علمی به خود دیده است.

وی در ادامه بر لزوم گفتمان سازی برای استفاده از ظرفیت طلاب خوش فکر جوان تأکید کرد و گفت: هنوز گفتمان استفاده از جوانان در تصمیم گیری و تصمیم سازی ایجاد نشده و شایسته است گفتمان دخالت طلاب جوانان در تصمیم گیری ها را ترویج کنیم.

حجت الاسلام وکیلی افزود: البته در این زمینه در حال فعالیت هستیم؛ همین ستادهای راهبری که تعدادشان به 35 می رسد یکی از ظرفیت هایی است که  می توان از طلاب برای مسائل مهم حوزه و کشور کمک گرفت؛ حدود 300 نفر از طلاب عمدتا جوان در این ستادها مشغول هستند که امیدواریم کیمیت و کیفیت استفاده از طلاب افزایش یابد.

وی دبیرخانه گروه های جهادی را یکی دیگر از نمونه فعالیت هایی دانست که سعی شده از طلاب جوان در تصمیم گیری و اجرا استفاده شود.

حجت الاسلام وکیلی پیرامون استفاده از طلاب در تصمیم گیری و اجرا تأکید کرد و بیان داشت: حوزه سراغ استفاده از طلاب رفته اما باید چنین الگوهایی تکثیر شود و با شبکه سازی بازدهی اش بالاتر برود.

مسئول اندیشکده حوزه علمیه یکی از دلایل انتقادات بدنه حوزه علمیه نسبت به نهاد های حوزوی را هموار نبودن مسیر انتقال انتقاد و پیشنهاد به مسئولان عنوان و تصریح کرد: مجمع نمایندگان طلاب ظرفیت خیلی خوبی برای ارتباط میان مسئولان و بدنه حوزه دارد اما به دلایل مختلف این مجمع نتوانست به خوبی ایفای نقش کند؛ یکی از مشکلاتش این است که این مجمع تبدیل به سازمان شد و شایسته بود مردمی تر اداره می شد.

وی افزود: البته باید به فکر  ایجاد روش های جدید دیگری برای استفاده از تمام ظرفیت طلاب باشیم و نیاز است پیرامون این مسئله و شبکه سازی  گفت و گو های زیادی صورت بگیرد.

حجت الاسلام وکیلی در انتها از جدید ترین فعالیت اندیشکده خبر داد و گفت: طبق دستوری که به ما رسیده، موظف شدیم که مجموعه اسناد و برنامه های مدون شده حوزه علمیه را برای نمایندگان طلاب در مجمع نمایندگان شرح دهیم تا زمینه هم افزایی بیشتری شکل بگیرد.