نگاهی کوتاه به فیلمهای چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر
به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، سینما در همهی ادوار نقش یاریگر در جامعه را دارد و میتواند باعث حرکت و پیشرفت جامعه باشد،سینمای ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی وارد دوران بلوغ و شکوفایی شد و جشنواره فیلم فجر نقطه تبلور آن است.
در شرایط خاصی که در حال حاضر بر کشور حاکم است و کشور بیش از هر زمان دیگری به این یاریگری نیاز دارد، خوشبختانه با وجود تمامی تبلیغات سوء و پروباگاندای غرب فیلمهای امسال اغلب آثاری امید بخش هستند.
درست است که جشنواره فیلم فجر در مسیر ۴۱ ساله خود، روزگاری پر فراز و نشیب را طی کرده است اما این جشنواره با همه معایب و کاستیهایش یک رویداد ملی است و تعطیل شدن آن نمیتواند دستاوردی برای سینمای ایران و سینماگرانش داشته باشد، برگزاری این جشنواره یک ضرورت فرهنگی است، جشنوارهای که ویترین سینمای ایران به عنوان یکی از افتخارات سینمای آسیا است و سینماگران بینالمللی فراوانی دارد.
سینماگران نباید مقطع جشنواره فیلم فجر را از دست بدهند، چه فیلمشان در جشنواره حضور داشته باشد و چه نه، چه در مسابقه انتخاب شده باشد و چه نشده باشد. این مقطعی است که تجربه حضور در آن و در معرض ارزیابی تخصصی و صادقانه قرار گرفتن، میتواند برای اهالی سینما، به عنوان چراغ راه مفید باشد.
جشن فیلم فجر جشن سینماگرانی است که دغدغه این سرزمین را دارند و هر کدامشان «چه موافق و چه منتقد » نیز بر این نکته اشتراک دارند که «سینمای ایران» میتوانست در هیاهوی انقلاب بهمنماه ۱۳۵۷ برای همیشه خاموش شود و امام خمینی(ره) اگر آن نطق آتشین بهشت زهرا را در دفاع از «سینما» نمیکرد، الان نه سینمایی بود و نه سینماگری پس باید با تمام ناملایمات و سنگ اندازیهای معاندان سینمای ایران به راه خود ادامه دهد.
جشنواره امسال جشنوارهای کمبهره از نامهای بزرگ است. سالهاست نسل فیلمسازان کنجکاویبرانگیز سینمای ایران تغییر کرده و بزرگان قدیمی این سینما در حد و اندازه نامشان کار نکردهاند از جمله کیومرث پوراحمد، داریوش مهرجویی، مسعود کیمیایی و...اما جور آنها را سینماگران جوان تازه از گرد راه رسیده کشیدهاند و الحق و الانصاف امسال بخوبی از پس این رسالت برآمدهاند.
امسال کارگردانان با سابقهای چون بهروز افخمی و رسول صدرعاملی و حتی محمدحسین مهدویان ترجیح دادند میدان را به فیلمسازان تازه نفس و فیلم اولی داده و خود در کنار آنها در سمت تهیه کننده و مشاور کارگردان حضور داشته باشند.
*کمدی ژانر مغفول و دفاع مقدس ژانر پرطرفدار
امسال همچون سال گذشته یکی از کلیدیترین ژانرهایی که غیبتش احساس میشود، کمدی است. گرچه امسال برخلاف جشنواره چهلم یک نماینده موفق از ژانر انیمیشن و پویا نمایی حضور دارد. پویانمایی که طی سالهای اخیر به مدد پیشرفت روزافزون تکنولوژی، تحولات بزرگ و پردامنهای را در ایران تجربه کرده است.
*بچه زرنگ نماینده ای سرافراز
در «بچه زرنگ» خرده مفاهیم دینی در پیوند با موضوعات محیط زیستی و هم صدا شدن با عناصربومی، ملی و انسانی همه و همه در هم تنیده شدهاند تا علاوه بر ساختار فنی از لحاظ محتوا نیز نمایندهای سرافراز در جشنواره چهل و یکم باشد.
جشنواره چهل و یکم مملو از ژانرهای گوناگون میباشد و نکته تحسین برانگیز آن حضور فیلمهایی تأثیر گذار در ژانر دفاع مقدس و تاریخ معاصر ایران میباشد.
*چهار فیلم در ژانر دفاع مقدس/ آثاری شاخص با مفاهیمی نو
امسال ۲ فیلم با موضوع سازمان جنایتکار منافقین در حشنواره حضور داشتند؛ در «سرهنگ ثریا» فیلمساز دوربین خود را پشت میلهها و سیمهای خاردار اشرف قرار میدهد تا روایتگر داستان زنان و مردانی باشد که پشت در این اردوگاه روزها و شبهای سختی را پشت سر گذاشتند، «اتاقک گلی»اتاقک گلی از آنجا که تجربه زیسته داوود صبوری است توانسته تصویری ملموس و باورپذیر از فضای آن زمان و خوی درنده و وحشی منافقین به مخاطب ارائه دهد.
«اتاقک گلی» یکی از فیلمهای شاخص در جشنواره چهل و یکم
۴ فیلم با ژانر دفاع مقدس و حوادث سالهای ابتدای انقلاب نیز رنگ و بوی خاصی به جشنواره بخشیدند و یاد و نام شهدا و رشادتهای آنان را زنده کردند؛ فیلم فوق العاده «غریب»که تصویری ملموس و باورپذیر از چهره و نفس مسیحایی شهید بروجردی و جنایات ضدانقلاب نشان میدهد، فیلم «های پاور» هم در خصوص عملیات مهم والفجر ۸ و رشادتهای شهید ستاری و شهید باکری است که البته بدلیل ضعف در ساختار و فیلمنامه نتوانسته حق مطلب را ادا نماید.
«غریب» یکی از مهمترین آثار حاضر در این دوره از جشنواره. این اثر به بخشهای کوتاهی از زندگی شهید بروجردی در کردستان میپردازد.
فیلم «شماره ۱۰» با عبور از کلیشههای رایج این ژانر توانسته تصویری تازه از زندانهای رژیم بعث را به نمایش بگذارد.
مخاطب با فیلم «سینما متروپل» نیز با زاویه دید متفاوتی به دهه ۶۰ میرود و تماشاگر روایتی از عاشقان سینماست که در بحران سقوط آبادان گرفتار شدهاند. «سینما متروپل» اثری است در ستایش سینما و عشق.
*سه فیلم با محوریت جنبش «می تو»
جشنواره چهل و یکم فجر هم بدنبال فراگیری جنبش «می تو» بطور ویژه به این مسئله پرداخته و ۳ فیلم با محوریت این جنبش به روی پرده فرستاده است؛ فیلمهای «استاد»،”روایت ناتمام سینما» و «جنگل پرتقال».
از این ۳ فیلم دو فیلم اول بصورت مستقیم راوی تجاوز جنسی و فیزیکی هستند در قالب پرداختی ضعیف اما «جنگل پرتقال»از زاویه دیگری به آزارها و تألمات روحی یک زن میپردازد.
در میان آثار راه یافته به جشنواره فجر امسال فیلمهایی چون «کت چرمی»، «پرونده باز است»، «بعد از رفتن»، «آنها مرا دوست دارند» به بیان و واکاوی مشکلات و معضلات اجتماعی چون دختران فراری، اعتیاد و قاچاق مواد مخدر، قتلهای ناموسی، فروش بچه، پولشویی و... پرداختهاند.
*حضور کمرنگ فیلمهای سیاه و شبه روشنفکری
برخلاف چند دوره گذشته فیلمهای سیاه و شبه روشنفکری در جشنواره امسال حضور کم رمق و ضعیفی داشتند؛ «چرا گریه نمیکنی؟» شاید تنها نماینده این طبقه بود که سرگردانی شخصیت داستان در فضایی مالیخولیایی و پوچ گرایی مطلق حال مخاطب را به هم میریزد.
آثاری هم مانند «یادگار جنوب» برخلاف ژست عاشقانهای که دارد بین یک فیلم در ژانر روانشناسانه و یک فیلم معمایی سرگردان است و یا فیلم «وابل» که با دست گذاشتن روی موضوع حساس فرزند کشی رویکردی غیراخلاقی و غیر انسانی را در پیش میگیرد.
فیلمهای «هوک»، «درآغوش درخت» و «کاپیتان» هم به سراغ کودکان و نوجوانان رفتهاند که البته بیشتر فیلمی درباره آنها است نه برای آنان.
*کلام آخر
در پایان باید گفت سینما برای موفقیت و روشن ماندن چراغش به اقبال مخاطبان نیاز دارد، در واقع صنعت سینما بدون بازگشت تماشاگر و سرمایه با شکست مواجه خواهد شد.
در زمانه کنونی که دشمن تمام قوای خود را در جنگی ترکیبی برای زمین زدن این انقلاب بسیج کرده است و هنرمندنماهایی بازیچه آنها شده و مغرضانه از سر جهالت آن را تحریم کردهاند جشنواره امسال اهمیت دوچندان یافته است.
امسال نیز همچون چند سال اخیر مهمترین اتفاق جشنواره فیلم فجر درخشش کارگردانان جوان و بعضاً فیلم اولی یا دومیهای دغدغهمند و با استعداد باشد که نوید بخش ظهور نسلی جدید و توانمند در سینمای ایران است.
اهتمام سازمان سینمایی به موضوعات انقلابی و ارزشی و ارج نهادن به آنها در سیاست گذاریهای کلان کمک کرده است تا در صحن علنی فجر چهل و یکم شاهد آثار انقلابی و ارزشمندی زیادی باشیم که توانستهاند تنور جشنواره را گرم نگه دارند و مخاطب را پس از تماشای غالب فیلمها راضی از سالن بیرون بفرستند. امید است مسئولان فرهنگی و هنری با حمایت ازسینماگران متعهد و انقلابی و فراهم آوردن امکانات لازم برای تربیت هنرمندانی دغدغهمند این سینما را برای رسیدن به اهداف متعالی یاری نمایند.