دلایل گرانی کاغذ

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، بازار اصلی کاغذ در خیابان ظهیرالاسلام در حوالی میدان بهارستان واقع است؛ همان خیابانی که نامش سال‌هاست سر زبان کسانی افتاده که کارشان با کاغذ و مقوا پیش می‌رود. ابتدای خیابان، بیش‌تر مغازه‌ها و فروشگاه‌ها در قالب چاپ و طراحی فعالیت می‌کنند و بازار پررونق کاغذ، ۳۰۰ متر بالاتر در جریان است. البته هر مغازه در حیطه تخصصی خود کار می‌کند؛ مثلاً مغازه‌ای فقط در حوزه کاغذ چاپ و تحریر، بالک و دیگری فقط مقوا و بقیه هم به همین شکل.

آدم‌های نامریی در بازار کاغذ!

بسیاری از مغازه‌ها داشتند بارگیری می‌کردند و یا بار را به ماشین‌ها می‌زدند که به سوی مقصدشان بروند. در مسیر به این فکر می‌کردم که الان در فضای بازار، با توجه به گرانی‌های اخیر با شلوغی خاصی مواجه خواهم شد، اما تا الان در فضای بازار هیچ جوی از گرانی در بین فروشندگان و خریداران وجود ندارد. کمی خیابان را بالا و پایین کردم و وارد فروشگاهی شدم که در میانه بازار نبش کوچه‌ای قرار داشت و با آقای جوانی که شیخی نام داشت در خصوص قیمت حال حاضر و قیمت قبل از گرانی‌ها و همچنین دلایل افزایش قیمت‌ها پرسیدم. او گفت: قیمت کاغذ ۱۰۰ در ۷۰ با گرماژ ۷۰ قبل از گرانی‌ها هر بند ۹۴۰ تومان بوده که الان به ۹۹۰ تومان رسیده و کاغذ آ۴ هم از بسته‌ای ۱۰۴ تومان به ۱۰۲ تومان. قیمت کاغذ به هیچ عنوان پایین نمی‌آید؛ چون اشخاصی که قیمت کاغذ را تعیین می‌کنند، کسانی هستند که از قیمت کاغذ در روزهای بعد خبر دارند و من و شما نمی‌توانیم ملاقاتشان کنیم. افراد خاصی با چند نفر در این بازار ارتباط دارند و آنها تعیین‌کننده قیمت کاغذ هستند.

حرف‌های یک واردکننده کاغذ درباره گرانی

سخنان این فروشنده جوان، برای من سؤال ایجاد کرد که چه افرادی در بازار نرخ تعیین می‌کنند. همان‌جا با یکی از واردکنندهای کاغذ که شماره‌اش را از یکی از دوستانم گرفته بودم، تلفنی صحبت کردم. او گفت: الان بازارم. اگر وقت داری بیا مغازه تا حضوری صحبت کنیم. از مغازه آقای شیخی خیلی دور نبود. بعد از چند دقیقه خودم را رساندم و با آن واردکننده در خصوص اینکه چرا کاغذ در این ۱۵ روز افزایش قیمت داشته و آیا دلالی‌ها باعث این افزایش بوده سوال کردم. گفت: نرخ جهانی کاغذ در سال گذشته تنی ۸۰۰ دلار بود که در سال جاری به ۱۲۲۰ دلار افزایش پیدا کرده است و نرخ ارز دِرهَمی که به تجار داده می‌شود تا در امارات تبدیل به دلار شود در روزهای پایانی سال گذشته ۶ هزار و ۵۰۰ تومان بوده و الان به ۷ هزار و ۴۰۰ تومان رسیده. یعنی در هر کیلو کاغذ سه تا چهار هزار تومان تفاوت ایجاد کرده است.

هزینه ۵.۵ برابری گمرک و افزایش کرایه حمل

البته این واردکننده، دلایل دیگری برای افزایش قیمت داشت و گفت: دومین دلیل گرانی، تعرفه گمرک است. تعرفه گمرک برای کاغذ با نرخ ارز ترجیحی محاسبه می‌شد که افزایش قیمت رخ داده در حال حاضر هر کیلو کاغذ هزار و ۱۰۰ تومان گمرکی گرفته می‌شود؛ در صورتی که هزینه گمرکی با ارز دولتی محاسبه می‌شده و کیلویی ۲۰۰ تومان از واردکننده گرفته می‌شد.

به گفته او، سومین دلیل افزایش قیمت حمل و نقل است. حمل و نقل کاغذ در هر ماشین ۱۲ میلیون تومان هزینه داشت، اما در حال حاضر این مبلغ به ۲۰ میلیون تومان افزایش پیدا کرده است.

آینده بازار در گرو چیست؟

از او در خصوص وضعیت بازار کاغذ در روزهای آینده پرسیدم که گفت: عامل اصلی گرانی کاغذ، حذف ارز ترجیحی و افزایش نرخ جهانی کاغذ است؛ وگرنه تاجر و دلال هیچ نقشی در افزایش قیمت‌های گذشته ندارند. کاغذ در همین کیلویی ۴۲ هزار تومان می‌مانَد؛ مگر اینکه قیمت ارز نوسان داشته باشد؛ چرا که کاغذ به دلیل وارداتی بودن تماماً به ارز بستگی دارد.

گرانی قابل پیش‌بینی!

بالاتر از دفتر این واردکننده کاغذ، چند پیرمرد با بی‌نظمی خاصی نشسته‌اند به صحبت. به سمتشان می‌روم و از وضعیت بازار کاغذ می‌پرسم؛ اینکه آیا گرانی در حجم معاملات بازار تأثیرگذار بوده یا خیر. یکی از پیرمردها با لهجه می‌گوید، چه گران شود و چه نشود، مصرف‌کننده باید بخرد و فروشنده هم باید با هر قیمتی که شده جنس را تأمین کند تا این چرخه از حرکت نایستد. شاید گرانی کاغذ، تأثیر خود را بگذارد، اما بعد از مدتی باز عادی شده و همه به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهند.

او می‌گوید: این افزایش قیمت قابل پیش‌بینی است و با شرایط موجود و این افزایش قیمت برای شما تعجب‌آور بوده؛ وگرنه برای بازاریان پیش‌بینی می‌شد!

حرف‌های مشترک سایر مغازه‌داران درباره گرانی

حرف‌های پیرمرد از سر تجربه است، اما من در نهایت از جمع دوستانه پیرمردها خداحافظی می‌کنم و به سمت ابتدای خیابان ظهیرالاسلام راه می‌افتم و به چند مغازه سر می‌زنم و از احوال بازار کاغذ به طور کلی می‌پرسم. حرف‌های جدیدی نمی‌شنوم و همه از افزایش قیمت نرخ جهانی کاغذ و حذف دلار دولتی می‌گویند.

در راه برگشت با محمد شجاع، مدیر تعاونی لیتوگرافان تماس می‌گیرم. او می‌گوید: قیمت حال حاضر کاغذ طبیعی و قابل پیش‌بینی است. اگر شما افزایش قیمت جهانی را پیگیری کنید، قیمتی که برای یک واردکننده با لحاظ سودی که سازمان حمایت از مصرف‌کننده و تولیدکننده تعیین کرده است، حدود نرخی خواهد بود که امروزه در بازار وجود دارد. این قیمت گران نیست و طبیعی است و اگر افزایش قیمت زودتر صورت نگرفت، دلیلش عرضه و تقاضای بازار بود و خیلی از واردکنندگان بزرگ کاغذ چاپ و تحریر اقدام به واردات نکردند.

او در پاسخ به این سئوال که «آیا فقط گرانی کاغذ در بازار جهانی عامل گرانی بوده یا خیر» می‌گوید: با توجه به نگاه تعزیراتی که به کاغذ وجود دارد و بلاتکلیفی این مسأله وزارت صمت از اول اردیبهشت اعلام کرده است که ارائه مستقیم کاغذ از ۱۵ اردیبهشت به بعد توسط واردکننده و تولیدکننده به بازار خلاف قانون بوده و باید همه محصولات در بورس کالا عرضه شود. اما چون زیرساخت‌ها آماده نبود، این عرضه به تعویق افتاد. با توجه به اینکه صنعت چاپ شغلی فصلی محسوب می‌شود، هرچه از تابستان دورتر می‌شویم حجم کاری بیش‌تر می‌شود و این، یکی از دلایل رسیدن هر بند کاغذ به مرز یک میلیون تومان است.