اصلاح شبکه بانکی، مالیاتی و بودجه ریزی؛ راهکار اصلاح نظام اقتصادی

اشاره: هدف اصلی از استفاده ارز ترجیحی یا همان 4200 تومانی، اقشار آسیب پذیر بودند که بتواند رفاه و آرامش را برای دهک های پایین جامعه به ارمغان بیاورد که البته هیچگاه نیاز این قشر ضعیف جامعه را پوشش نداد و به عبارتی تاکنون ارائه چنین یارانه هایی به هدف اصلی خود اصابت نکرده است، از همین رو در یک اقدام شجاعانه دولت سیزدهم با این عنوان که به دنبال پرداخت عادلانه یارانه هستیم، اقدام به حذف ارز ترجیحی و آزاد شدن برخی از کالاها کرد.

از این رو خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا در گفت‌وگو با حجت الاسلام احمدرضا صفا عضو کمیته بانکی مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه علمیه به نحوه اصلاح اقتصاد در کشور پرداخته است.

رسا- وضعیت اقتصادی کشور را در شرایط فعلی چطور ارزیابی می کنید؟

همه ما خصوصاً نخبگان اقتصادی معتقدیم که اقتصاد ایران در حال حاضر در یک شرایط مطلوبی قرار ندارد و قائلیم که اقتصاد ما از یک سری مشکلات اساسی رنج می برد که مشکلات اساسی در مسائلی از جمله بودجه ریزی و نظام مالیاتی است و متاسفانه وضعیت مطلوبی ندارد.

تمام اقتصاددان ها یکی از عوامل مخرب را وضعیت نابسامان مباحث بودجه ریزی و عدم صحت نظام مالیاتی و کسری بودجه های مزمن دولت می دانند.

رسا- آیا مشکلات دیگری نیز وجود دارد که به اقتصاد نامطلوب دامن بزند؟

بله، دومین مشکل عمده کشور بحث رشد و تولید ما است که سال هاست در وضعیت نامطلوب توسعه قرار داریم و نتوانسته ایم کشور را در وضعیت مطلوبی قرار دهیم برای مثال رشد اقتصادی ما در برنامه ششم توسعه رشد اقتصادی 8 درصد بوده در صورتی که میانگین رشدمان میانگین منهای 5/9 درصد بود یعنی هر سال به جای پیشرفت به این مقدار پسرفت داشته ایم.

در برنامه پنجم توسعه نیز میانگین سالانه منهای 2 بوده در حالیکه هدف گذاری 8 درصد بود و این باعث می شود که اشتغال در وضعیت مطلوبی به سر نبرده باشد و توسعه نیز اینچنین باشد.

یکی از مهم ترین عوامل تورم رشد نقدینگی است

سومین مشکل اصولی ما که امروز اگر از هر خرد و کلانی در جامعه پرسیده شود و حتی مقام معظم رهبری نیز بارها به آن گوشزد کرده اند بحث تورم می باشد، یکی از مهم ترین عوامل تورم رشد نقدینگی است که در تولید نرفته و در فعالیت های سفته بازی جاخوش کرده و عامل گران شدن کالاها شده است.

اگر نقدینگی در تولید ورود کند باعث تولید بیشتر و اگر تولید بیشتر شود عرضه و تقاضا به تعادل می رسد و تقریباً تورم آنچنانی را شاهد نخواهیم بود اما اگر این تورم وارد سفته بازی شود یعنی حجم نقدینگی در خرید زمین و احتکار کالاها وارد گردد موجب افزایش تقاضا و از طرفی تولید هم ایجاد نشده و در نهایت عرضه و تقاضا به هم می خورد و سطح عمومی قیمت ها به هم خواهد خورد.

رسا- منشأ نقدینگی چیست؟

عوامل مختلفی مثل کسری بودجه می تواند منشأ رشد نقدینگی باشد؛ دولت چون نتوانسته نظام مالیاتی را اصلاح کند و نتوانسته مدیریت صحیحی بر کسری بودجه داشته باشد لذا مجبور به خلق پول اضافی و نقدینگی برای پرداخت هزینه و دستمزدها درجامعه است که افزایش نقدینگی، تورم و فشار به مردم را در پی دارد همچنین عامل دیگر رشد نقدینگی فساد در شبکه بانکی است که از قدرت اقتصادی خود سوء استفاده و خلق نقدینگی می کنند و جالب تر اینجاست که این آمار مرکز پژوهش های مجلس می باشد که 87 درصد تورم سهم بانک ها و 13 درصد مربوط به دولت است پس اصلاح نظام بانکی یکی از اساسی ترین عوامل در جلوگیری از رشد نقدینگی است.

اصلاح نظام سرمایه نیز نه تنها رشد نداشته بلکه پسرفت هایی هم به همراه داشته است. مشکلات عمده ما بحث نظام بودجه ریزی، مالیاتی، رشد و پیشرفت در اشتغال، کسری بودجه، فساد در شبکه بانکی و اصلاح نظام بانکی و سرمایه هستند که می توانیم به بیماری تشبیه کنیم که مغز، قلب و انگشت شصت پای او آسیب دیده و حالا اگر دکتر متخصص، ماهری باشد ابتدا باید از مغز، سپس قلب و بعد به سراغ انگشت برود در غیر اینصورت او را به مرگ نزدیکتر می کند، اقتصاد امروز کشور ما نیز اینگونه بیماری است که باید به سراغ اصلاحات اساسی و از مغز شروع کنیم.

رسا- به نظر شما اولویت اول اقتصاد ایران در حال حاضر چیست؟

اولویت اول کشور اصلاح نظام بودجه ریزی، مالیاتی، بازار سرمایه و نظام بانکی است و آخرین مرحله پرداخت یارانه بیشتر و آن چیزی است که امروز مطرح می شود و دولت نباید عامل شوک به بازار باشد چرا که این بیمار دیگر تاب و تحمل شوک جدید را ندارد لذا شوک درمانی باعث مرگ بیمار می شود.

نقدینگی را باید به سمت تولید برد

دولت امروز به سراغ انگشت کوچک پا رفته است در حالی که باید ابتدا مغز را درمان کند بدون اینکه بانک ها و خلاء سرمایه گذاری را اصلاح کند به سراغ یارانه گندم رفته اند، فکر کنید کل این مبلغ هم به اقتصاد برگردد چقدر تاثیرگذار است؟ نقدینگی را باید به سمت تولید برد و اگر تولید را ارتقاء دهیم اشتغال فراهم می شود.

با واریز این مبالغ به یکباره قدرت خرید مردم را در آن واحد افزایش داده اید در حالی که ظرفیت تولیدی افزایش پیدا نکرده است، کارخانه ها در شوک افزایش قیمت هستند و شما دوباره بحران ایجاد کرده اید.

اگر دولت نظام بانکی را اصلاح می کرد و این رشد قارچ گونه بانک ها را نداشتیم و نقدینگی به سمت واقعی اقتصاد فرستاده می شد کلاً کشور به سمت آبادانی می رفت، در یک بررسی که در گذشته داشتم 153 بار مراجع تقلید درباره مشکلات نظام بانکی صحبت کردند، کدام مسأله را دیده اید که همه مراجع همزمان درباره آن صحبت کنند؟ اگر دولت همین را اصلاح می کرد نتیجه بهتری را شاهد بودیم.