نقش حوزه علمیه در رفع بحران کاهش جمعیت

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، حجت الاسلام علی گودرزی مدیر ستاد برنامه ملی قرارگاه فرهنگی اجتماعی بقیت الله (عج) در یادداشتی به نقش حوزه علمیه در رفع بحران کاهش جمعیت پرداخت.

به یکی از مسئولین جبهه اصلاحات گفتند که بنظر شما چگونه توانستیم مساله افزایش جمعیت را در دهه شصت کنترل کنیم گفته بود که اگر شبکه بهداشت و درمان نبود و همچنین علما و روحانیون حمایت نمی کردند با توجه به شرایط زمانی، اعتقادات و سبک زندگی مردم احتمال موفقیت در اجرای سیاست کاهش به صفر می رسید.

با مقدمه بالا می توان یکی از بازوهای متولیان و مجریان سیاست کاهش جمعیت را حوزه های علمیه و اغلب طلاب و روحانیون دانست. در این میان افراد اثرگذاری هم بوده اند که هیچگاه با این سیاست همراهی نکردند اما عمده فعالان و اثرگزاران حوزوی در اجرای سیاست های کاهشی کنشگر بوده اند.

اگر بخواهیم امروز برای حوزه و روحانیت در مساله سیاست های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری نقشی تعریف کنیم حتما باید ناظر به مفهوم بازگشت و توبه باشد کما اینکه رهبر انقلاب در مورد خودشان هم به این مهم اشاره نمودند.در واقع برای جبران مافات و توبه همان نقشی را که حوزه های علمیه در اجرای سیاست های  کاهشی ایفا نمودند و غلط هم بود امروز باید متولیان حوزه همان نقش را برای اجرای سیاست های افزایش جمعیت طراحی معکوس کنند.

اگر بخواهیم به صورت جزیی از این طراحی معکوس و محتوای این طراحی صحبت کنیم و اقتضائات آن را بیان کنیم به نظر می رسد حوزه های علمیه و طلاب و روحانیون آن باید:

1. محتوای مناسب پایه و مبنایی برای سیاست های افزایش جمعیت تولید نمایند به عنوان مثال در مساله رزق، برکت، تکثیر نسل و... ما چند محتوای غنی تولید کرده ایم؟چند درس خارج پیرامون ریز موضوعات جمعیتی برگزار کردیم؟چقدر از این دروس را تبدیل به محتوا و مکتوب نمودیم؟چقدر از این مکتوبات مبنایی را توانستیم با ادبیات و هنر به مردم منتقل نماییم یا همین مبانی را در سیاستگزاری ها و تقنین دخالت بدهیم؟قطعا فتوحات ما در این حوزه بسیار کم بوده و باید برای این مهم تدابیر لازم اندیشیده شود.
2. آموزش طلاب و روحانیون باید به صورت دقیق و حرفه ای در مساله جمعیت انجام پذیرد.اعم از آموزش های دروس پایه حوزه که در متون درسی سطح یک دو واحد مرتبط با مساله جمعیت گنجانده شود و اعم از دوره های پودمانی برای مبلغین و دوره های کارگاهی تخصصی و.....
3. سازماندهی مبلغین و موسسات حوزوی هم یکی دیگر از الزامات است،چطور در مساله عفاف و حجاب که شاید اولویت یک مسائل کشور هم نباشد ده ها گروه تخصصی در حوزه های علمیه شکل گرفته است اما در مساله جمعیت و افزایش نسل که از مسائل مهم و اولویت دار کشور است کمتر موسسه و گروه تخصصی شکل گرفته و در حال فعالیت است و آنهایی هم که شکل گرفته اند به علت عدم حمایت در حال تعطیلی هستند و یا تعطیل شده اند و فقط نام و لوگوی آنها باقی مانده است.

در سازماندهی گروه ها و موسسات حوزوی سه اصل مهم است:

• توجه به تشکیل گروه های تبلیغی تخصصی
• نخبه گزینی و تلاش برای عدم ورود طلاب کم سواد
• استفاده از طلاب و روحانیون نخبه و دارای حداقل های عمومی در شوراهای حوزوی جمعیت.

4. ترغیب و تشویق ظرفیت های تبلیغی و پژوهشی حوزه به سمت مساله افزایش جمعیت هم یکی دیگر از الزمات بازگشت و توبه است و حوزه های علمیه باید مبلغین و پژوهشگران این بخش را حمایت ویژه نمایند.به عنوان مثال طلاب و روحانیونی که اموزش های مرتبط با حوزه جمعیت را دیده اند و کنشگر این حوزه محسوب می شوند حتما در اولویت واگذاری مسکن قرار بگیرد یا در جشنوارهای پژوهشی یکی از بخش های ویژه جشنواره را همین بحث جمعیت و فرزندآوری و موضوعات پیرامونی آن قرار بدهند.
5. مساله مهم دیگری که کمتر بدان توجه شده است مساله فرزندآوری خود طلاب است،چرا که طلاب و روحانیون علاوه بر اینکه خودشان می توانند رسانه باشند اما ابتدا باید خودشان عامل باشند.به نظر می رسد مرکز خدمات حوزه های علمیه باید از طلاب و روحانیون دارای فرزند بیشتر حمایت ویژه نماید و علمای گرام هم شهریه طلاب را بر اساس تعداد فرزندان بالاتر محاسبه کنند و همانگونه که افزایش سطح تحصیلات موجب افزایش شهریه طلاب می شود تعداد فرزندان نیز در تعیین مقدار شهریه طلاب از پارامترهای مهم و کلیدی باشد.
6. مساله مهم دیگر عدم ورود حوزه و حوزویان به بخش های تخصصی و غیر مرتبط حوزوی جمعیت مانند پزشکی است و نهایتا مرجع و مستند این ورود طلاب باید جامعه علمی پزشکی کشور باشد چرا که تجربه نشان داده است این بخش دارای پیچیدگی های بسیار زیادی است که ورود افراد غیر متخصص میتواند موجب بروز مشکلات و موانعی شود.
7. یکی دیگر از الزامات ورود حوزه به مساله جمعیت این است که مساله جمعیت را با نگاه جهادی و به عنوان یک دغدغه بدان بپزدازد و باید از ورود موضوع به بروکراسی اداری و گزارش بازی خودداری شود و راهش هم واگذاری این امور به گروه های جهادی-مردمی است و سیستم های اداری حوزوی نهایتا حامی و ناظر آنها باشند و متولی بحث نشوند.
8. نکته مهم دیگری که باید بدان توجه شود این استکه اگر چه مساله جمعیت چند وجهی است و متغیرهای زیادی میتواند بر آن تاثیرگزار باشد اما باید از ورود مستقیم به بحث جمعیت در فضای عمومی خودداری شود و باید به مسائل پیرامونی و مرتبطی توجه کرد که خروجی آن مباحث به جیب جمعیت کشور می ریزد. به عبارت دیگر پرداخت مستقیم به مساله جمعیت در عموم مردم نه تنها ایجاد جاذبه نمی کند بلکه ممکن است موجب دافعه هم بشود.

به نظر می رسد اگر حوزه های علمیه به موارد فوق توجه کند بخشی از گذشته را جبران و میتواند کنش گری فعال در حوزه افزایش جمعیت محسوب شود.