فراز و نشیب‌های کارگردان محبوب

به گزارش خبرگزاري رسا، در ایام نوروز «دورهمی» یکی از برنامه‌هایی بود که مخاطبان آن را برای تماشاکردن انتخاب کردند و جزو سه برنامه اول تلویزیون هم شد. مهران مدیری توانست در قالب یک برنامه کمدی و شاد به نقد رفتارهای غلط اجتماعی بپردازد و با فرهنگ‌‌سازی در حوزه زندگی مدرن، به صراحت حرف‌هایی را بزند که شاید دیگران کمتر جرات ورود به آنها را داشته باشند. این برنامه با تلاش برای بسط نقد اجتماعی در مدیوم طنز مخاطبان فراوانی را پای تلویزیون و شبکه نسیم نشانده است.

یکی از سختی‌های کار تلویزیون و در واقع یکی از ظرافت‌های برنامه‌سازی و رسانه، بیان صریح انتقادات با لحاظ حداکثر واقع‌بینی است. در آغاز، این برنامه شکل‌های ویژه‌ای از اجرا را به خود دید و در نوع خود برای مخاطب تازه و جالب بود. با گذشت زمان تمرکز تیم نویسنده و کارگردانی مدیری به سمت بیان صریح مشکلات اجتماعی و تکیه بر استندآپ مهران مدیری پیش رفت و می‌توان گفت بعد از فصل دوم برنامه شکلی ثابت به خود گرفت. با یک نگاه کلی و گسترده به برنامه «دورهمی» باید این را بگوییم که در ابتدا مدیری برای این برنامه ایده‌های جالب و طنازانه‌ای داشت و شیوه استندآپ او سبکی جدید را به تلویزیون آورد. همین مساله باعث درخشش او شد و رقابت با برنامه «خندوانه» که آن هم از شبکه نسیم پخش می‌شد را در ذهن عموم ایجاد کرد؛ اما به مرور زمان از این درخشش کاسته شد و گویی فضایی سرد بر برنامه محبوب «دورهمی» حاکم شد!

 یکی از ویژگی‌های این برنامه وام گرفتن سوژه‌ها از مسائل اجتماعی است. این موضوع در فصل‌های گذشته بسیار هوشمندانه و قدرتمند پیش می‌رفت اما در برنامه‌های اخیر موضوعات فقط جنبه طنز داشته و گویی مهران مدیری از نقد‌های مستحکم سابق خود فاصله گرفته است. نقد صریح به سیاست، اقتصاد و اجتماع- آن هم با زبان طنز- اگرچه ساده به نظر می‌رسد اما ساده نیست. پیش‌تر گفتیم که نشان دادن ایرادهای معمول جامعه و نقد آن و مواجهه‌ای صریح با واقعیت، ویژگی مهم «دورهمی» است. سری جدید «دورهمی» جذابیت‌های سری‌های پیشین خود را ندارد؛ یعنی آن طنزی که همه را بخنداند در آن نیست و به نظر می‌رسد با افت کیفیت مواجه شده است. این ضعف می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد و ما به عنوان مخاطب به برخی از آنها که مشاهده کرده‌ایم، اشاره می‌کنیم.
مهران مدیری هر شب مسابقه‌ای برای سنجش دانش عمومی مهمانان حاضر برگزار می‌کند ولی در حین انجام این مسابقات گاهی خودش نیز در دانش عمومی کم می‌آورد و به مخاطبان اطلاعاتی غلط می‌دهد. به عنوان مثال، ملاله یوسف‌زَی دختری است که در دفاع از حق آموزش توسط طالبان هدف گلوله قرار گرفت. او فعال حقوق بشر و حقوق کودکان و عضو کمپین تحصیل دختران اهل پاکستان است در صورتی که مدیری او را از اهالی کشور افغانستان معرفی کرده و از طرفی اسم او را یوسف زری بیان کرد! مادام کوری نیز، فیزیکدان و شیمیدان لهستانی-فرانسوی است که مهران مدیری در موردش از مهمان برنامه سوال کرد که مهمان او را یک پزشک خطاب کرده و او نیز این کار را تایید کرد.

این اشتباهات آنقدر فاحش و قابل اهمیت نیست اما زمانی که این کارگردان سرشناس و محبوب در برنامه‌اش به تمسخر سطح پایین اطلاعات عمومی اکثر افراد جامعه می‌پردازد (که نیاز به فرهنگ‌سازی گسترده دارد) باعث می‌شود خود او در معرض ذره‌بین مخاطبان قرار بگیرد؛ حتی امید حاجیلو در یکی از برنامه‌ها اظهارات مدیری در برنامه کتاب باز را به چالش کشید به‌گونه‌ای که وی پاسخ درستی به آنها نداد. کاش به دور از تعصب‌های شدیدی که نسبت به مهران مدیری به خاطر علاقه‌ای که به او داریم، وجود دارد، گاهی خطاهایی که از وی سر می‌زند را نیز نادیده نگیریم چرا که برخی از این‌ رفتارها گاهی خیانت مستقیم به مردم است.
نکته دیگر درباره مهمانان برنامه در سری جدید است؛ دعوت مهمانان در قسمت‌های گذشته این برنامه با دقت و وسواس خاصی انجام می‌شد؛ انتخاب‌هایی که این اواخر به تکرار افتاده و در عین حال که گفت‌وگوی دوباره آنها وجه مثبتی برای مخاطب نداشته، بلکه سوالات مجری از آنها هم هیچ جذابیتی برای مخاطب ندارد. «دورهمی» دیگر بر تنوع و خلاقیت نویسندگانش و تولید آیتم‌های طنز تکیه ندارد و متاسفانه باید بگوییم کیفیت اصلی خود را به شدت از دست داده است.

نکته‌ای دیگر که مدتی قبل روزنامه فرهیختگان بدان پرداخت، بحث شرایط مالی برنامه «دورهمی» است که بسیار جنجال‌برانگیز شد. مصطفی احمدی، تهیه‌کننده دورهمی ابتدا برای ساخت این‌سری از برنامه مبلغ یک‌میلیارد و 200 میلیون تومان برای هر قسمت پیشنهاد داد که با موافقت مرتضی میرباقری، معاون سیما همراه بود. پس از آن مسوولان رده‌بالاتر سازمان صداوسیما نسبت به بالا‌رفتن نرخ برنامه‌سازی در این مجموعه، متعاقب عقد چنین قراردادی، حساسیت نشان دادند و قرار شد این مبلغ یا حتی مبلغی بالاتر از آن به شکلی دیگر در اختیار سازندگان دورهمی قرار بگیرد. به نظر می‌رسد قرارداد ساخت سری تازه دورهمی در معاونت سیما به شکلی تنظیم شده است که برای هر قسمت حدودا 350 میلیون تومان به تهیه‌کننده پرداخت شود و علاوه‌بر آن، 30 درصد از درآمد تبلیغات بازرگانی قبل، حین و بعد برنامه هم به آنها تعلق بگیرد. این موضوع چیزی نیست که از دید مردم نادیده گرفته شود و این حجم از مبالغ میلیونی برای ساخت برنامه‌ای که با افت کیفی مواجه شده است جای پرسش‌های فراوانی دارد!

طبق گزارش‌های رسیده، پیش از این مهران مدیری رغبتی برای ساخت سری جدید نداشته و باید بگوییم این بی‌میلی قطعا در ساختار جدید تاثیر خود را گذاشته است. «دورهمی» که این روزها شاهد آن هستیم، برنامه‌ای تکراری و خالی از هرگونه ایده‌ خلاقانه و جدیدی است. ریتم کند مهران مدیری در بخش‌هایی که مربوط به استندآپ‌های مجری است، ریتم کلی برنامه را کند کرده و حفظ کاراکتر او مانع از بروز موقعیت‌هایی با تکیه بر کمدی فیزیکی می‌شود و صرفا مخاطب باید به طنز کلام بخندد که برای سرانجام این برنامه باسابقه، خوشایند نیست./1360/

منبع : صبح نو