فراموشی غدیر بعد از رحلت پیامبر قابل پیش بینی بود

حجت الاسلام حسین رجبی عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، با اشاره به جریان منحرف کننده ولایت پس از رحلت پیامبر و عدم توجه به دستور ایشان در روز غدیر اظهار داشت: پیامبر گرامی اسلام(ص) در روز غدیر دست حضرت علی(ع) را بالا آوردند تا مردم بدانند در طول تاریخ باید رهبری امت را چنین انسانی به دست بگیرند که ویژگی های خود پیامبر را داشته باشند و پیامبر با این کار نشان دادند این ویژگی ها در وجود امیرالمؤمنین(ع) هست.

وی افزود: واقعا سؤال این است که چه شد مردم آن دوران در مقابل این حرکت بزرگ ایستادند؟ برای این سؤال می توان علل و عوامل مختلفی را بیان کرد، اولا به نظر می رسد این علل را می توانیم از خود بیانات پیامبر بزرگوار اسلام استفاده کنیم، چراکه خود حضرت نگران این برنامه ها بودند که بعد از ایشان اختلافاتی پیش می آید و این که عده ای خاص که در بین مردم اثر گذار هستند به دستورات حضرت عمل نمی‌کنند.

حجت الاسلام رجبی عنوان کرد: کاملا از فرمایشات حضرت رسول استفاده می‌شود که می دانستند جریان غدیر بعد از رحلت منحرف می‌شود، نمونه هایی نیز برای این مسأله می‌توان بیان کرد، از جمله این که خودشان فرمودند بعد از من منافقان که بغض و کینه هایی در دل پنهان کرده اند آشکار می‌کنند که این روایات در کتب معتبر فریقین بیان شده است.

وی با اشاره به هشدار پیامبر نسبت به گرایش مردم به دنیا و مادیات خاطرنشان کرد: نکته دیگری این که حضرت در فرمایشات خود دارند و در کتب روایی اهل سنت و هم در کتب شیعه آمده است این است که حضرت همواره به صحابه هشدار می دادند که من از کفر و شرک بر شما هراسناک نیستم هراس من از این است که شما گرایش دنیوی پیدا کنید یعنی نسبت به  چیزهایی که شما را به دنیا می کشاند هراس و ترس دارم.

عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب اضافه کرد: پیامبر اکرم(ص) تعبیر به تنافس در دنیا دارند یعنی شما محور امور را مسائل دنیوی قرار بدهید؛ این سخن حضرت خیلی معنا دارد چراکه در مسائل دنیوی مهمترینش مسأله قدرت است و محوریت این است که یک شخص در جامعه قدرت را به دست بگیرد و بتواند بر اساس برنامه هایی که دارد امور نفسانی خود را پیگیری کند.

وی تصریح کرد: نکته دیگر آن که در بین صحابه برخی از افراد بودند که در زمان حضور پیامبر هم فرمایشات ایشان را اطاعت نمی کردند، مثلا در روایات هست که حضرت رسول در هنگام وفات فرمودند: قلم و دواتی برای من بیاورید تا چیزی برای شما بنویسم که بعد از من گمراه نشوید، بعد در همین جا که جمع زیادی در محضر پیامبر بودند به گونه ای برخورد کردند که حضرت مجبور شدند آنها را بیرون کنند چون اختلاف شد.

حجت الاسلام رجبی با بیان این که صحابه بارها و بارها از دستورات پیامبر در دوران حیات ایشان سرپیچی می کردند، گفت: حدیثی که در صحاح اهل سنت است نقل شده است که در جریان یکی از جنگ ها پیامبر اسامه که جوانی کم و سن و سال بود را به عنوان فرمانده لشکر انتخاب کردند، ولی جمعی از این صحابه طعنه می زدند که چرا پیامبر چنین فردی را به عنوان فرمانده انتخاب کرده اند؛ این سخن به پیامبر رسید که جمعی از افراد داخل لشکر از دستور شما سرپیچی می‌کنند حضرت فرمود: این اولین سرپیچی نیست وقتی به من پدر اسامه هم فرماندهی دادم همین افراد اعتراض کردند.

وی عنوان کرد: از این نمونه هایی که در روایات به صورت صحیح نقل شده است می توانیم به یک اصل کلی برسیم که این طور نبوده هرچه پیامبر اکرم(ص) فرمودند همه صحابه در مورد آن تسلیم باشند بلکه اگر حسن ظن داشته باشیم باید بگوییم آنها برای خودشان در مقابل پیامبر حق رأی قائل بودند و در مقابل پیامبر اکرم(ص) تسلیم نبودند.

این پژوهشگر تاریخ اسلام یادآور شد: با نگاه به تاریخ و به دور از نگاه تعصبی، اصولی به دست می آوریم که برای آینده مؤثر است از جمله این که صحابه بارها از دستورات پیامبر سرپیچی کردند که نمونه دیگر آن را نیز در فتح مکه می توانیم ببینیم بنابراین استبعادی ندارد وقتی پیامبر شخصی را به عنوان جانشین معین کردند یا به دلیل این که برای خود حق رأی قائل بودند حضرت امیرالمؤمنین را کنار بزنند.

وی با اشاره به جوسازی و تحلیل هایی نادرست برای به دست گرفتن جریان خلافت از سوی برخی صحابه خاطرنشان ساخت: آنها توجیه هایی درست کردند که تازه مسلمانان نمی فهمیدند یا برخی قائل اند ترس هایی وجود داشت که سبب شد همان کسانی که همراه حضرت در غدیر بودند ایشان را کنار بگذارند و بقیه را نیز با خود همراه کنند؛ از جمله این که گفتند علی(ع) جوان و این ها ریش سفید هستند تا جایی که زمینه های برخورد با بیت حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) پیش آمد.

حجت الاسلام رجبی تصریح کرد: پس می توانیم از گذشته این پاسخ را به دست بیاوریم که خیلی هم استبعادی ندارد که کسانی که در زمان حضور پیامبر به نحوی مخالفت های خود را ابراز می کردند بعد از پیامبر هم دستوراتی که داده اند را مخالفت کنند و کار خود را نیز توجیه و تفسیر می کردند و مورد قبول عده زیادی قرار گرفت و این جریانات پیش آمد./1330/ت302/ب1