بخش پایانی | تأملی در بیانیه گام دوم انقلاب؛
موریانه "غفلت" آفت برکت‌های انقلاب
غفلت‌ها و بی‌توجهی‌های برخی از مسؤولان نسبت به دستاوردهای انقلاب و به‌ویژه بی‌توجهی به نسل جوان، دانا و مؤمن و نسپردن کارها به این امیدهای آینده برای انقلاب خطرساز است.
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، در بخش های پیشین این نوشتار گفتیم که عصاره بیانیه گام دوم انقلاب را در سه عنوان می‌توان ترسیم کرد: همت‌ها، برکت‌ها و غفلت‌ها. در قسمت های قبل پیرامون این سه بخش به کنکاش پرداختیم.
آنچه در پی می‌آید تأملاتی در باب شمار دیگری از غفلت‌هایی است که از سوی رهبر معظم انقلاب در این بیانیه اشاره شده است.
غفلت از اقتصاد مقاومتی
اقتصاد ستون فقرات یک جامعه است اگر این ستون آسیب ببیند جامعه راست‌قامت نخواهد شد و جامعه‌ای که راست‌قامتی نداشته باشد وابستگی و اعتماد به نفس به این و آن او را از پای درمی‌آورد و در بحران‌ها و مشکلات به راه‌های برون‌رفت دست نخواهد یافت.
اسلام برای «اقتصاد» حساب ویژه‌ای باز کرده است: اولاً خداوند در قرآن به انسان‌ها می‌گوید: «وَلَا تَنْسَ نَصِیبَک مِنَ الدُّنْیا»(1)؛ بهره‌ات را از دنیا فراموش نکن.
از نیروی جوانی و سلامتی و نشاط و فرصت‌های خدادادی کمک بگیرید و دنیای خوب و سالم و روزی حلال و پاک و پاکیزه کسب کنید.
«یا أَیهَا الرُّسُلُ کلُوا مِنَ الطَّیبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا»(2)؛ ای پیامبران از روزی‌های حلال و پاک استفاده کنید و عمل شایسته انجام دهید.
نقش اقتصاد و معیشت سالم در پیدایش عمل صالح و تربیت انسان شایسته در این آیه به‌وضوح مطرح شده است.
در روایات اسلامی نیز آموزه‌های لطیفی وجود دارد، رسول خدا (ص) فرمود: «فلولا الخبزُ ما صُمنا ولا صَلَّینا»(3)؛ اگر نان نبود قدرت به انجام نماز و روزه نداشتیم.
«کد یمین»(4) و «عرق جبین» و «کادّ برای عیال»(5) در شمار جهاد و عبادات قرار گرفته است و از سوی دیگر کسانی که «کلّ» و سربار جامعه باشند «ملعون»(6) و مطرود از رحمت الهی نامیده شده‌اند.
از این معارف عمیق روشن می‌شود که مذاق دین و شریعت محمدی (ص) آن است که امت اسلام در راه به دست آوردن «حیات طیبه»(7) و تأسیس جامعه‌ای بر اساس «اعلون»(8) و «اقوم»(9) بودن باید تمام همت خود را به کار گیرد و از هر گونه غفلت و تنبلی و تن‌پروری در امر تولید و ترک کسب و کار و تلاش اقتصادی پرهیز کند.
پیامبر اسلام (ص) از جوانی که در گوشه کوچه نشسته بود پرسید: از کجا زندگی‌ات را پیش می‌بری؟ آیا کسب و کاری داری؟ گفت: نه، پیامبر (ص) فرمود: «این جوان از چشم من افتاد». (10)
یعنی در جامعه دینی همه باید به اندازه توان خود اهل تولید و تلاش باشند، هیچ کس نباید بار خود را به دوش دیگران بیفکند و رونق تولید و برپایی اقتصاد پویا و مستقل و عزتمند باید فرهنگ شود.
مقام معظم رهبری در این رابطه در سال‌ها پیش چنین فرموده‌اند:
«در اسلام زندگی بدون مبارزه، زندگی راکد، زندگی ساکن، زندگی بی‌تحرک و زندگی بی جوشش که اراده و عزم انسانی در آن نباشد زندگی مطلوبی نیست و انسان را به آرمان‌های انسانی و اسلامی نمی‌رساند… یکی از بدترین دشمن‌های انسآن‌که از درون خود او سرمنشأ می‌گیرد، تنبلی و بیکارگی و تن به کار ندادن و دل به کار ندادن است.
باید با این دشمن مبارزه کرد، اگر با این دشمن مبارزه کردید و توانستید بر او فائق بیایید، آنگاه اگر دشمن خارجی هم به کشور شما حمله کرد می‌توانید بر او نیز فائق بیایید….
اگر انسان بر تنبلی خود غلبه پیدا نکند و تنبلی بر انسان حاکم بشود در هر میدانی که وظیفه او را فرا بخواند، انسان در آن میدان حاضر نخواهد شد.
پس اولین دشمن، تنبلی و راحت‌طلبی انسان است، آن کسی که تن به درس، تن به کار، تن به عبادت، تن به وظایف گوناگون خانوادگی و اجتماعی نمی‌دهد و تسلیم تنبلی می‌شود، نمی‌تواند ادعا کند که اگر دشمن او را از بیرون تهدید کند خواهد توانست بر آن دشمن پیروز شود»(11)
اقتصاد مقاومتی که رهبر حکیم انقلاب اسلامی آن را بارها با فرمان‌های گوناگون و نام‌گذاری‌های متعدد در سال‌های متمادی مطرح کرده‌اند جان و جوهرش آن است که اقتصاد مقاومتی آری، اقتصاد وابسته نه. اقتصاد رفاقتی و ریاضتی و خصولتی نه اقتصاد مستقل و در عین حال درون‌زا و برون‌گرا آری.
غفلت از این راهبرد در حوزه اقتصاد خسارت‌بار و ذلت‌بار است، باید چشم را از دروازه‌های کشور به درون دوخت و راه‌حل‌های اصلاح اقتصادی و رشد ملی را در درون جستجو کرد.
بخشی از بیانیه گام دوم در رابطه با اقتصاد و رونق تولید داخلی و به‌کارگیری نیروهای دانا و توانا و متدین و مسلط به کار اختصاص یافته است.
«بی‌گمان یک مجموعه جوان و دانا و مؤمن و مسلّط بر دانسته‌های اقتصادی در درون دولت خواهند توانست به این مقاصد برسند. دوران پیشِ رو باید میدان فعّالیّت چنین مجموعه‌ای باشد.»
رهبر فرزانه بر این باورند که راه‌حل اقتصاد ملی و شکوفایی آن در داخل کشور وجود دارد و نگاه غلط و تحلیل نادرست کسانی که همه راه‌حل‌ها را در بیرون از کشور جستجو می‌کنند را مورد توبیخ قرار می‌دهند.
«همه راه‌حل‌ها در داخل کشور است. اینکه کسی گمان کند که «مشکلات اقتصادی صرفاً ناشی از تحریم است و علّت تحریم هم مقاومت ضدّ استکباری و تسلیم نشدن در برابر دشمن است؛ پس راه‌حل، زانو زدن در برابر دشمن و بوسه زدن بر پنجه گرگ است» خطایی نابخشودنی است. این تحلیل سراپا غلط، هرچند گاه از زبان و قلم برخی غفلت زدگان داخلی صادر می‌شود، امّا منشأ آن، کانون‌های فکر و توطئه خارجی است که با صد زبان به تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران و افکار عمومی داخلی القاء می‌شود.»
آنچه خود داشت ز بیگانه تمنا می‌کرد، داستان غرب‌زدگانی است که غرب را قبله آمال و آرزوها و حلال مشکلات می‌دانند و به این باور غلط رسیده‌اند که بدون کدخدا گرچه خدا را هم داشته باشی نمی‌توان زیستی شایسته و پیشرفته و اقتصادی پویا و پررونق داشته باشی!؟!
اما در برابر کسانی مثل امامین انقلاب بر این باورند که «ما می‌توانیم» درمان همه دردها و علاج همه عقب‌افتادگی‌هاست و این هدیه را انقلاب اسلامی به ملت ایران اعطا کرد و به آنان خودباوری که مقدمه خودکفایی است عنایت نمود.
«به رغم همه این مشکلات طاقت‌فرسا، جمهوری اسلامی روزبه‌روز گام‌های بلندتر و استوارتری به جلو برداشت. این چهل سال، شاهد جهادهای بزرگ و افتخارات درخشان و پیشرفت‌های شگفت‌آور در ایران اسلامی است... مدیریت‌های جهادی الهام گرفته از ایمان اسلامی و اعتقاد به اصل «ما می‌توانیم» که امام بزرگوار به همه ما آموخت، ایران را به عزت و پیشرفت در همه عرصه‌ها رسانید.»
. عملکردهای ضعیف و چالش آفرینی‌ها
«اقتصاد یک نقطه کلیدیِ تعیین‌کننده است. اقتصاد قوی، نقطه قوّت و عامل مهم سلطه‌ناپذیری و نفوذناپذیری کشور است و اقتصاد ضعیف، نقطه ضعف و زمینه‌ساز نفوذ و سلطه و دخالت دشمنان است.»
اما سوگمندانه بر اثر غفلت‌های مسئولان از یک‌سو و ضعف عملکردها از سوی دیگر شاهد چالش‌هایی در اقتصاد ایران هستیم که باید آن را علاج کنیم.
و اما چالش‌ها را از منظر رهبر حکیم انقلاب این‌گونه می‌توان فهرست کرد:
مهم‌ترین عیوب اقتصاد موجود:
- وابستگی به نفت
- دولتی بودن بخش‌هایی از اقتصاد که در حیطه وظایف دولت نیست
- نگاه به خارج و نه به توان و ظرفیت‌های داخلی
- استفاده اندک از ظرفیت نیروی انسانی کشور
- بودجه‌بندی معیوب و نامتوازن
- عدم ثبات سیاست‌های اجرایی اقتصاد
- عدم رعایت اولویت‌ها
- وجود هزینه‌های زائد و حتی مسرفانه در بخش‌های دولتی
این‌ها چالش‌ها و مشکلات موجود اقتصادی ما است که باید برای آن راه‌حل‌های داخلی و ملی و بومی جستجو کرد.
راه‌حل‌ها
- سیاست‌های اقتصاد مقاومتی
- درون‌زایی اقتصاد کشور
- مولد شدن و دانش‌بنیان شدن آن
- مردمی کردن اقتصاد
- تصدی نکردن دولت
- برون‌گرایی با استفاده از ظرفیت‌هایی که قبلاً به آن اشاره شد.
جمع‌بندی
آنچه در این توضیح و تفسیر و ترتیب موضوعی محورهای بیانیه و مستندسازی آن به قلم آمده، نمی از یم و قطره‌ای از دریا بود؛ زیرا عمق و ژرفای این بیانیه می‌طلبد که جلسات هم‌اندیشی و همایش‌های علمی فراوانی برای آن فراهم گردد تا دانشمندان در حوزه‌های گوناگون تخصصی ساحت‌های این گنجینه گران‌بها را کشف و به بحث و بررسی بگذارند و حوزه‌های اندیشه و تفکر حاکم حکیم و فقیه فرزانه و امام دل‌ها و فکرها را با یکدیگر به مباحثه بنشینند و از دل آن دُرهای گران‌مایه را استخراج نمایند.
هدف این حقیر آن بود که در یک نگاه کلان در سه محور به محتوای کلی بیانیه بپردازیم تا ارائه طریقی باشد برای پژوهشگران. آنچه به ذهن قاصرم رسید آن بود که از آغاز تا انجام بیانیه گام دوم بر سه چیز تأکید و توصیه شده است:
- همت‌های تأسیسی و تداومی در انقلاب اسلامی
- برکت‌های فراوان و در دسترس در نظام جمهوری اسلامی
- غفلت‌ها و بی‌توجهی‌های برخی از مسئولان نسبت به دستاوردهای انقلاب اسلامی و به‌ویژه بی‌توجهی به نسل جوان، دانا و مؤمن و دارای انرژی، ایمان و ابتکار و نسپردن کارها به این امیدهای آینده.
امید است این وجیزه، برگ سبزی باشد تحفه درویش و ران ملخی باشد به دربار سلیمان زمان، امام خامنه‌ای عزیز روحی فداه و دام‌ظله و اقتداره و ادام الله بقائه الی قیام بقیه‌الله انشاء الله./9314/ی702/س
ابوالقاسم یعقوبی، نماینده ولی فقیه در خراسان شمالی و امام جمعه بجنورد
منابع
1- قصص، آیه 77.
2- مؤمنون، آیه 51.
3- سفینه البحار (8 جلدی)، ج 2، ص 549.
4- میزان الحکمه، ری‌شهری، ج 10، ص 122 و 133.
5- اصول کافی، ج 5، ص 88.
6- نهج الفصاحه، حدیث شماره 2742.
7- نحل، آیه 97.
8- آل‌عمران، آیه 139.
9- اسراء، آیه 9.
10- مستدرک الوسائل، ج 13، ص 11.
11- سخنرانی، 26/8/82.
ارسال نظرات
نظرات بینندگان
اینکه حوزه بعد نزدیک به چهل سال هنوز نتوانسته از قرآن و اسلام ناب برنامه اسلامی اداره را برای حکومت بدهد و ما گرفتار برنامه های درسخوانده های شرق و غربیم. و اینکه از این دکترها آبی برای نظام اسلامی گرم نخواهد شد. که ما هنوز گرفتار همان خط سازش زمان بنی صدریم با همان آقایان تکنوکرات