چرا یمنی‌ها «معین شریم» را به صنعا راه ندادند؟
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از مشرق نیوز، تماس‌ها در منطقه در رابطه با پرونده بحران یمن در سایه تحرکات بی‌سابقه غرب در ریاض با افزایش قابل توجهی مواجه شده و پیشنهادات جدیدی از سوی اسماعیل ولد الشیخ احمد فرستاده سازمان ملل متحد در یمن مطرح شده است. صنعا این تحرکات را همچنان در سطح وجود ارتباطات و تماس ها توصیف می کند، این در حالی است که به نظر می رسد ریاض با ایده‌های جدید مطرح شده، به صورت مثبت تعامل می کند. از سوی دیگر عبد ربه منصور هادی رئیس جمهور مستعفی یمن نگرانی زیادی در رابطه با این رویکرد دارد. علاوه بر اینها علت توجه بی سابقه آمریکا به بستن پرونده جنگ در یمن نیز نگرانی ها و سوال هایی را بر انگیخته است.
فعالیت‌های دیپلماتیک غربی به صورت غافل‌گیرانه‌ای در راستای جستجوی راه حل جنگ یمن آغاز شده است. مسائل طی روزهای اخیر به گونه‌ای رقم خورده که به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها به دنبال ایجاد روزنه‌ای در دیوار پرونده یمن هستند و باعجله تلاش دارند روند مذاکرات معلق در این رابطه را احیا کنند. خطوط تماس و دیدارهای انجام شده توسط انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها در ریاض داغ شده و تحرکات موازی نیز از سوی اسماعیل ولد الشیخ فرستاده سازمان ملل متحد در یمن آغاز شده است.
در سایه تحولات جاری، منابع مطلع از مجموعه‌ای از شاخص‌ها و سیگنال‌ها خبر می‌دهند که محور اصلی آن این است که سعودی‌ها به صورت جدی از ماه‌ها پیش به دنبال راه برون رفت از بحران یمن هستند. این منابع تأکید کردند که محمد بن سلمان ولیعهد عربستان چندین میانجی را به تهران اعزام کرده تا آنها به ایرانی‌ها بگوید که ریاض آمادگی همکاری برای توقف جنگ را دارد.
یکی از این میانجی ها چندین پیشنهاد را در این زمینه مطرح کرده است، اما تهران این موضوع را نادیده گرفته و اعلام کرده که سعودی ها باید به صورت مستقیم با صنعا مذاکره کنند، چرا که این موضوع، موضوع داخلی یمن است.
تصمیم‌سازان جنگی در ریاض به این نتیجه مستحکم رسیده‌اند که ابزارهای جنگی آنها در یمن متزلزل شده و باید جلوی روند فرسایش سعودی ها در این کشور گرفته شود. آنها از مدت‌ها پیش آمادگی خود برای گفت‌وگو با تهران در این خصوص را آغاز کرده اند ، با این وجود همچنان هزینه دادن برای خروج را رد می کنند و معتقدند باید راهکاری شرافتمندانه برای خروج آنها از جنگ مهیا شود که آبروی آنها را حفظ کند و چهره پیروز به آنها بدهد، سعودی ها می گویند که این پیروزی باید صوری نباشد و دستاوردهایی به ریاض بدهد که آنها در میدان جنگ قادر به تحقق آن نبودند.
با توجه به آنچه که گفته شد تناقض گسترده‌ای در رفتار سعودی‌ها دیده می‌شود. آنها از یک سو از ضرورت راه حل سخن می‌گویند و از سویی دیگر راه‌حل های واقع‌بینانه را رد می کنند و نمی‌خواهند به شکست و ضعف خود در این جنگ اذعان کنند. در سایه این شرایط ، ریاض در نیمه آگوست گذشته به فرستاده سازمان ملل متحد در یمن دستور داد به تهران سفر کند و تلاش کند آمادگی ایران برای کمک به سعودی ها برای رسیدن به این راه حل را جلب کند. این سفر در آن زمان نقطه عطفی در راستای به رسمیت شناختن علنی نقش ایران در بحران یمن بود. این در حالی بود که جنگ سعودی ها به بهانه "نجات دادن یمن از دست ایرانی ها" آغاز شده بود.
در صنعا جنبش انصار الله پیشنهادات ارائه شده از سوی ولد الشیخ را رد کرده و تأکید کرد که آنها، پیشنهادات عربستان است یا به نفع ریاض بوده و منافع و دستاوردهای ائتلاف یمن در مقابله با جنگ سعودی- اماراتی را به بازی گرفته است. این جنبش در تصمیم‌گیری خود از شرایط سخت میدانی که آنها را نهادینه کرده، کمک می گیرد تا طرف مقابل را به تسلیم شدن در برابر راه‌حل منطقی و واقع‌گرایانه مجبور کند.
معین شریم، چهره منفور در یمن
این موضوع مناسبات میان انصار الله و سازمان ملل متحد را در تنش قرار داده و تا حد قطع ارتباط با ولد الشیخ و درخواست برای تغییر وی سوق داده است. در همین رابطه با وجود درخواست‌های مکرر «ولد الشیخ» (فرستاده ویژه سازمان ملل در امور یمن) برای ورود به یمن، دولت صنعا به وی ویزای ورود به این کشور را نداده است. سازمان ملل متحد سعی کرد این بحران را از طریق انتخاب «معین شریم» فلسطینی الاصل به عنوان جانشین ولد الشیخ حل کند. او پیش از این رئیس بخش سیاسی هیئت سازمان ملل متحد در لیبی به ریاست غسان سلامة بوده است.
شریم از زمان تصدی این سمت سعی کرد با انصار الله هم گرایی کند. اما مطالبات جانبدارانه وی نیز با واکنش مثبتی از سوی صنعا همراه نشده و آنها به علت مناسباتی که او با اسرائیل دارد و عملکرد بدی که در لیبی از خود نشان داده، نگاه مثبتی به انتخاب وی ندارند.
روزنامه الاخبار لبنان نوشت: در راستای ادامه تحرکات غربی ها در پرونده یمن، دیروز اظهارات ماتیو تولر سفیر آمریکا در یمن مطرح شد که از تلاش‌های واشنگتن و اهتمام آن به ایجاد تحول در رکود به وجود آمده در پرونده مذاکرات خبر داد. او گفت که آمریکا با شرکای خود در منطقه و دیگر کشورهایی که این پرونده اهمیت می‌دهند، در این زمینه همکاری خواهد کرد. وی سه شاخص برای راه حل جنگ یمن اعلام کرد که مبتنی بر "توقف درگیری‌ها" ، "عدم مانع‌تراشی برای رسیدن کمک‌های انسانی فوری به این کشور" و "ایجاد مرحله انتقالی شامل تمامی یمنی ها" بود.
این اظهارات با وجود آنکه عمومیت دارد، اما نشان دهنده اصلاح طرح ارائه شده از سوی ولد الشیخ است که شامل کاستن از شرط های عربستان سعودی در این توافق می شود. عربستان سعودی از طریق تریبون خود در شورای امنیت از وجود پیشنهادات جدیدی در این رابطه پرده برداشت، اما به جزییات این موضوع اشاره‌ای نکرد.
عربستان پیش‌شرط های ظالمانه را کنار می گذارد؟
منابع رسانه ای یمن چند روز پیش به نقل از تولر اعلام کردند که در ریاض به یکی از مسئولان دولت مستعفی عبد ربه منصور هادی از ضرورت بازگشت به فضای مذاکرات کویت خبر داد. این موضوع به معنی کنار گذاشتن شرایط ولید الشیخ در رابطه با تحویل دادن بندر الحدیده به گروه های بی طرف و سپردن آن به نظارت بین المللی است. بازگشت به شرایط مرحله انتقالی و بررسی جزئیات اوضاع امنیتی از دیگر مسائل مطرح در این مذاکرات بوده است.
البته جزییات این مذاکرات نیز آسان نخواهد بود، به ویژه هنگامی که گفتگوها به بندهایی از قبیل نقش انصار الله در مشارکت جدید و سرنوشت قدرت موشکی و ساماندهی اوضاع امنیتی موجود در مرزهای یمن و عربستان و خط ساحلی میان دو طرف برسد.
در آن زمان امکان صحبت در رابطه با ورود این تلاش‌ها به مراحل پیشرفته‌تر نبود، چرا که دیدارها منحصر به تیم هایی از ریاض و منصور هادی و معاون وی علی محسن الاحمر و عبدالملک المخلافی وزیر خارجه وی بود. اما امروز این افراد از آمریکا در رابطه با ضرورت کاستن از تنش‌ها و آمادگی برای مرحله انتقالی چیزهایی شنیده اند و باید در این مرحله امتیازات بزرگی را بدهند. طرفین آمریکایی و سعودی امیدوار هستند که بتوانند با شرایط جدید انصار الله را قانع کنند، البته تاکنون دعوت‌نامه رسمی در این زمینه امضا نشده و هنوز مکان مذاکرات جدید و زمان‌ها مشخص نشده است.
منابع وابسته به انصار الله اعلام کردند که اتفاقاتی که در زمینه تماس ها رخ داده، به حد ارائه طرح جدی نرسیده است ، اما چیزی که تقریباً قطعی است ، این است که بنا به شرط سعودی ها مذاکرات در مسقط پایتخت عمان نخواهد بود.
چیزی که احتمالاً باعث تعویق در بررسی‌های سیاسی خواهد شد، این است که طرح جدید شامل آغاز بحث در زمینه پرونده‌های انسانی و آتش بس می شود. این ترتیب بندی را سفیر آمریکا در یمن خبر داده است.
همچنین برخی منابع خبری از پیش شرط عجیب سعودی‌ها برای مذاکره خبر می‌دهند.
یمنی‌ها برای حسن نیت آتش‌بس را شروع کنند!
به نوشته روزنامه سعودی «العرب» چاپ لندن، این طرح که اسماعیل ولد الشیخ فرستاده ویژه سازمان ملل به یمن حامل آن است مورد حمایت قدرت‌های غربی (آمریکا و انگلیس) قرار دارد و مضمون آن اعلام آتش‌بس ۱۰ روزه از طرف انصارالله و علی عبدالله صالح رئیس جمهور سابق یمن برای اثبات حسن نیت است. نکته جالب توجه اینجاست که جنگ را عربستان و ائتلاف موسوم به ائتلاف عربی آغاز کرده اما احزاب، گروهها و ارتش یمن که در حال دفاع هستند، می‌بایست دفاع از خود را متوقف کنند تا حسن نیت خود را نشان بدهند.
این طرح، درگیری‌های یمن را که جنگ عربستان علیه این کشور است، جنگ داخلی نامیده و گفته که ائتلاف عربی هم دو روز بعد از آن [توقف درگیری از جانب ارتش یمن]، حملات هوایی را متوقف کرده و به منظور تلاش برای توقف «جنگ داخلی» در یمن، کمیته‌هایی نظامی تشکیل داده و به محورهایی مشخص اعزام می‌کند. در این طرح که ولد الشیخ آن را آماده کرده و در آن طرف‌های ملی در صنعاء و نه ائتلاف سعودی را مسئول وخامت اوضاع خوانده، اشاره‌ای به تحولات مرزی و درگیری‌های بین نیروهای یمنی و ارتش عربستان نکرده است. به گفته منابع روزنامه سعودی العرب، هیأت منصور هادی رئیس جمهور (فراری) یمن، شامل احمد عبید بن دغر و کسانی است که منصور هادی اختیار می‌کند در حالی که هیات دولت نجات ملی از صالح الصماد رئیس شورای عالی سیاسی یمن و اعضایی از این شورا و دیگر افرادی است که او انتخاب می‌کند.
الاخبار در این رابطه می‌افزاید که هیئت گسترده ای از تعدادی از سفرای کشورهای عربی و غربی (شامل ۱۸ کشور حافظ مشورت های صلح ) نشستی را در محل سفارت یمن در ریاض برگزار کردند تا تلاش‌های جدیدی را در این نشست بررسی کنند. این نشست در شرایطی برگزار شد که تیم منصور هادی نسبت به تطابق نظرات آمریکایی‌ها با گزارشی که بحران‌های بین‌المللی چند روز پیش منتشر کرد، تطابق داشته باشد. در این گزارش پیشنهاد شده بود که مصوبات سابق شورای امنیت به علت عدم صلاحیت برای مرحله آینده نادیده گرفته شود. این طرح به معنی جدیت آمریکا برای پیشنهاد برکنار کردن منصور هادی از عرصه سیاسی یمن است.
تحرکات سفیر آمریکا در یمن به موازات تحرکات ولد الشیخ و اقدامات دیوید ساترفیلد مشاور وزیر خارجه آمریکا و آلستر برت وزیر مشاور انگلیس در امور خاورمیانه و شمال آفریقا سوال‌های نگران‌کننده‌ای را در رابطه با زمان‌بندی توجه آمریکا به پرونده یمن و منافع ویژه واشنگتن در پی تسریع تلاش‌ها برای رسیدن به راه‌حل در این مرحله ایجاد کرده است. بخشی از این سوال ها این است که آیا این تلاش‌ها تنها منحصر به نجات متحد سعودی از این جنگ است؟/۱۳۲۵//۱۰۳/خ