نقش امام رضا در گسترش علوم اسلامی، انسانی و طبیعی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد حجت الاسلام محمد علی رضایی اصفهانی، استاد جامعه المصطفی العالمیه، ظهر امروز در نشست علمی نقش امام رضا(ع) در گسترش علوم اسلامی که در دانشگاه علوم اسلامی رضوی برگزار شد با اشاره به ابعاد ناشناخته و گسترده مبحث ارتباط امام رضا(ع) با علوم مختلف گفت: نظریات امام رضا(ع) در علوم انسانی، اسلامی و حتی پزشکی در صدر نظریه پردازی ها است؛ اما متأسفانه حق مطلب درباره تاثیرات ایشان بر این علوم ادا نشده و پایان نامه ها و مقالات کار شده در این رابطه بسیار کم است.
استاد جامعه المصطفی العالمیه با برخواندن نقش امام رضا(ع) در گسترش علم کلام افزود: امام رضا(ع) را می توان جز پایه گذاران و گسترش دهندگان صاحب سهم علم کلام تطبیقی بین الادیانی دانست. مناظرات ایشان با علمای ادیان یهودیت و مسیحیت نشان دهنده این نکته است همچنین مناظرات ایشان با علمای غیر شیعه مسلمان ما را متوجه نقش و تاثیر ایشان در کلام تطبیقی بین المذاهب می کند و روش شناسی ایشان در این مباحث برای ما می تواند کار ساز باشد.
وی با برشمردن موارد تاثیر ایشان در گسترش علم کلام خاطر نشان کرد: امام رضا(ع) تفکر شیعه را در مورد مساله امامت گسترش دادند. ایشان با پذیرش ولایتعهدی مامون و استدلال به این نکته نشان دادند که می توان مانند ماجرای حضرت یوسف(ع) و کنار آمدن و همکاری ایشان با فرعون مصر برای نجات مردم آنجا ، با حاکم جابر همکاری کرد تا مردم را نجات داد. امام رضا(ع) مفهوم امامت را در روش گسترش دادند که البته این نکته به معنای پذیرش حاکمیت طاغوت نیست.
حجت الاسلام رضایی اصفهانی با اشاره دیگر اثرات امام رضا(ع) در علوم اسلامی گفت: ایشان در گسترش فلسفه احکام، علوم قرآن، استخراج قواعد آن و علم تفسیر نقش حائز اهمیتی داشتند. در حال حاضر میزان روایات تفسیری امام رضا(ع) تنها با روایات تفسیری امام صادق(ع) قابل سنجش و قیاس است. همچنین ایشان نقش بی بدیلی را در گسترش علوم تربیتی، اخلاقی و حدیث با کتاب عیون اخبار الرضا ایفا کردند.
استاد جامعه المصطفی العالمیه با اشاره به ارتباط امام رضا(ع) و علوم طبیعی افزود: نقش امام رضا(ع) در گسترش علوم پزشکی و نجوم قابل انکار نیست و کتاب رساله ذهبیه ایشان از بهترین کتب روایی درباره پزشکی و طب است. این کتاب به مانند گنج استخراج نشده، دارای مباحثی است که در نظریه پردازی های امروز علم پزشکی قابل استفاده است.در این کتاب به بیان اصول پیشگیری و درمان و نظریه پردازی در حوزه سلامت پرداخته شده است.
وی در ارتباط بین علوم انسانی و آموزه های امام رضا(ع) خاطر نشان کرد: امام رضا(ع) در مباحث اقتصادی و سیاسی تاثیرات بسیاری گذاردند و اندیشه سیاسی ایشان در بعد نظری و عملی موجب تاثیر پذیری قیام ها و تشکیل حکومت های شیعی شده است که می توان به تشکیل حکومت علویان و آل بویه در این امر اشاره کرد. این مساله موجب زمینه سازی برای تشکیل تمدن شیعی که امروز در ایران استقرار یافته، شده است.
حجت الاسلام رضایی اصفهانی همچنین با اشاره به سیاست هم زیستی مسالمت آمیزی که امام رضا(ع) در زمان خود با پیروان دیگر ادیان و مذاهب داشتند گفت: تاثیر این آموزه امروزه در سیاست انسجام و وحدت جهان اسلام که امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب در پیش گرفته بودند و می گیرند قابل مشاهده است.
استاد جامعه المصطفی العالمیه با برشمردن نقش های غیر مستقیم امام رضا(ع) در ایجاد و گسترش علوم افزود: ایشان با تربیت اصحاب و شاگردان تاثیر گذاری مانند زکریا ابن آدم در قم و علی ابن مهزیار در اهواز تاثیر غیر مستقیم بسیاری را در ایجاد، نشر و اشاعه علوم اسلامی داشتند.
وی در انتها با اشاره به برگزاری کنگره بین المللی نقش شیعه در پیدایش و گسترش علوم اسلامی خاطرنشان کرد: این کنگره که تحت نظر مرجع عالی قدر آیت الله مکارم شیرازی برگزار می شود با شرکت فضلا و علمای بزرگ کشور و ارائه 1500 چکیده و مقاله یکی از بی نظیر ترین کنگره ها از منظر تعداد مقاله و چکیده در سطح کشور است و از پژوهشگران دعوت می شود تا در این کار عظیم حضور به عمل آورند./861/پ۲۰۲/ب۱