ضرورت گسترش وجهه اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام محمد حسین زاده یزدی در سومین همایش ملی فقه حکومتی با عنوان «نقش مردم در نظام اسلامی» که در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شده بود، به تبیین مقاله خود با موضوع «امر به معروف فریضه ای فردی، اجتماعی و یا حکومتی» پرداخت.

عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در مقدمه بحث اظهار داشت: این پرسش اساسی مطرح است که آیا امر به معروف و نهی از منکر، فقه فردی است یا فریضه ای حکومتی و یا تکلیفی اجتماعی سیاسی است؟

وی ادامه داد: این بحث پیامدهای فردی و اجتماعی بسیاری دارد و افرادی که این فریضه را تکلیف فردی پندارند، پیامد چنین نگرشی این است که دولت و دولتمردان و حاکمان، نقشی در این فریضه الهی ندارد؛ همچنین دولتمردان و حاکمان حتی در حکومت اسلامی تصور می کنند که یک تکلیف فردی است و صرفا بر عهده روحانیت است.

استاد حوزه علمیه قم افزود: در ابتدا باید معروف و منکر واژه شناسی شود و در مرحله دوم باید بررسی شود که آیا امر به معروف و نهی از منکر تکلیف عقلی یا نقلی است؟ به نظر بنده وجوب این فریضه عقلی است و بر قاعده لطف استوار است.

وی بیان داشت: حل این مسأله که امر به معروف و نهی از منکر وجوب عقلی دارد، از راه سعادت ابدی و قاعده لطف قابل اثبات است؛ درباره عینی و کفایی بودن، شرایط و گستره این فریضه الهی نیز بررسی هایی انجام شده است.

حجت الاسلام حسین زاده یزدی، با بیان این که امر به معروف و نهی از منکر مراتبی دارد که باید مد نظر قرار بگیرد، گفت: احساس قلبی، تذکر زبانی، أخم، ضرب و قتل از مراتب این فریضه است که سؤال مطرح شده در این مقطع این است که چگونه این مراتب با شرایط آن قابل جمع است؟

وی تصریح کرد: تنها راه حلی که به نظر می رسد این است که این شرایط ویژه و متناسب با هر فرد متفاوت بوده و این شرایط برای مشخص شدن تکلیف افراد است؛ در واقع مراتب امر به معروف و نهی از منکر برای تمامی افراد قابل اجرا نیست و در شرایط مختلف، متفاوت است؛ امر به معروف باید از منظر تکلیف اجتماعی مورد بررسی بیشتری قرار گیرد.

عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) خاطرنشان کرد: امر به معروف و نهی از منکر را نخستین بار امام راحل به شکل کامل به منصه ظهور رساندند؛ زمانی که به امام راحل پیام دادند که با ترور شاه می توانیم مشکلات را حل کنیم، امام راحل لبخند تلخی زدند. ایشان هیچ گاه با اقدام مسلحانه موافق نبودند و نظر ایشان بر اعتراض اجتماعی بود و معتقد بودند که تأثیر این اقدام بسیار بیشتر از ترور است.

وی در پایان تأکید کرد: اگر منکرات و مفاسدی که در جامعه و میان دولتمردان وجود دارد مورد بررسی قرار گیرد و در زمینه اعتراض های اجتماعی پژوهش انجام شود، بسیاری از مشکلات جامعه حل خواهد شد./840/202/ص