بسیج قوا پایه مهم اقتصاد مقاومتی/ جامعه در انتظار عدالت محوری و خودکفایی

اشاره: در چند سال اخیر و با شدت یافتن تحریم‌های یک جانبه و غیرانسانی غرب علیه جمهوری اسلامی ایران با هدف متوقف کردن برنامه های صلح آمیز هسته ای ایران، واژه‌ی جدید «اقتصاد مقاومتی » به ادبیات اقتصادی کشور اضافه و به فراخور حال و روز اقتصاد کشورمان مورد بحث قرار گرفته است.

 این واژه اولین بار در دیدار کارآفرینان با رهبر معظم انقلاب در شهریور سال 1389 مطرح گردید، در همین دیدار، رهبر معظم انقلاب «اقتصاد مقاومتی » را معنا و مفهومی از کارآفرینی معرفی و برای نیاز اساسی کشور به کارآفرینی نیز دو دلیل «فشار اقتصادی دشمنان » و « آمادگی کشور برایی جهش » را معرفی نمودند.

برای مفهوم اقتصاد مقاومتی در همین مدت زمان کم، تعاریف متفاوتی ارائه شده که هر کدام از جنبه ای به این موضوع نگاه کرده‌اند، در این میان، تعریف جامع و کامل از اقتصاد مقاومتی را خود رهبر فرزانه انقلاب ارائه داده‌اند، ایشان در دیدار با دانشجویان فرمودند «اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که در شرایط فشار، در شرایط تحریم، در شرایط دشمنی‌ها و خصومت‌های شدید می‌تواند تعیین کننده رشد و شکوفایی کشور باشد».

وظیفه‌ همه‌ ما این است که سعی کنیم کشور را مستحکم، غیر قابل نفوذ، غیر قابل تأثیر از سوی دشمن، حفظ کنیم و نگه داریم؛ این یکی از اقتضائات «اقتصاد مقاومتی» است که ما مطرح کردیم، در اقتصاد مقاومتی، یک رکن اساسی و مهم، مقاوم بودن اقتصاد است، اقتصاد باید مقاوم باشد؛ باید بتواند در مقابل آنچه که ممکن است در معرض توطئه‌ دشمن قرار بگیرد، مقاومت کند.

به همین منظور که آیا فرهنگ اقتصاد مقاومتی در کشور حاکم است یا نه و وظیفه مسوؤلان و مردم در این شرایط چیست و همچنین بررسی مفهوم اقتصاد مقاومتی، حجت الاسلام محمد دشتی، عضو هیات علمی جامعه المصطفی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا به تبیین این موضوعات پرداخت که در ادامه متن این گفت و گو تقدیم خوانندگان محترم می‌شود.

رسا ـ آیا «فرهنگ اقتصاد مقاومتی» در کشور حاکم است؟ تحلیل شما از وضعیت فرهنگ اقتصاد مقاومتی در جامعه امروزی چیست؟

در فرهنگ اقتصاد مقاومتی دو نکته وجود دارد، نخست باید ببینیم فرهنگ اقتصاد مقاومتی چه چیزی است و ویژگی‌های آن را فهمید که چه هستند و دوم باور به این ویژگی‌ها و این محتواست به نظر بنده در هر دوِ مشکل وجود دارد، در حال حاضر صورت، مفهوم و ویژگی‌های اقتصاد مقاومتی در جامعه ما روشن نیست، اما از نظر مفهوم، صورت و ویژگی‌های اقتصاد مقاومتی عرض کنم که این یک مشکل و مساله است.

 این فرهنگ به نظر من روشن نیست حالا هر کسی از نگاه خودش ممکن است یک برداشتی ارائه کند و داشته باشد این را باید کارشناسان مربوطه بیابند و خیلی شفاف در این خصوص با مردم صحبت کنند، همچنین ویژگی‌های آن را بگویند، بنده در ادامه به برخی از این ویژگی‌ها اشاره خواهم کرد.

اقتصاد مقاومتی اقتصادی خودکفا

اقتصاد مقاومتی در یک نگاه کلی اقتصاد خودکفا است که در برابر دشمنی که ما را در محاصره قرار می‌دهد و در مسیر ما سنگ اندازی می‌کند بتوانیم نیازمندی‌های خودمان را برطرف کنیم.

رسا ـ اقتصاد خودکفا یعنی چه، توضیح بیشتری در این باره می دهید؟

اقتصاد خودکفا یعنی اینکه بتوانیم در دنیای مدرن نیازهای مختلف جامعه را چه از نظر غذا، مسکن و لباس و چه از نظر ابزار تولید، اشتغال و تکنولوژی‌های مربوط به رشته های مختلف را در داخل بومی کنیم و یک سطحی که داریم آن را نگه داریم و شروع کنیم از پایه آنها را مدیریت کنیم و رو به توسعه و رشد سوق دهیم، پس ویژگی اول و مهم اقتصاد مقاومتی خودکفایی است باید خودکفا باشیم.

 خودکفایی از داخل معنا پیدا می‌کند از خارج معنا ندارد طبیعی است که هر مقداری که این خودکفایی وجود داشته باشد به تحقق اقتصاد مقاومتی و به اصطلاح عینیت بخشیدن آن در سطح جامعه کمک بیشتر می‌کند، یعنی اقتصاد مقاومتی عملاً پیاده می‌شود و راحت‌تر هم پیاده می‌شود و خودکفا می‌شویم.

 آیا واقعاً این ویژگی الآن وجود دارد، آیا جامعه ما به این باور رسیده است که در برابر دشمنی قرار دارد که حداکثر تلاش را برای سنگ اندازی و جلوگیری و مانع از پیشرفت ما می‌کند و دیگر اینکه ما می‌توانیم واقعاً روی پای خودمان بایستیم این باور در جامعه آیا است که ما می‌توانیم روی پای خودمان بایستیم، نسبت به فرماش مرحوم امام(ره) و تاکیدهای رهبر معظم انقلاب در جامعه چقدر باور وجود دارد، این را هم باید ترسیم کرد، هم اثبات کرد که می‌توانیم بگوییم این ویژگی باید باشد و هم اینکه ما می‌توانیم این را عملاً پیاده کنیم و روی پای خودمان بایستیم.

عدالت محور بودن اقتصاد مقاومتی

 ویژگی مهم دیگر اقتصاد مقاومتی عدالت محور بودن آن است، ما هر چقدر که تولید کنیم و خودکفا باشیم، اما عدالت نداشته باشیم این اقتصاد مقاومتی بی معناست، چون مقاومت یک توافق انسجام و یک رضایت جمعی را می‌خواهد، یک تحمل دشواری جمعی را می‌خواهد خب این انگیزه می‌خواهد که ما مقاومت کنیم که چه شود، خب مقاومت کنیم برای اینکه عدالت در جامعه ما پیاده شود همه چیز را  تحمل می‌کنیم و عرض کنم سختی‌ها را به جان می‌خریم، چون شیرینی و ارزش عدالت و عرض کنم برکات عدالت در ادامه زندگی و در ادامه حیات اجتماعی سرمایه گرانسنگی است که واقعاً سعادت، رفاه، آسایش روحی و جسمی در اثر عدالت محقق می‌شود.

چقدر این مساله را پی گیری و مطالبه می‌کنیم و مسؤولان ما در فکر این هستند که حقیقتاً عدالت در جامعه محقق شود، باور اینکه این جز اقتصاد مقاومتی است و هم اینکه به این ویژگی در جامعه عمل کنیم، این هم به نظر من با دشواری‌های زیادی مواجه است.

توده های مردم هم این باور را دارند که بحث عدالت باید باشد، اما آنهایی که دست اندر کارند چقدر در این مساله تاکید می‌کنند پی گیری می‌کند و نقاط ناعادلانه را سعی می‌کنند برطرف کنند به نظر من این خیلی کم رنگ است، حالا در بعضی دولت‌ها پر رنگ‌تر بوده است، ولی الآن به نظرم خیلی کم رنگ است و عملاً خیلی کم رنگ شده است، با این مشکلاتی که از حیف و میل بیت‌المال دیده می‌شود و تبعیض‌ها دیده می‌شود این پایه مهم اقتصاد مقاومتی الآن با مشکل مواجه است.

 به هر حال درصد موفقیت اقتصاد مقاومتی به درصد تحقق عدالت در جامعه بستگی دارد که مردم بر این اساس حاضرند به فداکاری، مقاومت و ایستادگی بپردازند، ما اگر این ویژگی‌ها را سعی کنیم اجرا شود می‌توان گفت که بحث اقتصاد مقاومتی موتورش خوب کار می‌کند و خوب حرکت می‌کند و ما باید امیدوار باشیم.

بسیج قوا پایه مهم اقتصاد مقاومتی  

یک ویژگی دیگر اقتصاد مقاومتی را اگر بخواهیم عرض بکنیم، نخست گفتیم خودکفایی دوم عدالت محوری، سوم بسیج قوا است، بسیج همه امکانات اقتصاد مقاومتی در شرایط حصر و با وجود دشمنی‌های بسیار با اتلاف سرمایه‌ها معنا ندارد، در جامعه ما در داخل کشور ما مسؤولان ما متولیان امر چقدر دغدغه دارند که استعدادها، امکانات و ظرفیت‌ها و هر آنچه که داریم با بیشترین بهره‌وری و تحقق عینی همراه باشد و اگر به کار گرفته می‌شود با بهترین شیوه بکار گرفته شود با بیشترین بازدهی بکار گرفته شود اگر ما این را داشته باشیم بله این هم باز یک پایه مهمی از اقتصاد مقاومتی است.

 به نظر بنده اراده بسیج قوایی دیده نمی‌شود، استعدادهای سرشاری که به هر حال تلف می‌شود مدیریت نیروی انسانی که واقعاً باعث سرخوردگی این نیروها می‌شود و استعدادهایی که زمینه شکوفایی پیدا نمی‌کند به خاطر بعضی سو مدیریت‌ها است، اخیراً هم منجر به فرار مغزها می‌شود این هم در جامعه خیلی مشکل دارد.

ایمان دینی انگیزه ای برای ایجاد مقاومت

 ویژگی چهارمی که اگر بخواهیم برای اقتصاد مقاومتی ذکر کنیم ایمان الهی و دینی است، تقوی و ایمان دینی است، هر چقدر بگوییم انسان مقاومت و تحمل کند به هر حال مشکلات زیاد است و فشارها ممکن است خیلی طاقت فرسا باشد، آن انگیزه بسیار نیرومندی که می‌تواند مقاومت را ایجاد کند، ایمان دینی، باور دینی و تقوی و امید به آخرت است، امید به لطف و عنایت خدای متعال است، این را هم دشمن ضربه زده است.

همان‌هایی که به هر حال به استقبال مرگ، فشار، شکنجه، مجروحیت و معلولیت می‌روند، اینها همان کسانی هستند که باور دارند، خب این را ما در جامعه متأسفانه در طی سال‌های اخیر و سیاست‌های غلط بعضی از مسؤولان فرهنگی ضربه زدیم، ما باور مردم را با نظریه پردازی های بعد از مغزهای مریضی که آنها را میدان دادیم دست به قلم شوند و با مغالطه کاری و این ها گمراه کنند جوان‌های ما را سر کلاس‌های دانشگاه این طرف و آن طرف، حرف‌های بی منطق را تئوریزه کنند و شبهات بنی اسرائیلی را در جامعه ایجاد می‌کنند.

گاهی واقعاً خلاف صریح و موارد علنی و عیان شبهه ایجاد می‌کنند در نهایت ضعف اتحاد و باور دینی را به همراه دارد که این باور باید افراد را تا پای جان به مقاومت وادار کند آن چیزی که می‌تواند تا پای جان مقاومت کند عمدتاً باور دینی است، به هر حال اگر دستش از دنیا کوتاه است بداند که اینها بی پاداش نمی‌ماند و پاداش عظیم اخروی را در پی دارد این چهار ویژگی،  ویژگی‌های اقتصاد مقاومتی است.

 این چهار ویژگی هر کجا باشد جواب می‌دهد، یعنی به طور جزیره ای هم در کشور ما اگر این موارد پیدا شود مثلاً در یک دستگاه خاصی یا موسسه خاصی یا یک مجموعه پژوهشی اقتصادی، فرهنگی هر چه باشد اگر این ویژگی‌ها را داشته باشد به همان نسبت ما موفق هستیم و اتفاقاً موفقیت‌هایی هم که تا حالا بدست آوردیم در عرصه های مختلف معلول همین چیزها است.

دشمن درصدد است تا زیر ساخت‌های اقتصاد مقاومتی را نابود کند

 این ویژگی‌ها در هر مجموعه ای که وجود داشته، بحث خوداتکا بودن خودکفایی، تلاش برای انسان دوستی و خودکفایی بحث عدالت محوری، بحث بسیج قوا، بحث ایمان و باور دینی و معنوی اینها در هر مجموعه ای که موجود بود جواب می‌دهد و دشمن هم اتفاقاً بیشترین تلاش را می‌کند که همین زیرساخت‌های اقتصاد مقاومتی را نابود کند، ایمان مردم را بگیرد، بسیج قوا نشود، عدالت در جامعه محقق نشود، عوامل نفوذی واقعاً خون به دل مردم می‌کنند، از بی عدالتی‌ها و حیف میل و مال، باور مردم را خلاصه زیر سوال می‌برند، اینها چیزهایی است که دشمن تلاش می‌کند زیر ساخت‌های اقتصاد مقاومتی را نابود کند.

رسا ـ به نظر شما ما در این مسأله چقدر موفق بوده‌ایم؟

 اینکه حالا ما در یک تحلیل روزآمد و میدانی بگوییم چقدر موفق بودیم من تصورم این است که درصد بالایی نیست، این ویژگی‌ها سرجمع در چند درصد از مؤسس‌ها، نیروها، جریان‌ها و طیف‌های اجتماع ما عملی می‌شود می‌توان گفت که این درصد بالایی نیست، از آن جایی که این ویژگی‌ها هر کجا هستند فوق‌العاده، پر سرعت، پر قدرت و پر اثر و نتیجه های این شکلی به قولی خیره کننده ای دارد.

من یک نمونه به شما عرض می‌کنم مثلاً فرض کنید زمان جنگ بود ما مثلاً صد هزار نیرو رزمنده می‌خواستیم یک میلیون و خرده ای جوان هجده ساله، بیست و بیست و پنج ساله اینها پشت کنکور بودند اما ما برای صد هزار نیرو مانده بودیم، ما طلبه‌ها می‌رفتیم تبلیغ می‌کردیم که بپیوندید به جبه یعنی ما این صد هزار نیرو را نمی‌توانستیم جمع آوری کنیم، معنایش این است تقریباً با توجه به ظرفیتی که وجود دارد خیلی کمتر می‌شود حدوداً ده درصد هم بسیج نمی‌کردیم یعنی استقبال نداشتیم ده درصد اما همان ده درصد و کمتر از ده درصد چون که پر قدرت است اثرات بسیار مبارک و خیلی میمون داشتند به گونه ای که عزت کل مردم ایران را همان درصد می‌خریدند و موجب موفقیت ما و شکست دشمن می‌شدند.

 یک بسیج قوای ده درصدی با ایمان با نگرش عدالت محورانه این گونه دشمن را به زانو در می‌آورد فکر می‌کنم در حال حاضر هم اگر خیلی خوش بین باشیم شاید بتوانیم بگوییم ده درصد ما این ویژگی‌ها را تقریباً داریم و همین ده درصد البته کم نیست ما اینکه من عرض می‌کنم این ده درصد است نه بیشتر معنایش یأس باشد نه، ده درصد هم اگر ما باز همین جور ادامه پیدا کند باز هم معادله به نفع ماست یعنی توازن قوا همین طور که در وضعیت میدانی شاهدش هستیم همین ده درصد قوا، بسیج قوا و استعداد و باور و اینها آبروی نود درصد دیگر را هم می‌خرد و جامعه ما در خیلی از عرصه‌ها می‌تواند رو سفید باشد.

باید بدانیم با آن ایده آل اسلامی و آن انتظاراتی که از یک جامعه اسلامی می‌رود فاصله بسیار زیادی داریم و آن چیزی که ما به دنبالش هستیم اگر واقعاً محقق شود جامعه گلستان می‌شود، ولی متأسفانه با آن فاصله دارد، امیدوارم که مردم با تبلیغ با حمایت از رهبری با ارشاد‌های همین نیروهای ارزشی که ما داریم باز همین ده درصد را هم درست مدیریت و استفاده کنیم اینها را باز هم بیشتر هر چه بیشتر بکار بگیریم من فکر می‌کنم باز جای افزایش راندمان کار است، که ما اقتصاد مقاومتی را باز هم به پیش ببریم و دشمن نتواند واقعاً از این ابزاری که فعلاً در مبارزه با جمهوری اسلامی بکار می‌برد به اهداف خودش که به قولی تسلیم شدن ما و دست بلند کردن ما باشد به آن اهداف برسد.

رسا ـ مسؤولان نظام اسلامی در «تحقق و نهادینه سازی فرهنگ اقتصاد مقاومتی» باید دست به چه اقدامات فردی در زندگی‌شان بزنند؟

در واقع به نوعی مسؤولان الگو مردم در جامعه هستند، اما باید نیروهای منتقد دلسوز نشان دهند که آسیب‌ها کجاست، اصلاً مسؤول بودن حجت نمی‌شود این به اصطلاح معیار حق و باطل نمی‌شود، معیار درستی و نادرستی نمی‌شود و اتفاقاً امروزه این طوری نیستند که یک نفر مسؤول باشد هر چه بگوید، بگویند بله عین حق است.

حفظ و استفاده حداکثری از نیروهای در دسترس

 راهش این است که ما در واقع همان ده درصدی که اشاره کردن این ده درصد نیروی ارزشی را ما هر چه بیشتر مدیریت کنیم هر چه بیشتر به خدمت بگیریم و خلأهای مختلف خودمان را مخصوصا نکته ای که فرمودید با روشنگری واقعاً راهی که باید برویم اینها را به کار بگیریم امکاناتی که داریم امکانات ده درصدی در دست نیروهای ارزشی و اینها هستند همه اینها را بکار بگیریم.

 به نظر بنده عده زیادی هم حالت بی طرفی دارند که می‌شود آنها را هم اگر ما این ده درصد خوب عمل کند آنها را هم به طیف نیروهای ده درصدی اشاره کردم ملحق کنند این راه وجود دارد، در واقع سران آن جبهه ای که سنگ اندازی می‌کنند در داخل آنها هم آنقدر نیستند، ولی آنها خیلی زیاد تلاش می‌کنند خیلی کوشش می‌کند که نیروهای خنثی را به سمت خودشان بکشانند و خیلی وقت‌ها  هم با تبلیغاتشان موفق می‌شوند نیروهای خنثی را به سمت خودشان بکشانند و ذهن و فکر خودشان را شستشوی مغزی دهند سیاه را سفید کنند سفید را سیاه کنند و آن‌ها را به این باور برسانند که این اقتصاد مقاومتی با این ویژگی‌هایی که اشاره کردم این ناشدنی است.

 آنها در حالت سازش و لیبرالیستی  می‌خواهند حرکت کنند و به یک راه نرم و بی زحمت تری فکر می‌کنند، البته فکر باطلی است فکر می‌کنند به آن سمت که حرکت کنند بی دردسر است و به اهداف خودشان می‌رسند و می‌توانند مردم را همراه خودشان کنند من به نظرم باید از نوع تبلیغی همین نیروهایی که اشاره کردم از بعد تئوری و از بعد فرهنگی و عرض کنم که تولید فکر و اندیشه صحیح اینها بکار گرفته شوند و این گونه نیست که حالا یک کسی مسؤول شد دیگر همه چیز تمام به نفع اوست نه می‌شود این صفحه را برگرداند.

رسا ـ در پایان اگر نکته ای است در خدمتتان هستیم.

من امیدوارم که این ویژگی‌ها را بتوانیم محقق کنیم ولی بیشترین آسیبی که ما الآن برای اقتصاد مقاومتی می‌خوریم، بی عدالتی است یعنی در ذهن مردم بیشترین آسیب را الآن می‌زند، چون بحث عدالت گفتیم که بسیار مهم است، گاهی حتی مساله ایمان هم خیلی زیاد تأثیرگذار نیست در اینکه بگوییم مردم قبول کند یا نکنند نوع مردم به صورت فطری هم که شده است از عدالت خوششان می‌آید از بی عدالتی ناراحت می‌شوند؛ بنابراین به نظر می‌آید که ما باید از ویژگی‌های اقتصاد مقاومتی بر روی بعد عدالت بیشترین مایه را بگذاریم و سعی کنیم این آسیب را هر چه زودتر و بهتر و کامل‌تر از صفحه و صحنه جامعه مان تا جایی که امکان دارد برطرف کنیم.

با تشکر فراوان از وقتی که برای گفت و گو  در اختیار ما  گذاشته‌اید./875/گ403/س