انفعال روحانیت در پاکسازی عزاداری از انحراف شایسته نیست/ وابستگی مالی، مبلغان را از استقلال فکری دور می‌کند
حجت الاسلام محمدتقی اکبرنژاد، مدیر مؤسسه فقاهت و تمدن سازی اسلامی در گفت و گو با خبرنگار خبر گزاری رسا به آسیب شناسی تبلیغ، مبلغان در عزاداری‌ها و نقش روحانیت در عزاداری حضرت اباعبدالله(ع) پرداخت و گفت: عزاداری حضرت اباعبدالله(ع) به عنوان یکی از شعائر بسیار مهم و تأثیرگذار در احیای دین در طول تاریخ، یکی از جریان‌ها و یکی از رفتارهایی است که نیاز به مدیریت روحانیت داشته و دارد.
وی ادامه داد: عزاداری خارج از حوزه فقه نیست و اگر فقه بناست برای تمام رفتارهای ما تحلیلی داشته باشد و حکمی ارائه کند و مدیریت کند؛ حتماً برای عزاداری حضرت اباعبدالله(ع) هم باید حکمی داشته باشد و مدیریت کند.
حجت الاسلام اکبرنژاد با اشاره به اینکه ما فقه را مدیریت خدای متعال برای انسان می‌دانیم، ابراز داشت: یکی از رفتارهای انسان و یکی از شعائر دینی خود عزاداری کردن است، حال این سؤال پیش می‌آید روحانیت چه وظیفه ای در قبال عزاداری دارد، از حیث اینکه بتواند آن را رشد دهد و جلوی آسیب‌هایش را بگیرد.
در مسائلی که با عواطف مردم گره خورده است روحانیت خیلی جرأت ورود نداشت
مدیر مؤسسه فقاهت و تمدن اسلامی تصریح کرد: در نوع تعامل روحانیت با مقوله عزاداری یک آسیب جدی که به صورت تاریخی دامنگیر ماها بوده است این هست که در جاهایی که آن رفتارها با عواطف و احساسات مردم گره خورده است، روحانیت خیلی جرأت نکرده است که دخالت کند.
وی اضافه کرد: محبت اهل بیت(ع) و عزاداری برای اهل بیت(ع) یکی از رفتارهای شرعی هستند که با عواطف مردم گره خوردند، یک وقت مثلاً نماز است که خیلی با عواطف مردم گره نمی‌خورد، مردم نسبت به عزاداری چقدر احساسات دارند نسبت به نماز جمعه چقدر احساسات دارند به صورت طبیعی آنجا که بحث مظلومیت و کشته شدن و شهادت و این جور چیزها هست مردم بیشتر متأثر می‌شوند یا در مقوله محبت به اهل بیت(ع) مردم عواطفشان درگیر می‌شود.
مدیر مؤسسه فقاهت و تمدن اسلامی عنوان کرد: در آن سری از رفتارهایی که قلب مردم درگیر می‌شود عواطف مردم درگیر می‌شود تاریخ نشان می‌دهد که ما روحانیت خیلی جرأت این را پیدا نمی‌کنیم که رهبری کنیم.
حجت الاسلام اکبرنژاد بیان کرد: مردم را در آن عرصه‌هایی که عواطفشان درگیر نیست، مثل نماز و روزه و این جور چیزها با دقت رهبری‌شان کرده‌ایم یعنی ورود می‌کنیم و می‌گوییم این کار درست است، این کار درست نیست و اصلاً نمی‌ترسیم از اینکه کسی از حرف ما خوشش بیاید یا نیاید، مخالفت کند یا نکند؛ اما وقتی که به بحث عزاداری می‌رسیم قضیه برعکس می‌شود، چون پشت این مساله عواطف و احساسات مردم است.
مدیر مؤسسه فقاهت و تمدن اسلامی افزود: ما با همان شهامتی که در بقیه بحث‌های فقهی ورود می‌کردیم در این عرصه با همان قوت و قدرت نمی‌توانیم ورود کنیم، بلکه یک جورهایی منفعل عمل می‌کنیم یعنی اینکه ما داریم از مردم متأثر می‌شویم و مردم دارند در ما تأثیر می‌گذارند.
انفعالی برخورد کردن با مسائل
حجت الاسلام اکبرنژاد در ادامه با بیان حکایتی از یکی از بزرگان گفت: یکی از بزرگان که در قید حیات هستند در جایی بودند، عده ای در مورد احکام عزاداری از ایشان سؤال می‌کنند که در عزاداری حضرت اباعبدالله(ع) فلان رفتار مثلاً اینکه مردها در شبیه خوانی لباس زن‌ها را بپوشند، این جایز هست یا نه، این بزرگوار که صاحب رساله هم هست به آنها بگوید که ما را قاطی دستگاه اباعبدالله نکنید.
وی ادامه داد: این یعنی همان حالت انفعال برخورد کردن با مساله یعنی ما دیگر آنجا نقش فعال را نداریم؛ بلکه چون می‌بینیم یک جریان اصل شک است و مردم هم شدیداً تحت تأثیر عواطفش هستند یک دفعه می‌بینید ما از خود مردم هم عوام‌تر می‌شویم خب این آسیب جدی هست که متأسفانه عزاداری را تهدید می‌کند و بر ما نقیصه ای است.
مدیر مؤسسه فقاهت و تمدن اسلامی ابراز داشت: ثمره این برخورد انفعالی و به تعبیری دنباله روی کردن از مردم در مساله عزاداری این می‌شود که یک روضه خوان خودش را صاحب نظر می‌بیند و حتی بعضاً شنیده می‌شود که روضه خوانی جسارت پیدا می‌کند بر یک مرجع تقلید که مثلاً این کیست که در مورد عزاداری حضرت ابی عبدالله(ع) تصمیم می‌گیرد که حق ندارد در این زمینه اظهار نظر کند.
وی ادامه داد: آیا این اتفاقی بوده است که این روضه خوان امروز به اینجا رسیده یا نه، ما با دست خودمان زمینه های این چنین برداشت‌هایی را فراهم کردیم، یکی از مداح‌های معروف می‌گفت عزاداری از حوزه فقه خارج است مال قلب و عشق است، از اینجا به بعدش دیگر با خود دل مردم و خود خدا است.
حجت الاسلام اکبرنژاد تصریح کرد: وقتی این تلقی پیدا شود چه اتفاقی می‌افتد، چون فضا فضای مقدسی است و فضایی است که احساس می‌شود خارج از حوزه حلال و حرام خداست آن وقت هست که شما صاحب انحرافات می‌شوید یک دفعه مشاهده می‌شود که در عزاداری‌ها حرف‌های مبالغه آمیز در رابطه با اهل بیت(ع) شنیده می‌شود.
وی اضافه کرد: این کارها را انجام می‌دهند در حالی که خود حضرات اهل بیت(ع) از ترس قیامت گریه می‌کردند، یعنی صفات خدا را و آنچه در قرآن و عقل به خدا نسبت داده می‌شود به اهل بیت(ع) نسبت می‌دهند، که این روحیه اباحه گری پیدا می‌شود.
حجت الاسلام اکبرنژاد با بیان اینکه در طول تاریخ جریان غلو با جریان اباحی گری قرابت و نزدیکی داشته است، گفت: کسانی که به سمت غلو می‌روند به گونه ای فقه گریزی دارند، وقتی شما احساس می‌کنید به یک کانون قدرت دومی متصل هستید در برابر قدرت اول که خدا است، این در گناه کردن دلیری ایجاد می‌کند می‌گوید گناه کن یک قطره اشک بر امام حسین(ع) اینها را شستشو می‌دهد و از بین می‌برد که اینها یک انحراف است.
مدیر مؤسسه فقاهت و تمدن اسلامی اظهار داشت: اینها بر اثر برخورد انفعالی روحانیت از عزاداری‌ها بوده است، یعنی ما شهامت این را نداشتیم که اگر دیدیم مثلاً فرض کنید در عزاداری اباعبدالله(ع) مردم گریه می‌کنند، ولی حرف‌های نامربوط می‌زنند همان جا باهاشان برخورد کنیم.
وی افزود: امام خمینی(ره) وقتی در نجف بودند روضه خوانی حرف‌هایی را زد که توهین به شأن انبیای دیگر بود، امام راحل بلافاصله برخورد کردند که شما حق ندارید در مورد پیامبران خدا این جور حرف بزنید.
حجت الاسلام اکبرنژاد عنوان کرد: حضرت ابراهیم(ع)، موسی(ع) و عیسی(ع) جز انبیای اولوالعزم و معصوم هستند، ولی در برابر بعضی از امام زادگانی که در کربلا حضور داشتند چقدر بعضاً تحقیر می‌شوند و گویا امام زادگان شأنشان خیلی بالاتر از آنها است که آنها باید دست به دامن اینها شوند.
وی اضافه کرد: اینها گناهان کبیره ای است که متأسفانه در جامعه گفته می‌شود، چون من طلبه وقتی می‌بینم که مردم در بحبوحه عواطفشان این حرف‌ها را می‌زنند، تذکر نمی‌دهم که این حرفش اشتباه است، این یکی از آسیب‌های جدی هست که روحانیت را در مقوله عزاداری تهدید می‌کند.
باید کاری کنیم که طلبه وابستگی مالی نداشته باشد
مدیر مؤسسه فقاهت و تمدن اسلامی تصریح کرد: خدای متعال در قرآن در موارد متعددی اینکه انبیا از مردم مزد نمی‌گرفتند را مایه مباهات انبیا و نشانه صدق کلامشان می‌گیرد، بارها از زبان انبیا خدای متعال نقل می‌کند که مثلاً حضرت صالح می فرمود، من برای تبلیغ از شما پولی نمی‌گیرم، تا زمانی که یک مبلغ نگاهش به دست مردم باشد و تا وقتی که وابستگی مالی به مردم داشته باشد آن حریت کلام برای گفتن مر دین خدا را پیدا نخواهد کرد.
وی تصریح کرد: طلبه می‌گوید که اگر این حرف را بزنم یا اگر در برابر این اشتباهشان و انحرافشان موضع بگیرم، مرا دعوت نمی‌کنند و به من پول نمی‌دهند یا خیلی کم کمک می‌کنند، اینها مسائل بسیار مهمی است حتی بعضی وقت‌ها جسارتی به مردم می‌دهد که وقتی می‌آیند طلبه ای را ببرند می‌گویند اینجا حرف‌های سیاسی نزن یعنی همان عزاداری سکولار.
حجت الاسلام اکبرنژاد افزود: در رابطه با حوزه این مطرح می‌شود که باید مستقل از دولت و مردم باشد تا بتواند حرفش را بزند، شهید مطهری تحلیلی دارد و می‌فرماید که اگر حوزه‌ها مستقل از دولت‌ها بودند می‌توانستند جلوی انحراف دولت‌ها بایستند ولی چون وابستگی به مردم دارند هیچ وقت نتوانستند در برابر انحرافات مردم محکم بایستند چون وابسته به آنها بوده است.
مدیر مؤسسه فقاهت و تمدن اسلامی بیان کرد: باید کاری کنیم که طلبه وابستگی مالی نداشته باشد و احساس نکند که رها است، یعنی زمانی که از طرف حوزه طلبه می‌فرستد خودش هم هزینه های مالی‌اش را تأمین می‌کند چون این طلبه مستقل است راحت حرفش را می‌زند، اما چون این حالت وجود ندارد متأسفانه ما خیلی وقت‌ها با مردم همراه می‌شویم نه اینکه راهنما بشویم./875/ت301/س