نگاهی به فعالیت‌های علمی، آموزشی و فرهنگی مرکز فقهی ائمه اطهار
به گزارش خبرگزاری رسا، مرکز جهانی فقهی ائمه اطهار علیهم السلام یکی از مراکز قوی اجتهادی و فقهی جهان اسلام است در جهت توسعه و بالندگی فقه راستین تشیع و پاسخگویی به نیازهای زمان، به همت مرجع عالیقدر آیت الله العظمی فاضل لنکرانی «ره» در سال 1376 شمسی در قم تأسیس شد، معظم له در همان آغاز فعالیت به جهت سنگینی بار مرجعیت ریاست مرکز را به فرزند شایسته، مدیر و مدبرخود حضرت آیت الله آقای حاج شیخ محمد جواد فاضل لنکرانی مدظله که بحمدالله از اساتید بنام دروس خارج حوزه علمیه قم هستند، واگذار، و در وصیت خود نیز برای ادامه فعالیت‌های مرکز فقهی تحت اشراف معظم له که او را واجد مرتبه اجتهاد مطلق می‌دانستند سفارش نمودند. 30% این مرکز در زمان حیات مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی شکل گرفت و 70% آن پس از رحلت این عزیز، توسط فرزند لایق وشایسته، فقیه زمان حضرت آیت الله محمد جواد فاضل لنکرانی به اتمام رسید. این مرکز که دفتر اصلی آن در شهر قم واقع شده، شعب دیگری در مشهد، تهران و کشورهای انگلستان، روسیه، سوریه، آذربایجان، مالزی، اندونزی و افغانستان دارد.
دانش پژوهان این مراکز از نخبگان حوزوی مناطق و کشورهای خود هستند.
اهداف محوری مرکز شامل آموزش فضلا و محققان، تربیت فقیهان شایسته و مجتهدان متعهد و آگاه به مقتضیات زمان، فراهم آوردن امکانات لازم و بستر مناسب برای مطالعات و پژوهش های ژرف در فقه و اصول، درک و پاسخگویی به مسائل جدید، تألیف و نشر کتب و مقالات علمی می‌باشد.
نظام آموزشی مرکز مبتنی بر تعمیق، فعالیت علمی مستمر و مستقیم دانش پژوهان و پژوهش محوری می‌باشد. به همین منظور با ایجاد بستر مناسب در صدد آن است که فضایی مطابق با استانداردهای آموزشی و پژوهشی در سطح ممتاز فراهم آورد. با توجه به احساس نیاز ساختمان جدید مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام در سال 81 توسط مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی کلنگ زده شد.
فرازی از سخنان ارزشمند وخالصانه معظم له:
«مقصود ما هم از این کار همین است که می‌خواستیم مرکزی تهیه شود که واقعاً شریعت الهی، مخصوصاً مکتب تشیع، مخصوصاً معارف اهل‌بیت در این مرکز به وسیلهٔ افرادی که خداوند به ایشان عنایت می‌کند و توفیق عطا می‌کند به دست آنها این دین حمایت شود و همهٔ ما انشاء الله سهمی در این رابطه داشته باشیم و این را هم به عنوان یک ذخیرهٔ برای آخرتمان تهیه کرده باشیم. هدف اصلی این است و الا الله یعلم ما فی الضمایر و ما فی القلوب است، خودش می‌داند که هیچ غرضی انشاءالله غیر از این وجود ندارد و هر کسی هم واقعاً در این رابطه زحمت کشیده و یا در آینده برای تکمیل ساختمان زحمات مختلفی انجام می‌دهد من یقین دارم که انشاء الله برای آخرتش یک ذخیره‌ای تهیه کرده و خداوند به او اجر می‌دهد».
1* آموزش
یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های مرکز فقهی ائمه اطهار علی‌ام السلام، فعالیت آموزشی است که دو مقطع سطح عالی و دروس خارج حوزه را در بر می‌گیرد. و بالغ بر 20 گروه پژوهشی در زمینه‌های مختلف فقهی فعالیت می‌کنند. در مقطع اول، مرکز فقهی با تمهیدات و شرایط خاص، نخبگان فضلا و طلاب حوزه علمیه را انتخاب نموده و در کلاس‌هایی تحت عنوان کلاس‌های تابع – گروه‌های علمی تابع – زیر نظر اساتید مجرب و فاضل حوزه آنان را پرورش می‌دهد.
این مرکز 19 سال در آموزش تخصصی فقه واصول. 13 سال در کلام. 5 سال در تفسیر و 4 سال مدرسه علمیه سطح یک فعالیت دارد. درمجموع 670 نفر دانش پژوه طلبه در قسمت‌های مختلف مرکز فقهی ائمه اطهار قم در حال حاظر اشتغال به تحصیل دارند.
2*پژوهش
مرکز فقهی ائمه اطهار قم نشستهای علمی فراوانی داشتند بیش از 100 نشست علمی فقط در مرکز فقهی ائمه اطهار برگزار شد که همه آنها مسائل مبتلا به جامعه در دنیا است و این نشست‌ها درا راستای پاسخگویی به مسائل روز است. همکاری‌هایی خوبی با مراکز علمی و دانشگاه‌ها و سازمان‌های بین المللی دنیا داریم وبه نیاز آنان در غالب نشست یا پژوهش جوابگو هستیم از جمله یونسکو، سازمان حقوق بشر، سازمان ملل، تونس، عراق، یمن، سوریه، الازهر مصر، آمریکا، بعضی کشورهای اروپایی من جمله ایتالیا، آلمان و .....
ماحصل نشستهای علمی 5 جلد کتاب علمی فقهی است که در سال 1392 طی مراسمی با حضور شخصیت‌های حوزه و دانشگاه رونمایی شد.
حقوق بشر، مرگ مغزی، فرقه‌های نوظهور، سلفی گری، وهابیت، فرزند خواندگی، فقه سیاسی، بررسی فقهی توهین به ادیان، فقه امنیت وفقه وزندگی و فقه و رسانه ....... از جمله موضوعات این نشست‌ها بود.
3*انشارات
در واحد انتشارات مرکز تا کنون کتاب‌هایی به زبان‌های فارسی، عربی، اردو و آذری در 416 اثر به تیراژ بیش از پنج میلیون جلد به چاپ رسیده و بیش از 100 اثر آمادهٔ چاپ می‌باشد. 113 عنوان کتب منتشره، از آثار گرانقدر حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی بخشی از آثار منتشر شده از این مجموعه است. وتا کنون در 22 نمایشگاه بین المللی کتاب عمان، امارات متحده عربی، ترکیه، تونس، کویت، بحرین، عربستان و عراق شرکت فعال داشته است.
4*کتابخانه
به موازات توسعه و تخصصی شدن علوم، مطالعات و تحقیقات، ایجاد کتابخانه‌ای تخصصی در مرکز ضرورتی انکار ناپذیر بود. به همین جهت، در راستای ایجاد فضای مناسب برای دانش پژوهان مرکز و سایر پژوهشگران، کتابخانه تخصصی مرکز فقهی تأسیس گردید و در حال حاضر یکی از مهم‌ترین و پرمراجعه ترین کتابخانه‌های تخصصی در شهر مقدس قم است.
این کتابخانه به صورت سیستم قفسه باز اداره شده و از نظر تعداد و حجم کتاب‌ها پس از ارتحال آن مرجع بزرگ، تقریباً به سه برابر افزایش یافته و تعداد کتاب‌ها به حدود 60000 جلد رسیده است.
کتابخانهٔ فقهی ائمه اطهار فضای مناسبی برای دانش پژوهان و محققین به کمک تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری به روز فراهم آورده است. این کتابخانه دارای یک سالن مطالعهٔ عمومی با ظرفیت 800 نفر و دو سالن تخصصی با ظرفیت هر کدام صد نفر می‌باشند.
اهدای سالانه ده‌ها هزار جلد کتاب به کتابخانه‌های متقاضی در داخل و خارج کشور با هدف معرفی و نشر آثار تشیع.
5*مرکز همایش‌های بین المللی
با در اختیار داشتن چهار مجموعهٔ مجزا فضای مناسبی جهت برگزاری کنگره، سمینار، همایش و نشست علمی با امکانات روز دنیا فراهم کرده است. تالار اجتماعات آیت الله العظمی حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی با ظرفیت پذیرش هزار نفر، تالار کنفرانس امام خمینی رحمة الله علیه با ظرفیت صد نفر، سالن اجتماعات فقاهت با ظرفیت 300 نفر، و سالن جلسات و نشست با ظرفیت 40 نفر.
6*فناوری اطلاعات و اطلاع رسانی
با توجه به لزوم بهره گیری از فناوری روز در زمینه علوم اسلامی و استفاده از قابلیت‌های رایانه در پیشبرد و تسریع و پژوهش‌های تخصصی بخش رایانه مرکز تأسیس و تجهیز گردید؛ که به فعالیت‌های خود در زمینه ثبت، نگهداری و نشر کلیه آثار مؤسس عالیقدر مرکز و ایجاد پایگاه‌های اطلاع رسانی و... ادامه می‌دهد.
در این رابطه، حدود 100 هزار نامه در زمینهٔ شرعی و اعتقادی از طریق سایت اینترنتی و به زبان‌های مختلف فارسی، عربی، انگلیسی، آذری اردو و... دریافت شده و پاسخ تمام آنها بر اساس مبانی و نظرات فقهی معظم له و حضرت مستطاب آیت الله آقای حاج شیخ محمد جواد فاضل لنکرانی مدظله به بیست سال است که به تدریس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه قم اشتغال دارند، به آدرس‌های پست الکترونیک سؤال کنندگان ارسال می‌شود.
7*صوت وتصویر
واحد صوتی تصویری با در اختیار داشتن گنجینهٔ عظیمی از دروس حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی که بیش از نیم قرن در علوم قرآن، نهج البلاغه، فقه و اصول تدریس داشته‌اند جهت ساماندهی و سهولت دسترسی علاقمندان گام برداشته است.
8*مرکزتخصصی تربیت مذاهب اسلامی
در سال 1382 رشته کلام و تربیت متخصصان در مورد امامت تشکیل شد که بعد گذشت چند دوره تبدیل به رشته‌های تخصصی تربیت مذاهب اسلامی گردیده است. نمودار فعالیت به پیوست می‌باشد
9*بخش تفسیر قرآن کریم
در سال 1390 رشته تفسیر جهت تربیت مفسران قوی تشکیل شد. تعداد 250 نفر قرآن پژوه در دو گروه تفسیر عمومی و تخصصی زیر نظر 25 استاد مفسر مشغول به تحصیل می‌باشند
10*مدرسه علمیه فقهی ائمه
مدرسه علمیه فقهی ائمه از سال 1390 آغاز به فعالیت کرد. و اکنون جدای از ساختمان مرکزی، 70 طلبه دوره مقدمات و سطح به درس وبحث مشغول‌اند. این مدرسه قرآن محور می‌باشد
مرکز جهانی فقهی ائمه اطهار علیهم السلام با ظرفیت‌های موجود و با در اختیار داشتن دانش پژوهان و محققین برجستهٔ حوزه علمیه قم از مجموعه‌های ارزشمند تحت اشراف حضرت آیت الله شیخ محمد جواد فاضل لنکرانی می‌باشد.
11*مراکز فقهی
الف: مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام- مشهد مقدس
جاذبهٔ فوق العاده بارگاه ملکوتی ثامن الحج علی بن موسی الرضا علیه السلام در مشهد مقدس سبب شده که گروهی از طالبان علم از دیرباز آن دیار را مناسب‌ترین مکان برای کسب دانش دانسته و در سایه عنایت آن حضرت، در آن حوزه کهن، به مراتب بالایی از تفقه در دین برسند. بنا به در خواست علمای مشهد در سال 1377، مرکز فقهی در این شهر تأسیس می‌شود. و شکل کلی فعالیت‌های آن نشأت گرفته از مرکز قم است.
قابل ذکر است که در سال جاری تحصیلی حدود 30 درصد از طلاب برگزیده و نمونه حوزه علمیه خراسان، از فضلای این مرکز بوده‌اند.
ب: مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام – افغانستان
کشور مسلمان و ستم دیده افغانستان که روزگاری مهد تمدن اسلام و مصدر علم و عالم، و مرکز پرورش دانشمندان، فقیهان، فیلسوفان و شاعران بی شماری بود، متاسفانه امروز به بهانه بازسازی محل تاخت و تاز قدرت‌های سلطه گر، و به نام آزادی مورد تهاجم وسیع فرهنگی و ترویج فرهنگ ابتذال، بی بند و باری و بی دینی قرار گرفته است.
بنا به درخواست جمعی از علما و فضلا و مقلدین افغانستان، این مرکز به منظور پاسداری از مرزهای علمی و دینی اسلام و اندیشه‌های تابناک اهل بیت علیهم‌السلام در کابل به سال 1383 شمسی تأسیس گردید.
ساختمان مرکز فقهی ائمه اطهار کابل در 5 طبقه به مساحت 3000 متر مربع ساخته شد که اکنون قابل بهره برداری است. و به نظر علمای افغانستان قوی‌ترین وبزرگترین مرکز حوزوی و علمی کابل به شمار می‌رود.
ج: مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام – سوریه
از دیگر مراکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام، مرکزی است که در منطقه زینبیه دمشق در کشور سوریه درسال 1426 قمری تأسیس شد. این مرکز با همان اهداف مرکز فقهی قم تأسیس شده و شکل کلی فعالیت‌های آن نشأت گرفته از مرکز قم است.
د: مرکز فقهی تهران
بنا به پیشنهاد فضلا و، علماء و طلاب تهران بزرگ مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام، با همان اهداف مرکز فقهی قم تأسیس شده و شکل کلی فعالیت‌های آن نشأت گرفته از مرکز قم است. واستقبال بسیار خوبی از این مرکز شده است.
ه: شعب دیگر مراکز فقهی
مراکز فقهی در زمان حیات مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی در بعضی از کشورها شکل گرفت و پس از رحلت این عزیز، توسط فرزند لایق وشایسته، فقیه زمان حضرت آیت الله محمد جواد فاضل لنکرانی به صورت سازمان علمی و پژوهشی فعال توسعه یافت و در جهان اسلام می‌درخشد و مورد توجه محققان واندیشمندان اسلام قرار گرفت. دیگر شعب این مرکز در کشورهای انگلستان، روسیه، آذربایجان، مالزی، اندونزی فعالیت دارد.
دانش پژوهان این مراکز از نخبگان حوزوی مناطق و کشورهای خود هستند.
- 12 ) بخش فرهنگی دفتر
در سه‌دهه پس از انقلاب اسلامی برای نخستین بار بخش فرهنگی در دفتر مرجع عالیقدر جهان تشیع حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی قدس‌سره الشریف دایر گردید، این امر نشانه درایت و بیداری آن مرد الهی بود که علاوه بر وظایف سنگین مرجعیت به فرهنگ مردم به ویژه نسل جوان اهتمام ویژه‌ای داشت.
الف) با توجه به اینکه بعد از انقلاب اسلامی، عالم کفر نسبت به مکتب تشیع حساسیت خاصی نشان داد و در داخل و خارج از کشور ده‌ها تؤطئه بر علیه اسلام و صدها شبهه در ذهن مردم و به ویژه نسل جوان به وجود آورد لازم بود تا از متن حوزه‌های علمیه تعدادی از طلاب و فضلاء تحت تعلیم و تربیت ویژه کلامی قرارگرفته تا درمقابل شبهات و دفاع از حریم اهل‌بیت علیهم‌السلام آماده باشند.
حسب‌الامر آن مرجع فقید پس از تأسیس بخش فرهنگی یکی از وظایف این بخش ثبت‌نام از طلاب مستعد حوزه علمیه برای یک دوره آموزشی تخصصی کلامی بود که قریب به یک دهه این امر مهم زیر نظر اساتید برجسته همچون حضرت آیت الله حاج شیخ نجم‌الدین طبسی ادامه داشته و این گروه به عنوان یکی از بهترین گروه مبلغین در حوزه علمیه قم در ایام تبلیغی ماه مبارک رمضان، محرم، صفر و فاطمیه در مناطق آسیب‌پذیر کشور درخشیده‌اند و پس از ارتحال آن زعیم حوزه علمیه فعالیت‌های این گروه زیر نظر خلف صالح ایشان حضرت آیت الله حاج شیخ محمد جواد فاضل لنکرانی مدظله ادامه دارد.
ب) یکی از وظایف مهم بخش فرهنگی ایجاد ارتباط با مساجد، حسینیه‌ها و مراکز فرهنگی از طریق پخش و توزیع کتاب‌های دینی، قرآن کریم، مفاتیح و نهج‌البلاغه و سایر کتاب‌های دیگر بوده است.
از جمله فعالیت‌های فرهنگی برگزاری مسابقات است که در سال دو نوبت، کتاب‌های متنوعی از قبیل هفت آسمان جوانی شماره‌های 1 و 2 و 3 و 4 و 5 و 6 و 7 و 8 در تیراژ 000/850 جلد و کتاب جلوه‌های عاشورا با موضوعات ترویج فرهنگ نهضت حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام برای محرم و صفر شماره‌های 1 و 2 و 3 و 4 و 5 و 6 و 7 در تیراژ 000/750 جلد چاپ که عموم آنها به صورت مسابقه و رایگان، متجاوز از پنج‌هزار مسجد، هیأت‌ها، کانون‌های مذهبی در هر سال پخش می‌گردد که در تابستان سال 1387 حسب نیاز جامعه و عنایت ویژه‌ای که آن مرجع فقید نسبت به ترویج فرهنگ حجاب داشته جزوه پرسمان حجاب‌شناسی در تیراژ 000/200 جلد با مقدمه استاد معظم حضرت آیت الله حاج شیخ محمد جواد فاضل لنکرانی مدظله چاپ و در استان تهران در غالب مسابقه و به صورت رایگان پخش گردید.
پ) یکی از وظایف مهم بخش فرهنگی محرومیت زدائی از مناطق محروم کشور است که در این راستا ده‌ها مسجد، حسینیه، خانه عالم، مرکز بهداشت و حمام عمومی، ساخته یا تعمیر و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. در مناسبت‌های مهم و اعیاد اسلامی سال‌جاری به ویژه عید غدیر همه سال از سوی بخش فرهنگی پوشاک، مواد خوراکی، کفش در مناطق محروم استان‌های کرمان، سیستان بلوچستان و هرمزگان و......پخش خواهد شد.
در ایام محرم و صفر و همچنین فاطمیه هیأتی از سوی دفتر معظم‌له در مجالس و تکایا شرکت و به دسته‌جات جهت هرچه با شکوه‌تر نمودن عزاداری مساعدت می‌شود.
-11 دفاتر
الف: دفتر قم
مهم‌ترین فعالیت‌های دفتر معظم له در قم بدین شرح است:
1- پاسخ به سؤالات: پس از ارتحال آن مرجع عالیقدر مردم متدین و مقلدان آن حضرت هم چنان به دفتر معظم له در قم مراجعه می‌نمودند بر همین اساس، بحمد الله دفتر قم نسبت به پاسخگویی به سؤالات شرعی و اعتقادی مقلدان آن مرحوم فعال بوده و همچون گذشته استفتائات وسوالات مراجعه کنندگان پاسخ داده می‌شود.
2- برگزاری مجالس مذهبی: با توجه به وصیت آن مرجع عالیقدر در خصوص برگزاری مراسم روضه در روزهای جمعه و دهه اول محرم و ایام فاطمیه در دفتر قم که به عنوان حسینیه نیز می‌باشد، مجالس و مراسم عزاداری و اعیاد در مناسب‌های مربوط به ائمه اطهار علیهم‌السلام در این دفتر هم چنان برگزار می‌گردد.
3- ارتباط با ائمه جماعات و روحانیون از دیگر مواردی است.
4- دیدار شخصیت‌های علمی حوزوی و دانشگاهی و سران کشوری و لشگری با حضرت آیت الله محمد جواد فاضل لنکرانی مد ظله العالی.
ب: دفاتر تهران
در شهر تهران دو دفتر برای رسیدگی به امور مراجعان اختصاص یافته بود. برخی از فعالیت‌های دفتر بدین شرح است:
1-پاسخ گویی به احکام شرعی: همه روزه سؤالات مختلف در زمینه مسائل شرعی و اعتقادی به این دفتر می‌رسد که توسط کارشناسان به دو طریق حضوری و تلفنی پاسخ داده می‌شود. در هر روز به طور متوسط 1500 تماس تلفنی با دفتر گرفته می‌شود که به تمامی سؤالات پاسخ داده می‌شود.
2- مشاوره: از دیگر فعالیت‌های مهم این دفتر، راهنمایی و مشاوره‌های مذهبی و خانوادگی به مراجعان است؛ به طوری که در بعضی مواقع باعث رفع مشکلات و به هم نخوردن زندگی افراد شده است.
3- تشرف به اسلام: از افتخارات این دفتر آن است که افرادی که مایل به تشرف به اسلام هستند با این دفتر تماس گرفته وقت می‌گیرند و با مدرک لازم در موعد مقرر برای تشرف به دین مبین اسلام به دفتر 3-مراجعه می‌کنند، پس از سؤال از انگیزه‌های شخص جهت تشرف به دین اسلام، مقداری در مورد دین اسلام و ویژگی‌ها و شرایط آن با فرد صحبت می‌شود و پس از آن شخص به شهادتین و شهادت به ولایت ائمه اطهار علیهم السلام از امیر المومنین علیه السلام تا امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف اقرار می‌نماید. در نهایت برگه ای به عنوان گواهی به این افراد داده شده ویک برگ نیز در دفتر نگهداری می‌شود.
تعداد کل افرادی که به دین اسلام مشرف شده‌اند، بیش از 200 نفر است.
البته این ارقام مربوط به مواردی است که پرونده آنها کاملاً در دفتر مضبوط است و گرنه تعداد تشرف یافتگان به مراتب بیشتر از این آمار است.
4- تشکیل جلسه درس خارج فقه.
5- جلسات مذهبی: در ایام سال هر صبح پنج شنبه مراسم و مجلس وعظ در دفتر برگزار می‌گردد؛ غیر از مراسم فوق در ماه مبارک رمضان نیز هر شب این مجالس بر قرار است.
6- مسابقات: مسابقاتی که در قم به عنوان هفت آسمان جوانی و دیگر موارد مطرح می‌شود، به تهران فرستاده شده و توسط این دفتر در سطح تهران پخش و توزیع می‌گردد.
7- اهدای کتاب: در طول سال تعدادی از کتاب‌هایی که توسط مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام انتشار یافته به تهران ارسال می‌شود توسط این دفتر به علما و روحانیون اهدا می‌گردد.
8- دوره تربیت استاد احکام: با توجه به نیاز مبرم مراکز مختلف حوزوی و غیر حوزوی به استاد احکام، این دوره تأسیس شده است. در این دوره، از بین طلابی که پایه هشتم حوزه را تمام کرده‌اند، ثبت نام به عمل می‌آید و پس از قبول در آزمون ورودی و مصاحبه، به محل‌های مورد نیاز اعزام می‌شوند.
ج: دفتر مشهد مقدس
در دفتر مشهد مقدس در جوار قبر علی بن موسی الرضا علیه آلاف التحیه و الثناء علاوه بر مجلس روضه محل آمد وشد وتجمع علماء و فضلا و طلاب و مردم متدین می‌باشد.
د: سایر دفاتر
سایر دفاتر مرجع فقید که در شهرهای کرج، تبریز، اهواز و نیشابور وجود دارندنیز بنا به درخواست مردم متدین و مقلدان آن مرحوم هم چنان، به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهند؛ و علاوه بر پاسخ گویی به مسائل شرعی مراجعین، از این دفاتر به عنوان محل برگزاری دروس حوزوی استفاده می‌شود تا طلاب و فضلای با استعداد به رشد و بالندگی رسیده و به جامعه و مومنان خدمت نمایند.
دفتر معظم له در مسکو نیز به درخواست شیعیان فعال می‌باشد./998/102/ب2
منبع: مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)