انسان با سخن حق زمینه‌های کمال را به دست می‌آورد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، آیت الله سید جعفر سیدان، استاد سطح عالی حوزه علمیه خراسان، صبح امروز در ادامه سلسله مباحث اخلاق در نهج البلاغه در جمع طلاب مدرسه علمیه مرحوم آیت الله خویی، در توصیف حسن خُلق، اظهار کرد: خُلق خصلت هایی است که در انسان رسوخ پیدا می کند و می تواند صفات حمیده یا رذیله باشد و حسن خُلق به صورت عام همان معاشرت به نیکی است.

وی به تفاوت خَلق و خُلق پرداخت و بیان کرد: خَلق و خُلق اساسا یک ریشه دارند اما خَلق مربوط به هیأت و شکل ظاهری است که به دیده چشم مشخص می شود. خُلق در ارتباط با قوای نفسانی و سجایای روحی است که با بصیرت مشخص می شود و به  چشم سر دیده نمی شود. کما این که حسن خُلق حسن صورت ظاهری است.

آیت الله سیدان به بیان ارزش حسن خلق از نظر عقلی پرداخت و تأکید کرد: از نظر عقلانی ارزش داشتن خصال حمیده کاملا بدیهی است و نیاز به استدلال در این زمینه نیست ولی این تذکر عقلانی بجاست که همه اعمال انسان نشأت گرفته از درون انسان است. اعمال انسان به منزله میوه ای است از بذرهایی که در نفس انسان رسوخ یافته و میوه شده است. اگر بذرهای ارزنده ای باشد که همان خصال حمیده است آثارش ارزنده و اگر این بذرها رذائل باشد آثارش ناپسند است. اگر درون انسان رذائل اخلاقی رسوخ کرده باشد آثار رذیله بروز می کند اگر اخلاق حمیده باشد آثار حمیده خواهد داشت.

وی با اشاره به اهتمام سیره و حسن خُلق در روایات، خاطرنشان کرد: در روایات اهتمام به حسن خُلق آن چنان است که در بسیاری موارد کسی واجب بود کشته شود، به طور مثال فردی تصمیم به قتل پیامبر اکرم (ص) را داشته است آن وقت که موقع کشته شدنش رسیده جبرئیل می گوید که این فرد کشته نشود، چون او اخلاقش خوب بود. وقتی آن فرد دلیل کشته نشدنش را فهمید به دین اسلام گروید و حسن خلقش ثابت ابدی شد.

استاد سطح عالی حوزه علمیه خراسان در تحصیل اخلاق حمیده در کنار تحصیل دیگر علوم، تبیین کرد: اگر انسان همه کمالات را تحصیل کند ولی اخلاقش حمیده نشده باشد زیان آور است. اگر ظرفی آلوده به زهر باشد و بهترین غذا در این ظرف ریخته شود این غذای لذیذ و مقوی مهلک و کشنده می شود. اگر فردی علوم و آگاهی های مختلف را بداند ولی چنان چه از نظر اخلاقی پاکیزه نشده و رذائل اخلاقی را از خودش دور نکرده باشد به طور حتم تمام آن دانش های مفید به عامل بدی و بدبختی برای خود و جامعه اش تبدیل خواهد شد.

وی به توصیف متقین در نهج البلاغه اشاره و اظهار کرد: در خطبه 193 نهج البلاغه حضرت علی (ع) در توصیف متقین به اصحابشان فرمودند «متقین کسانی اند که گفتارشان حق است.» یکی از مهم ترین خصلت هایی که می تواند در تسریع مقامات نفسانیه انسان تأثیرگذار بوده و آدمی را از بسیاری رذائل حفظ کند و در جهت کمالات سوق دهد رعایت کردن گفتار و دقت در سخن است.

آیت الله سیدان در پایان افزود: اگر انسان موفق شد سخن بجا و به موقع و استوار بگوید موفق شده بسیاری از زمینه های کمال را به دست آورد. هیچ عضله ای در بدن مثل زبان نیاز به کنترل ندارد. زمینه دروغگویی، تهمت، صحبت رکیک، لهو و لعب با زبان است و زبان کلیدی برای نادرستی ها است./861/202/ب1