ضرورت رویکرد عقلانی به نهج‌البلاغه و کاربردی شدن عهدنامه مالک اشتر
به گزارش خبرگزاری رسا، در ابتدای این دیدار، رئیس بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه، با اشاره به تلاش بنیاد به منظور برگزاری هر چه بهتر کنگره مزبور، از انجام مطالعات وسیع برای بررسی ابعاد ضرورت برگزاری کنگره سخن به میان آورد و با اشاره به برگزاری جلسات متعدد مشورتی در این باره اظهار داشت: با توجه به بررسی‌های انجام‌شده دریافتیم که انجام دادن این کار ضرورت دارد و لازم است حرکتی درباره عهدنامه مالک اشتر انجام شود. در ادامه نیز وزارتخانه‌ها و ادارات تحت تأثیر نامه‌های امام علی(ع) قرار گیرند و این نامه‌ها بر تشکیلات اداری کشور تأثیر بگذارد.
آیتالله دین‌پرور افزود: در نهج‌البلاغه، به ویژه عهدنامه مالک اشتر، مطالب گران‌سنگی درباره شیوه اداره کشور و مباحث حکومتی بیان شده و تاکنون، بیش از صد ترجمه و شرح از عهدنامه عرض گشته است.
وی، با اشاره به تولید بیست ترجمه و تفسیر از این عهدنامه، گفت: این نوشته‌ها و ترجمه‌ها در دورانی صورت پذیرفته است که حکومت اسلامی وجود نداشت و بدین ترتیب، خلأ‌هایی در این باره مشاهده می‌شود و لازم است عهدنامه به شکل طرح و لایحه تنظیم شود تا به صورت کاربردی، در ادارات مورد استفاده قرار گیرد.
رئیس بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه، در ادامه، تصریح کرد: برای نمونه، می‌توان با مراجعه به منابع گران‌قدری مانند نهج‌البلاغه، دستورات دینی را درباره مالیات استخراج کرد و به شکل آیین‌نامه درآورد. امروزه، جامعه اسلامی از حوزه‌های علمیه و نهادها و مراکز دینی انتظار دارد در این عرصه‌ها فعال باشند.
آیتالله دین‌پرور، در پایان، با تأکید بر ظرفیت‌های بی‌مانند جامعةالمصطفی در عرصه‌های بین‌المللی و ارتباطات گسترده آن، المصطفی را یاور بزرگی در برگزاری این کنگره و ارائه نظرات گوناگون در این باره برشمرد.
آیتالله اعرافی نیز در سخنانی، با بیان این که جامعةالمصطفی افتخار دارد که حوزه‌ای بین‌المللی است، خاطرنشان ساخت: المصطفی می‌کوشد متناسب با نیازهای روز، در گسترش گفتمان سلف صالح و توسعه فکر و اندیشه انجام وظیفه نماید.
رئیس جامعةالمصطفی، در ادامه، به برخی از دست‌آوردها و موفقیت‌های المصطفی در عرصه‌های گوناگون اشاره کرد و گفت: جامعةالمصطفی با تعهد به میراث گذشته حوزه‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی، درصدد است که هیچ جای عالم نباشد که پیام الهی و قرآنی را دریافت نکند.
وی کارهایی را که در المصطفی درباره نهج‌البلاغه انجام شده است، بزرگ دانست و تصریح کرد: با وجود کارهای انجام‌شده، وقتی به نیازها، تقاضا‌ها و تلاش رقبا می‌نگریم، درمی‌یابیم که باید بسیار بیش از این کوشید و تاکنون، تلاش زیادی صورت نپذیرفته است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، از برنامه‌های جامعةالمصطفی در زمینه‌های آموزشی سخن به میان آورد و با اشاره به سطوح، رشته‌ها و گرایش‌های مختلف تحصیلی در المصطفی، از فعالیت در بیش از سیصد رشته و گرایش خبر داد و اظهار داشت: جامعةالمصطفی همه ذخایر حوزوی را بازسازی کرده است.
آیتالله اعرافی، یکی از محورهای مورد توجه جامعةالمصطفی را قرآن و حدیث دانست و بیان نمود: جایگاه نهج‌البلاغه در نگاه ما متعالی و راقی است و آنچه در این زمینه انجام داده‌ایم، در برابر کلیت کار اندک به شمار می‌رود.
وی، در ادامه، برخی از فعالیت‌های انجام‌شده در المصطفی را در زمینه نهج‌البلاغه ذکر کرد و اظهار داشت: تاکنون، در جامعةالمصطفی، 77 پایان‌نامه به نگارش درآمده است. همچنین نهج‌البلاغه به برخی زبان‌ها مانند چینی، تایی، شیپ، تاجیکی و... ترجمه شده است. در حوزه نرم‌افزاری هم کارهایی انجام شده است. آثاری نیز در مرکز ترجمه و نشر المصطفی در زمینه نهج‌البلاغه تدوین و آماده گشته است. افزون بر این، دو واحد درسی به منظور آشنایی با نهج‌البلاغه در مقطع کارشناسی در نظر گرفته شده است. در آموزشهای کوتاه‌مدت نیز بسته‌هایی با موضوع نهج‌البلاغه گنجانده شده است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، با اشاره به کارهای انجام‌شده در این باره در مسابقاتی که در المصطفی برگزار می‌شود و نیز تشکیل نزدیک به صد محفل نهج‌البلاغه، ابراز کرد: در جشنواره قرآن و حدیث جامعةالمصطفی، به نهج‌البلاغه هم توجه می‌شود.
رئیس جامعةالمصطفی تصریح کرد: همگی باید بکوشیم که نهج‌البلاغه در مسیر روزانه کار حوزویان قرار داشته باشد. با اتصال به اقیانوس بیکران نهج‌البلاغه، اخلاق، معرفت و ذوق ادبی انسان تغییراتی شگرف می‌یابد.
آیتالله اعرافی، با بیان این که نظام حکومتی و مدیریتی اسلام و اهل‌بیت(علیهم‌السلام)، در نهج‌البلاغه جمع شده است، بر استخراج آن تأکید ورزید و خاطرنشان ساخت: لازم است رویکرد فرامذهبی این عهدنامه مورد توجه قرار گیرد، بدین معنا که باید در کنار توجه مذهبی به آن، رویکرد عقلانی، انسانی و فرامذهبی آن نیز برجسته شود.
وی تدوین نظام‌نامه و راهبرد ناظر به عمل را از عهدنامه مالک اشتر بسیار مهم ارزیابی کرد و ضمن ضروری دانستن این کار، تصریح کرد: ناظر به آسیب‌های امروزی در مدیریت کشور و جهان، می‌توان از نهج‌البلاغه بسیار بهره برد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، با اشاره به ضعف‌های مدیریتی در کشور، رجوع به منابعی مانند نهج‌البلاغه را برطرف‌کننده این ضعف‌ها دانست و گفت: لازم است نسبت عهدنامه با تئوری‌های مدیریتی جهان مشخص گردد. باید این مفاهیم بی‌نظیر را با حوزه‌های جدید فکری دنیا مرتبط سازیم و نظرات امروزی را بسنجیم.
آیتالله اعرافی همچنین از برررسی شخصیت‌های پیرامونی عهدنامه مالک اشتر سخن گفت و انجام دادن این کار را ضرورتی دانست که منافعی در پی دارد. در ادامه نیز محورهای همکاری جامعةالمصطفی را با بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه یادآور شد و ابراز نمود: یکی از کارهایی که می‌توان انجام داد، افزایش سهم نهج‌البلاغه در پایان‌نامه‌های جامعةالمصطفی است. در این باره، باید موضوعاتی سفارش داده شود.
وی افزود: ترجمه آنچه به نهج‌البلاغه مربوط می‌شود، یکی دیگر از کارهاست؛ برای نمونه، می‌توان پنجاه زبان را در نظر گرفت و پس از بررسی و کارشناسی، به ترجمه عهدنامه مالک اشتر و در ادامه، کل نهج‌البلاغه همت گماشت.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی از نقش مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی در این عرصه سخن گفت و اظهار داشت: این مرکز باید، سالانه، چند اثر مربوط به نهج‌البلاغه را به زیور طبع و نشر بیاراید.
آیتالله اعرافی بر ارتقا و تکمیل روند آشنایی با نهج‌البلاغه در جامعةالمصطفی تأکید ورزید و تصریح نمود: پیش‌بینی گرایش‌های مربوط به نهج‌البلاغه در رشته‌های حدیثی، یکی از کارهایی است که می‌توان قوت بخشید.
وی، با اشاره به سهم نهج‌البلاغه در جشنواره قرآن و حدیث المصطفی، از افزایش دادن آن سخن به میان آورد و بر توسعه مباحث مربوط به نهج‌البلاغه در نشست‌ها تأکید کرد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تعریف کردن بسته‌های مناسب در این زمینه را برای ارائه در دوره‌های کوتاه‌مدت و آموزشهای مجازی، بستری دیگر در این باره دانست و برگزاری چند پیش‌نشست طلبگی را درباره کنگره مالک اشتر ضروری برشمرد.
آیتالله اعرافی اظهار داشت: افزون بر آنچه گفته شد، نباید ظرفیت‌های بی‌بدیل انجمن‌های فرهنگی طلاب جامعةالمصطفی را از یاد برد؛ می‌توان این بحث را در سایت‌ها و تشکیلات آنان نیز منعکس کرد. از سوی دیگر، برخی از طلاب المصطفی در زمینه نهج‌البلاغه کار کرده‌اند و با این مباحث ارتباط دارند. تقویت ارتباط با آنان، موجب دست‌یابی به نتایج مطلوبی خواهد بود، ضمن این که برای تثبیت معارف عهدنامه مالک اشتر، می‌توان از ظرفیت‌های نمایندگی‌های جامعةالمصطفی در خارج کشور بسیار بهره برد.
شایان ذکر است، در این جلسه، برخی از اعضای علمی بنیاد بین‌الملل نهج‌البلاغه نکاتی مطرح ساختند که برخی از آنها به قرار زیر است:
- با استعانت از نهج‌البلاغه می‌توان به نیازهای جامعه امروزی پاسخی در خور داد، به شرطی که معارف ناب آن به خوبی عرضه شود و عهدنامه مالک اشتر، یکی از آنهاست.
- می‌توان شبهات جوامع اسلامی را درباره آرای اسلام دریافت کرد و با استناد به چنین منابع ارزشمندی پاسخ گفت.
- نامه امیرمؤمنان(ع) به مالک اشتر، در حقیقت، نامه‌ای به کل بشر است. اگر افق دید در بررسی چنین گنجینه‌هایی گسترده‌تر باشد، منافع بی‌شماری در پی خواهد داشت.
- برخی معتقدند که در زمینه اسلامی، کتابی به صورت خاص درباره سیاست نوشته نشده است و نهج‌البلاغه، تنها کتاب اسلامی در این زمینه به شمار می‌رود.
- تاکنون، پرداختن به جنبه‌های ادبی نهج‌البلاغه کمتر در دستور کار مسئولان بوده که لازم است به این نکته نیز توجه شود. می‌توان این نکته را موضوع پایان‌نامه قرار داد.
- گنجاندن خطبه‌های نهج‌البلاغه در کتب دبیرستانی و بالاتر، بسیار سودمند خواهد بود.
- با عنایت به برگزاری هر چه باشکوه‌تر کنگره مالک اشتر، در این باره سایت پرباری راه‌اندازی شده است و کوشیده‌ایم همه مقالات علمی را درباره مالک اشتر و عهدنامه جمع‌آوری و بارگذاری نماییم.
- به زودی، چهل کتاب جامع درباره عهدنامه مالک اشتر در سایت مزبور بارگذاری خواهد شد.
- یکی از نویسندگان وهابی، مقاله‌ای نزدیک به چهل صفحه، با مستندات فراوان در رد مالک اشتر و عهدنامه نوشته که لازم است به آن پاسخ داده شود.
- افزون بر این، در عربستان، دو جلد کتاب در نزدیک به هزار صفحه، شامل رد نهج‌البلاغه و عهدنامه نوشته شده است که پاسخ‌گویی به آن نیز ضروری است.
- باید عهدنامه مالک اشتر به بیست، سی زبان ترجمه و منتشر شود.
- با عنایت به نقش عهدنامه مالک اشتر در کشورهای غربی و از نظر حقوقی، می‌توان با ترجمه نمودن آن، گفته شود که امام علی(ع) 1400 سال پیش، این مطالب را مرقوم فرموده‌اند و بدین ترتیب، جاذبه ایجاد کرد./1325/د102/ف2
منبع: مرکز خبر و اطلاع‌رسانی جامعةالمصطفی