افعال، اوضاع و افکار جزو اصناف سه گانه حریم خصوصی هستند

به گزارش خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی طی سخنانی پیرامون ضرروت توجه به حفظ حریم خصوصی افراد اظهار داشت: حریم خصوصی در اسلام زیرساخت جدی و اغماض ناپذیر برای «معنویت»، «تربیت» و «جامعه‌سازی» است، لازم است حوزه های علمیه تا دیر نشده است به سمت «موضوع شناسی حریم خصوصی» و «معیار شناسی تجاوز به آن» و «محدوده این تجاوز» و «تطبیق آن بر فضای مجازی»،(یعنی: مصداق شناسی تجاوز الکترونیکی) به پیش بروند.

وی ادامه داد: هر امر پوشیده نگه‌داشته ‌شده‌ شخصی، حاکی از علاقه نوعی شخص به مستور بودن آن است به‌همین دلیل نباید به دنبال احراز علاقه شخصی وی به مستور بودن آن بود.

اصناف سه گانه حریم خصوصی

حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی در ادامه بیان داشت: ما می‌توانیم فعل، وضعیت و فکر شخص را جزو حریم خصوصی درنظر بگیریم که ورود به این حریم و یا افشای یکی از آنها روا نیست.

معیار داخل بودن در حریم خصوصی یا خارج بودن از آن

استاد حوزه علمیه قم افزود: اما اینکه فعل، وضعیت و اندیشه افراد در چه زمانی جزو حریم خصوصی و چه زمانی حریم عمومی است و مرز این دو حریم کجاست به ظرف تحقق آنها که اجتماعی و یا غیر اجتماعی است، بستگی دارد.

رییس دانشگاه مذاهب اسلامی ادامه داد: ظرف اجتماعی به این معناست که این‌سه در جامعه تحقق پیدا می‌کند یا ظهور دارد. و ظرف تحقق غیر اجتماع آن است که فعل یا وضعیت یا فکر شخص به‌گونه‌ای است که هیچ کس غیر از خودش به آن دسترسی و آگاهی ندارد و این جزو حریم خصوصی است.

حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی اظهار داشت: فعل واقع از سوی شخص در ظرف اجتماع را می‌توانیم به دو دسته تقسیم کنیم: یک بار به‌گونه‌ای است که جوانبی از فعل قابل مستور نگه داشته شدن است و صاحب فعل آن را مستور نگه می‌دارد. اگر کوشش شود جوانب مستور نگه‌داشته‌شده افشا شود، این افشاگری تجاوز به حریم خصوصی است.

استاد حوزه علمیه قم یادآورشد: مقصود از جوانب مستور نگه‌داشته‌شده آن جوانبی است که شخص مایل به اخفای آن است، نه مکشوف شدن آن؛ به‌ویژه آنکه با افشای این جوانب صورت فعل انجام گرفته در جامعه عوض گردد و شخصیت فرد لکه‌دار ‌شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی گفت: در این صورت با وجود اینکه این فعل در ظرف جامعه رخ می‌دهد، باید آن را جزو حریم خصوصی به‌حساب ‌آورد؛ اگرچه وقتی فعل در ظرف جامعه رخ می‌دهد، به‌معنای آن است که به‌صورت مکشوف در حال انجام است ولی طبعا پوشیده داشتن نسبت به جوانب و ابعادی از آن است.گونه دوم موضوعی است که جوانب آن قابل پوشیده نگه داشتن نیست.

وی یادآورشد: در کنار این‌دو، افعالی وجود دارد که به‌تنهایی مربوط به خود شخص نیست، بلکه مربوط به او و اطرافیان اوست، که مصداق بارز آن خانواده اوست. اگر محیط خانوادگی را امری بین وضعیت فردی محض و اجتماعی محض بگیریم، می‌توان از آن به حالت نیمه‌اجتماعی تعبیر کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی ادامه داد: این وضعیت یا افعال مربوط به فضای خانوادگی دو صورت دارد: یک‌بار در محیط خانواده استقرار دارد. طبعاً محیط خانواده ظرف اجتماعی به‌معنای مکشوف برای افراد جامعه نیست. ورود به این وضعیت خانوادگی در صورتی که از سوی فرد پوشیده نگه داشته شده باشد، نوعی تجاوز به حریم خصوصی است. گاهی نیز این وضعیت خانوادگی مثل فعل فرد در ظرف جامعه رخ می‌دهد.

وی در پاسخ به این سوال که اگر احراز نکنیم فرد خواهان مخفی نگه داشتن امری است یا نه، آیا مکشوف کردن آن یا رفتن به سمت کشف آن تجاوز به حریم خصوصی تلقی می‌شود، گفت: هر امر پوشیده نگه‌داشته‌شده‌ای به‌صورت نوعی حاکی از علاقه شخص به مستور بودن آن است؛ چه آن که پوشیده داشتن آن یک امر عقلایی و عرفی است، به‌همین دلیل نباید به دنبال احراز میل شخص او به اخفاء آن بود.

حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی گفت: با این بیان، معیاری برای حریم خصوصی پیدا می‌شود و آن اینکه، نفس رصد کردن و رفتن به سمت امور نامکشوف، تجاوز به حریم خصوصی تلقی می‌شود؛ چون فرد را در معرض مسائلی قرار می‌دهد که مستور نگه داشتن آن برای صاحب حریم، مطلوب و مورد درخواست و علاقه او است.

حریم خصوصی، نسبی یا مطلق؟

استاد حوزه علمیه قم با طرح این سوال که آیا حریم خصوصی نسبی داریم ؟ گفت: مقصود از حریم خصوصی نسبی امور مربوط به یک فرد است که به دلایلی برای افرادی از جامعه مکشوف شده است. آیا کوشش برای فهم این مسائل و کشف آنها که طبعاً به دامنه آگاهان به یک وضعیت خصوصی می‌افزاید، تجاوز به حریم خصوصی است؟

وی افزود: اصولاً مکشوف شدن امور مربوط به حریم خصوصی برای عده‌ای نمی‌تواند مجوز تجاوز به این حریم باشد؛ چون این تجاوز شما را از یک وضعیتی مطلع می‌کند که فرد خواهان مستور نگه‌داشتن آن است و طبعاً اگر هم برای عده‌ای مکشوف شده باشد، وی خواهان آن است که دامنه این انکشاف بیشتر نشود. ازاین‌رو در اینجا تجاوز به حریم خصوصی صدق می‌کند.

حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی یادآورشد: حریم خصوصی مطلق به‌معنای امر نامکشوف شده به صورت کامل است؛ یعنی کاملاً خصوصی است؛ به‌عبارتی وضعیت عینیت یافته آن خصوصی محض است. اگر این امر کاملا خصوصی برای عده‌ای مکشوف شد، از حالت خصوصی بودن خارج می شود؛ ولی برای شما که به سمت آن می‌‌روید، همچنان حریم خصوصی است؛ چون معیار خصوصی بودن نسبت به شما صادق است. در این صورت حریم خصوصی نسبی به حساب آید.

وی یادآورشد: در هر حال کوشش برای دستیابی به امور داخل در حریم خصوصی، تجاوز به این حریم است؛ چه برای برخی افراد انکشاف پیدا کرده یا نکرده باشد. به‌عبارتی حرمت تجاوز به حریم خصوصی براساس ادله خاص خود ثابت است و به‌هیچ وجه نمی‌توان از آن عبور کرد./907/د102/ج