عضو هیأت علمی پردیس قم دانشگاه تهران:
روح ایستادگی و صلابت در صحیفه سجادیه تجلی یافته است
خبرگزاری رسا ـ عضو هیأت علمی پردیس قم دانشگاه تهران گفت: در فضای فرهنگی آن زمان کلمه به کلمه صحیفه سجادیه هدفی را نشانه گرفته تا امام(ع) بتوانند جامعه آن زمان را بازسازی کنند؛ ایشان باید روح صلابت و ایستادگی در شیعیان بدمد و از این سستی آنان را نجات دهد و معیارهای زندگی الهی انسانی را به آنان عرضه کند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام محمدعلی مهدوی‌راد، عضو هیأت علمی پردیس قم دانشگاه تهران شنبه شب در نشست علمی «نقش امام سجاد(ع) در تداوم حادثه عاشورا» که در مؤسسه فرهنگی فهیم برگزار شد، گفت: آگاهی‌های ما نسبت به ائمه(ع) سطحی است و نیاز به عمق‌بخشی دارد.
وی افزود: روزگار امام سجاد(ع) یکی از تاریک‌ترین و ظلم‌آمیزترین دوران تاریخ تشیع است و در عین حال جزو درس‌آموزترین و نقش‌آفرین‌ترین برهه‌های این تاریخ محسوب می‌شود.
همراهی سیاست و فرهنگ در ماجرای سقیفه
عضو هیأت علمی پردیس قم دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم حقیقت روزگار امام سجاد(ع) را بفهمیم باید برگردیم به دوران عاشورا و آن دوران را با دقت مطالعه کنیم.
وی با بیان این‌که پیامبر(ص) در سال 10 هجری بعد از بیست سال تلاش و آگاهی‌بخشی رحلت کردند، ادامه داد: در این 23 سال در روز غدیر و 24 مرتبه پیش از آن ولایت امام علی(ع) را به شکل‌های گوناگون اعلام کرده بودند.
حجت‌الاسلام مهدوی‌راد خاطرنشان کرد: آخرین حج پیامبر(ص) حج بلاغ است، این حج شکل گرفت تا ولایت ابلاغ شود و بعد از پیامبر(ص) وضعیت دگرگون شد، البته این تغییر یک‌باره صورت نگرفت.
وی بیان کرد: پس از این سرپیچی از دستورات پیامبر(ص) و کنار گذاشتن علی(ع) همه سیاست‌مداران هوشمند آن زمان می‌دانستند که اگر بخواهند جای پای سیاست را حفظ کنند باید پایه‌های فرهنگ و ذهنیت مردم را بر آن اساس استوار کنند.
جریان منع حدیث برای مبارزه فرهنگی با خلافت پدید آمد
نویسنده و پژوهشگر حوزوی با اشاره به این‌که در آستانه رحلت پیامبر(ص) غوغاسالاری کردند، اظهار داشت: آنان اجازه ندادند پیامبر(ص) منظور خود را بنویسد، زیرا معلوم بود که پیامبر(ص) چه می‌خواهد بنویسد.
وی گفت: محمدتقی شریعتی در کتاب خلافت و ولایت از دیدگاه کتاب و سنت می‌گوید برخی صحابه وقتی کار را برابر خواست پیامبر(ص) رقم نزدند، فهمیدند که در زبان مردم موضوعاتی هست که ولایت علی(ع) را تصریح می‌کند و بر این اساس جریانی با نام منع کتابت حدیث به وجود آمد.
حجت‌الاسلام مهدوی‌راد ابراز داشت: نصوص پیامبر(ص) را برچیدند تا جایگاه اشخاص معلوم نشود و بتوانند خواسته‌های خود را پیش ببرند.
وی با بیان این‌که این تغییرات تا زمان اباعبدالله الحسین(ع) ادامه یافت، بیان کرد: امام حسین(ع) با معاویه عهدی نبسته بود و آن جمله معروف تاریخی که می‌گوید تا معاویه هست من خروج نمی‌کنم سند ندارد.
پس از شهادت امام حسین ارتداد سیاسی واقع شد
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به حدیثی با این مضمون که پس از امام حسین(ع) مردم ارتداد کردند مگر 3 نفر، تصریح کرد: پس از شهادت امام حسین(ع) ارتداد سیاسی واقع شد؛ یعنی مردم نماز و روزه می‌خواندند اما از نظر سیاسی به امام اعتقادی نداشتند؛ و همه با شهادت امام حسین(ع) خفقان گرفتند، و حضرت سجاد(ع) در این فضا حضور دارند.
وی افزود: سقیقه بعد از پیامبر(ص) برای این بود که دین در قالب امامت ادامه پیدا نکند، امامت یعنی هم زعیم سیاسی و هم مرجع دینی و از همه مهم‌تر امام الگوی تربیتی جامعه است؛ جریان خلافت تلاش کرد این محتوا از کسی که در رأس هرم قرار می‌گیرد خالی شود.
حجت‌الاسلام مهدوی‌راد ادامه داد: تکیه بر امام در فرهنگ شیعه مهم بود، به عنوان مثال حضرت صادق(ع) در منا جمعیت را جمع کردند و بر بلندی رفتند، و فرمود «کان رسول‌الله اماما و بعده علی ابن ابیطالب اماما...» تا رسیدند به امام باقر(ع) و بعد خود را به عنوان امام معرفی کرد؛ این تلاش از امام علی(ع) شروع می‌شود که جامعه قطب به معنای واقعی کلمه داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: علی‌بن‌الحسین(ع) در موقعیتی رشته امامت را به دست گرفتند که امکان هیچ‌گونه حرکت صریح وجود ندارد، نه خدایی که تبلیغ شده خدای قرآن است نه پیامبر(ص) و نه امام(ع) امام قرآن است و نه روابط انسان با خود، خدا و جامعه‌اش رابطه قرآنی است و مردم هم از دین بریده‌اند.
امام روح صلابت و ایستادگی را در میان شیعیان دمید
عضو هیأت علمی پردیس قم دانشگاه تهران با اشاره به این‌که امام سجاد(ع) باید تحریف را از دین بزدایند و حقیقت را در جای خود به جامعه برگرداند، افزود: وظیفه امام زین‌العابدین(ع) احیای معارف است، ایشان باید روح صلابت و ایستادگی در شیعیان بدمد و از این سستی آنان را نجات دهد و معیارهای زندگی الهی انسانی را به آنان عرضه کند.
وی بیان کرد: در فرهنگ دوران امام سجاد(ع) خدا تخت و کرسی دارد، اکنون نیز این توحید با همین مفاهیم در کتابی با نام توحید «ابن‌خزیمه» در دانشگاه‌های عربستان تدریس می‌شود، این فرهنگ پیامبری است که وقتی به یک زن چشمش می‌افتد دلش می‌لرزد که این مطلب را خانم بنت‌الشاطئ در کتاب خود آورده است.
حجت‌الاسلام مهدوی‌راد ادامه داد: خلیفه آن زمان مستانه در محراب حضور می‌یابد و دو رکعت نماز را چهار رکعت می‌خواند، این دین، دین واقعی نیست و آن ارتدادی که بعد از امام حسین(ع) واقع شد به این معنا است.
وی خاطرنشان کرد: امام سجاد(ع) بسیار دعا کرده است و سبک دعاهای ایشان با دیگر ائمه(ع) متفاوت است.
امام چهارم یک دوره فقه نوشته است
نویسنده و پژوهشگر حوزوی خاطرنشان کرد: بر خلاف مشهور بودن انفاق‌های امام علی(ع) هیچ امامی نیز همچون امام سجاد(ع) انفاق ندارد، امام سجاد فراوان بَرده خریده است و فراوان گریه می‌کند.
وی افزود: امام چهارم ما شیعیان یک دوره فقه نوشته است؛ همچنین کتاب الحج، کتاب الزهد و کتاب الحقوق ایشان اکنون در دست ما است.
حجت‌الاسلام مهدوی‌راد با بیان این‌که هیچ دعایی از دعاهای ائمه(ع) به اندازه ادعیه امام زین‌العابدین(ع) صلوات بر اهل‌بیت(ع) ندارد؛ ادامه داد: صحیفه سجادیه با هدف گفته شده است، در فضای فرهنگی آن زمان کلمه به کلمه صحیفه سجادیه هدفی را نشانه گرفته تا امام(ع) بتوانند جامعه آن زمان را بازسازی کنند.
وی افزود: این صلوات‌ها توجه دادن فردی صالح به صالحان است؛ و در بیشتر جاها پس از ذکر صلوات به بیان یک موضوع اجتماعی و سیاسی می‌پردازد، مرحوم شهید مطهری در سخنرانی‌هایشان در دو هنگام آرزو می‌کند که ای کاش فرصتی شود تا جملات مکارم الاخلاق را برابر با پیشرفته‌ترین دیدگاه‌های اخلاقی شرح کند.
به میراث امام سجاد کم توجهی شده است
عضو هیأت علمی پردیس قم دانشگاه تهران با بیان این‌که میراث حضرت سجاد(ع) عجیب است و به آن کم توجه شده است؛ خاطرنشان کرد: امام سجاد(ع) اسلام را بازسازی کرد، امام سجاد(ع) بسیار درباره ائمه(ع) و امامت بیان دارد، ایشان در صحیفه سجادیه 194 آیه را تلمیح می‌کنند، یا به آن اشاره مستقیم دارند یا آن آیه را دلیل می‌آورند، که فزون‌تر این آیات در جامعه آن روز تحریف شده بود.
وی ادامه داد: به عنوان مثال جامعه آن روز جامعه جبرگرا است، امام ماه نو را می‌بیند و دعا می‌خواند: تو با همتایت(یعنی روز) می‌آیی و می‌روی که انسان عمل کند و با عملش صواب یا عقاب ببیند.
حجت‌الاسلام مهدوی‌راد اظهار داشت: مرجعیت صحابه از سوی بنی‌امیه واقع شد، امام دعایی دارد، ابتدا وصف خداوند را می‌گوید، ایشان در بیشتر دعاها وصف دلپذیری از خداوند دارد، بعد درود بر پیامبر(ص) سپس درود بر اهل‌بیت(ع) بدون قید و شرط می‌فرستد اما در مرحله بعد بر اصحاب این درود را می‌فرستد که در این موضوع قید می‌گذارند، و ویژگی‌های اصحابی که شایسته درود هستند را برمی‌شمرند.
وی صحیفه سجادیه را بازگرداندن تصویر و تصور خدا و امامان به جامعه دانست و گفت: امام در مدینه از سکوت محض معنادار شروع کرد، تا جایی که در دوران پایانی عمر صریحا در برابر بزرگ‌ترین مفتی و فقیه معارض یعنی محمدبن‌شهاب نامه می‌نویسند.
بسیاری از مجاهدان بردگان امام سجاد بودند
استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: امام(ع) در ماجرای حره وارد نشد، چون اصحاب حره ربطی به امام سجاد(ع) نداشتند، آنان از دست ولید به سوی یزید شکایت بردند و دیدند که یزید در دست چپش ابوقیس است و در دست راست شراب می‌نوشید و بعد آن حادثه اتفاق افتاد.
وی افزود: همچنین امام سجاد(ع) برده‌های بسیاری داشتند حال آن که پیامبر(ص) فرموده بود «شر الناس من بایع الناس» امام این‌ها را می‌خریدند و تربیت می‌کردند، خانه سید الساجدین(ع) یک مدرسه شده بود و بخش بسیاری از مجاهدان، دست‌پرورده‌های ایشان بودند.
حجت‌الاسلام مهدوی‌راد بیان کرد: شب عید غدیر یا قربان امام درها را باز می‌کرد و می‌گفت انتم حر، یعنی شما آزاد هستید، امام برده‌ها را می‌ساخت و آنان را به جامعه می‌فرستاد.
عضو هیأت علمی پردیس قم دانشگاه تهران با بیان این‌که مرحوم شهیدی می‌گوید من بسیار فکر می‌کنم که کار امام سجاد(ع) بعد از شهادت علی‌بن الحسین تنها کاری بود که می‌توانست در آن فضا نجات‌دهنده اسلام باشد، اضافه کرد: متأسفانه بررسی لازم بر روی دعاهای صحیفه سجادیه صورت نگرفته است./914/پ201/پ
ارسال نظرات