در سالهای اخیر، فرقهای با عنوان «عرفان حلقه» با ادعای پیوند دادن انسان به «شبکه شعور کیهانی»، توانسته است با زبانی به ظاهر معنوی، اما در باطن التقاطی و انحرافی، جمعی از جوانان و جویندگان معنویت را فریب دهد. بنیانگذار این جریان، محمدعلی طاهری، با سوءاستفاده از واژگان عرفانی و اصطلاحات علمی، مدعی درمان بیماریهای جسمی و روحی از طریق اتصال به نیروهای ماورایی شد؛ اما نتیجه، نه شفای دلها، بلکه ویرانی روان و عقیده بسیاری از پیروانش بود.
فرقه عرفان حلقه نمونهای از جریانهای شبهعرفانی وارداتی است که با تکیه بر ادبیات روانشناسی سطحی و آموزههای التقاطی از آیینهای شرقی، در پی جایگزینی ایمان و شریعت با نوعی احساسگرایی بیضابطه است. در حالی که از درون، پیوندهای فکری و مالی این شبکه با محافل معاند و سرویسهای بیگانه بهویژه در پروژههای «عرفانسازی سکولار» مشهود است.
در چنین شرایطی، خبرگزاری رسا بر خود فرض دانسته تا با انتشار پروندهای جامع تحت عنوان «حقه حلقه»، ابعاد فکری، روانی، اجتماعی و امنیتی این فرقه را واکاوی کند. این پرونده تلاش دارد با اتکا به تحلیلهای کارشناسان فرق و ادیان، گزارشهای میدانی از آسیبدیدگان، و بررسی مستندات حقوقی و دینی، چهره واقعی این جریان را برای افکار عمومی روشن سازد.
«حقه حلقه» تنها یک بررسی از یک فرقه نیست؛ بلکه هشداری جدی نسبت به موج جدید عرفانهای پوشالی و معنویتهای جعلی است که ایمان، عقلانیت و سلامت جامعه دینی را نشانه گرفتهاند. هدف این پرونده، نه صرفاً افشاگری، بلکه آگاهیبخشی و تقویت مصونیت فکری نسل جدید در برابر دامهای فریبنده شیطان مدرن است.
در حالی که باور به تناسخ در متون مقدس هندویی و کابالای یهودی، روح را در چرخهای اجباری از کالبدها اسیر میکرد، عرفان حلقه با قرائتی تحریفشده از عرفان اسلامی، آن را به تسخیری انتخابی و نامحدود تبدیل کرده است.
پژوهشی با عنوان «ریشهیابی معرفتی و بازخوانی انتقادی مبانی عرفان حلقه» به قلم محمدحسن یعقوبیان، با واکاوی منابع فکری این جریان معنوی نوپدید، نشان میدهد که آموزههای محمدعلی طاهری سرکرده این فرقه انحرافی تلفیقی ناسازگار از فیزیک نوین، عرفان رواقی، ریکی ژاپنی و برداشتهای تحریفی از متون دینی است.
مقاله علمی حجت الاسلام فردوسی مقدم با عنوان «آموزش مهارتهای ارتباطی به کودکان در روایات فریقین» در دوفصلنامه علمی آموزههای تربیتی در قرآن و حدیث، متعلق به معاونت پژوهشی دانشگاه ایلام، برای چاپ در دوره ۱۱ شماره ۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۴ پذیرفته شد.
پژوهشی با عنوان «تحلیل و نقد قانون بازتاب عرفان حلقه بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی» با محک زدن این قانون در کوره اندیشههای فلسفی و تفسیری علامه طباطبایی (ره)، زوایای پنهان و نقاط ضعف بنیادین آن را آشکار کرده است.
بنیانگذار مرکز مشاوره دینی گفت: مبحث عرفان، که امروزه به شدت مورد توجه نسلهای جوان قرار گرفته، ریشه در سه نوع شناخت بنیادی دارد که تحقق آنها نه تنها به آرامش فردی، بلکه به کمال و سعادت انسانی منجر میشود.
رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به انحرافات فرقه عرفان حلقه به ریشه های قرآنی و فقهی «افساد فی الارض» پرداخت و برخورد با مجرمین بر اساس قانون را وظیفه دستگاه های مسئول دانست.
مسئول گروه فرق و ادیان خبرگزاری رسا با اشاره به نقش پررنگ رسانههای بیگانه در ترویج عرفانهای کاذب گفت: در جنگ ترکیبی و پساجنگ ۱۲روزه یکی از محورهای جدی دشمن القای معنویتهای بدیل و تحریفشده است؛ در حالیکه رسانههای داخلی هنوز از ظرفیت خود برای تبیین عرفان حقیقی اسلامی بهرهبرداری نکردهاند.
نشست تخصصی «عرفان حلقه در جنگ و پساجنگ ۱۲روزه و سناریوهای پیشرو» با حضور کارشناسان، اساتید و پژوهشگران حوزه معنویتهای نوظهور و عرفانهای کاذب در خبرگزاری رسا برگزار شد.
در حالی که جامعه ایران با موج مدرنیته دست و پنجه نرم میکند، تحقیقی تازه نشان میدهد که سبک زندگی نوین بیش از هر عامل دیگری، افراد را به سوی جنبشهای نوپدید معنویت گرا مانند عرفان حلقه سوق میدهد؛ پدیدهای که نه بحران هویت را تشدید میکند و با التقاطگرایی، ارزشهای اسلامی را به چالش میکشد
حجتالاسلام والمسلمین مجتهد شبستری در گفتوگو با رسا:
استاد درس خارج حوزه علمیه قم با بیان اینکه ادعاهای عرفان حلقه مسلمات دینی را زیر سؤال میبرد، تصریح کرد: دعوت به شورش و قیام مسلحانه علیه نظام مصداق بارز افساد فیالارض و محاربه است و رهبران این فرقه مستقیم یا غیرمستقیم عامل آمریکا و موساد در داخل کشور هستند.
مستشار بازنشسته دیوان عالی کشور با تأکید بر اینکه عرفانهای نوظهور یکی از مصادیق جنگ نرم دشمن علیه هویت دینی جواناناند، گفت: بررسی پروندههای موجود نشان میدهد بسیاری از سرکردگان این فرقهها با نهادهای بیگانه در ارتباط بوده و مأموریت دارند باورهای دینی جامعه را تضعیف کنند.
حجتالاسلام غفاریفر، فرقه انحرافی عرفان حلقه را فرقه ای بدون مبانی دینی و مشابه بهائیت دانست و بر لزوم مقابله با این جریان ها و سرکردگانشان تأکید کرد.
مدیر گروه رصد و جریان شناسی رسانه پژوهشگاه صدا و سیما با تشریح سازوکار محتوایی عرفانهای نوظهور در شبکههای اجتماعی، تأکید کرد: مقابله مؤثر با این پدیده تنها از مسیر ترکیب آگاهیبخشی رسانهای، تربیت معنوی اصیل و اقدام هوشمندانه قضایی ممکن است.
حجتالاسلام مجتهدزاده گفت: بر اساس متن دفاعیات طاهری که توسط وکیلش محمود علیزاده طباطبایی نوشته شده است او قبل از سال ۸۴ صرفاً مشغول کار آزاد در زمینه ساختمان سازی، کارخانه آرد، قارچ و خوراک دام بوده است و بدون هیچ گونه تخصص علمی و تحصیلات آکادمیک در حوزه پزشکی، روانشناسی و روانپزشکی مبادرت به درمان خودسر افراد میکند که اتفاقات ناگواری برای شکات افتاده است.
فارس- مدیر موسسه حوزوی سراج منیر توحید فارس گفت: عرفان حلقه با تکیه بر اصطلاحاتی علمینما و تجربهگرایانه، کوشیده است راهی تازه برای معنویت معاصر معرفی کند، اما از آنجا که ارتباط خود را از منبع وحی و شریعت قطع کرده، در عمل به نظامی فکری بدل شده که با عرفان ناب اسلامی نسبتی ندارد.
رئیس دانشکده دین و رسانه، تأکید کرد: عرفانهای نوظهور با بهرهگیری از رسانههای نوین مانند اینستاگرام، تلگرام و یوتیوب مخاطبان را از طریق محتواهای جذاب، سادهسازی مفاهیم و پاسخ به خلأهای معنوی جذب میکنند.
استاد حوزه علمیه با اشاره به تحرکات محمد علی طاهری سرکرده فرقه انحرافی حلقه در فضای مجازی و حمایت هایش از عناصر ضد انقلاب و تشویق مردم در جهت براندازی نظام مقدس جمهوری اسلامی، از مسئولان درخواست کرد برای جلوگیری از بحران آفرینی چنین فرقه هایی اقدامات پیشگیرانهای انجام دهند.
بر اساس پژوهش وحیدرضا املکی، تعبیر «شعور کیهانی» در آثار طاهری دچار نوسان معنایی و تعارض مفهومی است. این ابهام، هیچ تعریف منسجمی از مبادی و موضوع عرفان حلقه ارائه نمیکند و موجب تناقض در اصول بنیادین آن میشود.
در عرفانی که خدا را به سایهای مجرد و شناختناپذیر تقلیل میدهد و همه قدرتهای الهی را به شبکهای مادی از شعور کیهانی کرانمند میکند، انسان به جای تسلیم در برابر پروردگار، اسیر چرخهای از تسخیر ارواح و درمانهای جادویی میشود؛ پدیدهای که تفاوت میان الوهیت و ماده را محو و عشق الهی را به مهربانی کیهانی تبدیل میکند.
نماینده مردم خوزستان در مجلس خبرگان رهبری بر لزوم روشنگری استادان و فضلای حوزه نسبت به ماهیت فرقه های انحرافی، هرگونه ایجاد فساد در جامعه اسلامی را مستوجب بالاترین مجازات دانست.
در سالهای اخیر ظهور عرفانهای نوظهور در فضای مجازی به یکی از چالشهای جدی فرهنگی و اعتقادی جامعه تبدیل شده است. این جریانها با بهرهگیری هوشمندانه از شبکههای اجتماعی و فناوریهای نوین توانستهاند مخاطبانی وسیع بهویژه در میان نسل جوان جذب کنند.
لرستان- مدیر حوزه علمیه لرستان، با اشاره به جریان موسوم به «عرفان حلقه» هشدار داد که این فرقه، در پوشش آموزههای معنوی و درمانگری، اعتقادات دینی را تحریف و شریعت را نفی میکند و آن را تلهای برای جدا کردن انسان از خدا، وحی و اهلبیت(ع) دانست.
فارس- عرفانوارهی حلقه را میتوان نمادی از بحران معنویت در دوران مدرن دانست؛ تلاشی برای پر کردن خلأ ایمان، اما بیآنکه به منبع اصلی معنا، یعنی خداوند بازگردد. این جریان با نفی شریعت، حذف مرجعیت وحی و تقدم احساس بر عقل، نه تنها انسان را به کمال نمیرساند، بلکه او را از مدار عبودیت خارج میسازد.
تحقیق «جایگاه ابلیس در عرفان حلقه» اثر عبدالمجید سراجیزاده و فاطمه مغیثی، با نگاهی انتقادی به تحلیل و واکاوی آموزههای این جریان معنوی نوپدید دربارهٔ ابلیس میپردازد و آن را در تقابلی آشکار با مبانی اسلامی و قرآنی تشخیص میدهد.
«چو دزدی با چراغ آید، گزیدهتر برد کالا»؛ عرفان حلقه در لباس معنویت، باور دینی را میرباید و بدعت را به نام عرفان مینشاند. این پژوهش فقهی نشان میدهد عرفان کیهانی با نقاب معنویت و شعار اتصال به شعور الهی، آموزههای اصیل توحیدی را تحریف کرده و از منظر فریقین، مصداق آشکار بدعت و گمراهی است.
رئیس شورای سیاستگذاری حوزه علمیه تهران با انتقاد از فضای مجازی بیقاعده امروز و سرعت گسترش این جریانات در این بستر، وظیفه اصلی مقابله با این جریانات را برعهده حوزه علمیه دانست.
فارس- مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام خمینی(ره) استان فارس، با هدف مقابله با جریانهای شبهعرفانی نوظهور، بهویژه «عرفان حلقه»، دورههای تخصصی نقد و بررسی این جریان را برگزار کرده است.
فارس- مدیر مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام خمینی(ره) فارس گفت: مقابله مؤثر با این پدیده ها با تولید آگاهی، آموزش صحیح معارف اسلامی و ارائه نسخه اصیل عرفان توحیدی ممکن است.
مسئول مؤسسه رسانهای نسل سلمان با اشاره به شیوههای رسانهای جریان عرفان حلقه، تأکید کرد: عرفان حلقه بهشدت شخصمحور است و عبور آن از مرز شریعت و نفی بایدها و نبایدهای دینی، اصلیترین خط قرمزی است که فعالیتش را در فضای عمومی ناممکن میسازد.
رئیس مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم تأکید کرد: احکام دین هرگز به مفسدین فی الارض اجازه تاخت و تاز نخواهد داد، قوه قضائیه باید با قهر و غضب در مقابل منافقینی که با پوشش عرفان حلقه موجب تشویش خاطر امت اسلام می شوند برخورد قانونی کند.
استاد حوزه علمیه گفت: فرقه انحرافی حلقه و سرکرده این فرقه که باعث انحراف مردم می شوند و علیه اسلام و نظام اسلامی تهمت هایی می زنند و مردم را تشویق به قیام مسلحانه و براندازی می کنند، قطعا از منظر فقه حکم محارب بر اینها تعلق می گیرد.
عضو هیئت رئیسه مجمع نمایندگان طلاب در گفتوگو با رسا مطرح کرد؛
حجت الاسلام عسگری با اشاره به وحدت ایجاد شده در جامعه در مقابله با رژیم صهیونیستی، به محمدعلی طاهری اشاره کرد و گفت: دشمن سعی دارد با استفاده از عناصر معلوم الحال وحدت اجتماعی را خدشه دار کند.
لرستان- مدیر مدرسه علمیه برادران کوهدشت با تأکید بر ضرورت آگاهیبخشی و جریانشناسی فرقههای انحرافی گفت: تاریخ گواه آن است که همواره افرادی با تأسیس فرقههای باطل و شبهعرفانی، درصدد ضربهزدن به باورهای دینی مردم بودهاند و امروز بیش از هر زمان دیگر باید در برابر این جریانها، تبیین و روشنگری صورت گیرد.
لرستان- فرقه موسوم به «عرفان حلقه» که سالها پیش با شعار درمان روح و جسم انسان و اتصال به «شعور کیهانی» شکل گرفت، امروز به یکی از جریانهای انحرافی و ضد ارزشی کشور تبدیل شده است و محمدعلی طاهری، موسس این جریان در سالهای اخیر با تحریک پیروانش به رفتارهای ساختارشکنانه و ناآرامی به دنبال فتنه جدید در کشور است.
استاد حوزه و دانشگاه گفت: افزایش مطالبات جوانان در جامعه و عدم احساس وجود امکانات لازم برای پاسخگویی به این مطالبات و درک نادرست و عدم شناخت کافی از ماهیت عرفانهای نوظهور در سطوح مختلف سیاستگذاری و اجرایی، باعث ضعف در برنامهریزی و ارائه پاسخهای مناسب فرهنگی و آموزشی میشود.
کارشناس نقد فرق و عرفانهای کاذب، در نشست تخصصی «روشهای مواجهه با افراد فرقهزده» تأکید کرد: حمایت عاطفی و بیقید و شرط خانواده، مهمترین عامل در بازگرداندن افراد گرفتار در فرقهها و جریانهای انحرافی است.
حجتالاسلام شکرانی با اشاره به فعالیتهای عرفان حلقه، کفت: این جریان معنوی نوظهور با وعدههای شبهمعنوی و تجربههای ماورایی همچنان جوانان و دانشجویان را جذب میکند و خلأ قانونی و نبود نهاد اجرایی مشخص، اصلیترین دلایل استمرار فعالیت آن است.
جریان عرفان حلقه که توسط محمدعلی طاهری بنیان نهاده شده، بر پایه مجموعهای از انحرافات اعتقادی و عملی استوار است که اصلیترین مبنای آن، ایده «شبکه شعور کیهانی» است. پیروان این جریان معتقدند که دستیابی به کمال، آگاهی و درمان، تنها از طریق اتصال و ارتباط با این شبکه که موجودی قدرتمند، آگاه و دارای نیروهای خاص معرفی میشود، امکانپذیر است.
همچون مسافری که با نقشهای جعلی به سوی مقصدی خیالی رهسپار میشود، عرفان حلقه در ایران با ادعای اتصال به «شبکه شعور کیهانی» کوشیده است تا در پوشش مفاهیم اسلامی، معنویتی التقاطی و ناهمگون را به جامعه عرضه کند. این گزارش، با نگاهی انتقادی، به بررسی این موضوع میپردازد.
جریان موسوم به «عرفان حلقه» به رهبری محمدعلی طاهری، در سالهای اخیر با سوءاستفاده از مفاهیم معنوی و الهی، نوعی انحراف فکری و اعتقادی را در جامعه ترویج کرده است؛ جریانی که با شعار اتصال به شعور کیهانی، در حقیقت به بریدن از توحید ناب اسلامی و نفی ولایت الهی منتهی میشود.
بسیاری از افرادی که سرکرده فرقه عرفان حلقه ادعای درمانگری آنان را داشته است، جدچار آسیب های شدید روحی و روانی شده اند. فیلمی که در ادامه می بینید مربوط به یکی از جلسات عرفان حلقه است که در آن یکی از شرکت کنندگان در کلاس دچار حالت برون ریزی شده و طاهری به زعم خود جن را از بدن وی بیرون می کند. صحنه ها کاملا واقعی است.
مدیر گروه تربیت خانواده و سبک زندگی، اداره کل پژوهش های اسلامی صدا و سیما، گفت: برای مقابله با عرفان حلقه نباید به تکرار نام آن بسنده کرد؛ این فرقهنما، نیازمند «پروندهخوانی» جامع و نقد مبانی فکری آن است.
«حلقه اسارت»، کتابی از خبرگزاری رسا که حاصل کار جمعی اساتید حوزه و دانشگاه است و به صورت چندوجهی به واکاوی عمیق انحرافات عرفان شبکه شعور کیهانی محمد علی طاهری میپردازد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در واکنش به تحرکات سرکرده عرفان حلقه، دعوت برای ایجاد ناآرامی و فتنه مسلحانه را حرام شرعی دانست و حکم مفسد فی الارض را در منابع دینی روشن توصیف کرد.