معاون فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات خراسان:
جهت گیری کلان تبلیغ باید به سمت تبلیغ تخصصی باشد
خبرگزاری رسا ـ معاون فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان، ایجاد شبکه تبلیغی شیعه در خراسان را مهمترین دستاورد این مرکز دانست و گفت: باید رویکرد جهت گیری کلان تبیلغ را به سمت تبلیغ نخبگانی سوق دهیم تنها در این صورت است که می توانیم در تولیدات نرم افزاری و چشم انداز 5ساله دفتر تبلیغات نقش افرین باشیم.
حجت الاسلام سیدمحمد عیسی نژاد، معاون فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد ضمن تشریح پیشینه و جایگاه تبلیغ، به بررسی دستاوردها، آسیب ها و انتظارات تبلیغی این مرکز پرداخت؛
پیشینه تبلیغ و جایگاه آن/ تبلیغ دینی یک قدرت است
وی اظهار داشت: تفکر شیعی دو رویکرد اساسی یعنی عقل گرایی و تبلیغ دین دارد که باعث شده شیعه به یک مکتب بالنده تبدیل شود. وقتی خداوند می فرماید «یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک فان لم تفعل فما بلغت رسالتک..» یعنی جوهر شیعه، امامت است لذا به پیامبر دستور داده شده که اگر امامت را ابلاغ نکنی رسالتت ناتمام است.
حجت الاسلام عیسی نژاد ادامه داد: جوهره تشیع با تبلیغ آغاز شده و همیشه با تبلیغ عجین بوده است لذا رسالت باید ابلاغ شود؛ اگر می بینیم معاویه مانند حجربن عدی را نمی تواند تحمل کند به خاطر زبان رسا و بیان بلیغ اوست یا هارون، هشام بن حکم را نمی تواند تحمل کند به دلیل زبان بُران و منطق قوی اوست نه قدرت نظامی. بنابراین تبلیغ، یکی از اضلاع اقتدار شیعه است از سوی دیگر باید توجه داشت که تبلیغ به عنوان یک پدیده معرفتی اجتماعی زمانی به قدرت تبدیل می شود که رسانه ای شود و زمانی رسانه ای می شود که بتواند از عناصر تأثیرگذار فرهنگی اجتماعی برخوردار باشد.
وی تصریح کرد: شبکه تبلیغی شیعه چند ضلع دارد از جمله مشروعیت آن که علمای دین در جایگاه پیامبر هستند و دوم توان تأثیرگذاری و کنترل افکار عموم و امکان بازتولید برنامه های اجتماعی سیاسی؛ حوزه های علمیه این توان را دارند که برنامه های اجتماعی سیاسی را برای زندگی متدینانه مرتب بازتولید کنند یعنی پشتوانه های معرفتی که در حوزه تدریس می شود به برنامه تبدیل شده و به میان جامعه بیاید چراکه فقه، علمی تقنینی است و قانون و برنامه می دهد.
ضلع سوم شبکه تبلیغی شیعه، گستره قلمرو کار آن است به طوری که پای منابر از همه سن و اقشار هستند و مبلغ باید به گونه ای صحبت کند که همه را پوشش دهد.
معاون فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات خراسان افزود: این اضلاع باعث شده شیعه یک شبکه تبلیغی اثرگذار داشته باشد و اینکه حکومت های جور همیشه از شیعه می ترسیدند نه به خاطر قدرت سیاسی ـ نظامی بلکه به دلیل قدرت معرفتی شیعه بوده است.
وی با بیان اینکه این قدرت تبلیغی پس از انقلاب اسلامی یک تحول جدی پیدا کرد افزود: قبل از انقلاب یک سازمان نانوشته در ساحت تبلیغ دین داشتیم که تحت اشراف مرجعیت اداره می شد اما بعد از انقلاب که تحول جدی در ساختارهای معرفتی اجتماعی سیاسی اتفاق افتاد سازمان های جدیدی همچون دفتر و سازمان تبلیغات و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی شکل گرفت که متولی این امر شدند.
اگر بتوانیم این قدرت را به صورت سازمانی تبدیل کنیم و برنامه ای منظم داشته باشیم می توان به چشم انداز بیست ساله تبلیغات دینی امیدوار بود.
ایجاد شبکه تبلیغی شیعه در خراسان مهمترین دستاورد دفتر تبلیغات
وی گفت: با توجه به اینکه دفتر تبلیغات اسلامی یکی از سازمان هایی است که می خواهد تبلیغ دین را به صورت سازمانی و برنامه ریزی شده پیگیری کند از سال 1373 فعالیت خود را در خراسان آغاز کرد که نخستین فعالیت آن تحت عنوان تربیت مربی( که در ساختار امروز، همان گروه کودک و نوجوان هستند که مبلغان را جهت ورود به آموزش و پرورش آماده می کنند) بود.
حجت الاسلام عیسی نژاد ابراز داشت: دو کار عمده پیش از بنده در معاونت فرهنگی تبلیغی اتفاق افتاده است نخست انکه در معاونت پیشین تلاش شد با شناسایی و جذب و اعزام مبلغان به یک شبکه تبلیغی دست پیدا کنیم و دوم ارتقاء شبکه تبلیغی با جلساتی همچون نقد عالمانه منبر که در ادامه این روند ما هم برای تکمیل این شبکه تلاش کرده و اضلاع مختلف شبکه را تعریف کرده ایم یعنی منطق عرصه های ساحت تبلیغ دینی از فضای مجازی تا عمومی و تخصصی بر اساس بحران های سیاسی اجتماعی، رسانه ها، سن مخاطب و... ترسیم شده است.
وی گفت: با توجه به تنوع عرصه ها سعی کردیم سه لایه اعزام عمومی(که همه اقشار مخاطب هستند)، اعزام تخصصی (که ناظربه فعالیت کانون های تهدید همچون فرق و ادیان انحرافی است) و اعزام نخبگانی (ویژه همایش ها و برنامه های ملی) را ایجاد کنیم.
اعزام های عمومی در فرصت های تبلیغی همچون رمضان و محرم و ... و اعزام تخصصی مانند زمان بازگشایی مدارس و دانشگاه ها، مراکز قرآنی و زندان ها و... و اعزام نخبگان به مراکز بیوتات و همایش ها است که گفتمان ساز است.
بر اساس این طبقه بندی نه گروه فرهنگی تبلیغی شکل گرفته که هر یک بر اساس نیازها و مراکز هدف خاص فعالیت دارند و شبکه تبلیغی گرچه تجلیات مختلفی دارد ولی بر محور یک حقیقت می چرخد که باید لحاظ شود.
معاون فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات خراسان خاطرنشان کرد: این اعزام ها یا به صورت نیروی انسانی و حضوری است و یا از طریق بسته های فرهنگی تبلیغی؛ در عرصه های مجازی که مبلغ حضور ندارد لازم است از رسانه هایی کمک بگیریم که فعالیت مبلغ را تحت پوشش قرار دهد این رسانه ها ممکن است دیجیتال باشد همچون ای پرسش، طلبه بلاگ، پروپیک نت( ویژه ساماندهی عکاسان) و سوگواره ملی لحظه های عاشورایی(به منظور جهت دهی خواص و هنرمندان) و یا رسانه های مکتوب باشند مانند نشریه بازار زیرا نمی توانستیم به صورت حضوری و چهره به چهره در بازار تبلیغ کنیم ولی با یک ویژه نامه این کار انجام شد که هم بستر ارتباط مبلغان و بازاریان را فراهم آورده و هم اوقات فراغتشان را پر کرده و تأثیرگذار بوده است.
چشم انداز سال جاری/ شکوفایی قابل توجه تبلیغی در گرو جذب و تخصیص به موقع
وی گفت: امسال به لحاظ اعتباری شرایط نسبتا خوب است گرچه هنوز در برخی بخش ها مشکل داریم. اگر مساله جذب و تخصیص با سرعت روان باشد برنامه های قابل توجهی داریم.
حجت الاسلام عیسی نژاد ادامه داد: ما در عرصه های نوظهور که فعالیت در آن ها مشکل بود و با کمبود نیروی انسانی متخصص مواجه بودیم مثل انیمیشن که به نظر خیلی ها امکان عرض اندام محال بود توانستیم توفیقاتی در داخل و خارج کشور داشته باشیم و در بسیاری از بخش های تخصصی که نیروی انسانی فرهیخته نیاز است به ما مراجعه می شود همچنین با دانشگاه های مختلف داخل و خارج استان تفاهم نامه همکاری داریم .بنابراین اگر جذب و تخصیص به موقع انجام شود شکوفایی قابل توجهی را در عرصه تبلیغ شاهد خواهیم بود.
تبلیغ تخصصی؛ مهمترین رویکرد معاونت فرهنگی تبلیغی
وی بیان داشت: دیدگاه بنده این است که اگر بتوانیم در عرصه تبلیغ دینی مزیت رقابتی مان را با سایر نهادهای فعال در این زمینه تعریف و مشخص کنیم توفیق بسیار بزرگی است باید توجه داشته باشیم که ما(دفتر تبلیغات) نهاد ستاد هستیم نه صف و باید به بسیاری از ملتزمات ستاد بودن پایبند باشیم ستادها نقش پشتیبانی و سازماندهی دارند و صف خط مقدم است این در حالی است که در برخی موارد هم صف هستیم هم ستاد.
حجت الاسلام عیسی نژاد تأکید کرد: باید رویکرمان تبلیغی تخصصی باشد که متاسفانه روی زمین مانده است ما الان تهران را رها کرده ایم به روستاها چسبیده ایم در حالی که اگر تهران را بسازیم کل کشور را ساخته ایم یا در دانشگاه ها روحانی نداریم با اینکه یک جبهه مهم هستند. بایستی رویکرد تبلیغی نخبگانی داشته باشیم که نیازمندهزینه و نیروی انسانی انسانی است.
باید گلوگاه ها را بگیریم و دیدبانی کنیم، اگر تبلیغ تخصصی را دنبال کنیم هم یک حرکت ستادی است و هم یک حرکت ایجابی در خلأ مذکور.
وی با اشاره به اینکه تبلیغ عام یعنی نهادینه کردن دین در زندگی مردم بر عهده معاونت های اموزش و پژوهش است و تبلیغ تخصصی یعنی انتقال بسته های تبلیغی سایر معاونت ها به مراکز هدف، وظیفه معاونت فرهنگی تبلیغی است، اظهار داشت: از این رو بایستی اعزام های عمومی را به سازمان هایی که در صف هستند واگذار کنیم در این صورت رویکردمان به روزتر و کارامدتر و تأثیرگذارتر خواهد شد. در حال حاضر هم تلاش هایی در این زمینه انجام می شود اما کافی نیست بلکه می بایست به عنوان یک رویکرد اساسی، عمده اعتبارات به این سمت برود. باید رویکرد جهت گیری کلان تبیلغ را به سمت تبلیغ نخبگانی سوق دهیم تنها در این صورت است که می توانیم در تولیدات نرم افزاری و چشم انداز 5ساله دفتر تبلیغات نقش افرین باشیم.
آسیب ها
معاون فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات خراسان در خصوص آسیب های تبلیغ گفت: فیلسوفان معتقدند معضلات اطراف ما همیشه به دو سه علت اصلی بازمی گردد که اگر ان ها را پیدا و درمان کنیم بقیه درمان خواهد شد.
*نبود طبقه بندی علمی و شفاف از نیازهای مخاطب ریشه آسیب های تبلیغی
وی افزود: ممکن است در نگاه اول، پایین بودن سطح تحصیلات برخی مبلغان و یا کمبود نیروی انسانی مهمترین آسیب ها به نظر بیاید اما در واقع همه این ها شاخه های مشکلات ریشه ای هستند و ان اینکه ما هنوز نتوانسته ایم از نیازهای متنوع مخاطب یک طبقه بندی شفاف و مستند داشته باشیم نه اینکه تاکنون کاری نشده است اما مستند و شفاف و علمی نیست لذا باعث می شود در عرصه کارامدسازی نیروی انسانی نتوانیم حق مطلب را ادا کنیم .
اگر بتوانیم با یک پروژه کلان این مهم را دنبال کنیم و همه مراکز مربوط روی ان متمرکز شوند و هر سال هم این طبقه بندی را به روز کنند دیگربسیاری از ناکارامدی های تبلیغی را شاهد نخواهیم بود.
*نبود جبهه متحد فرهنگی در عین تفکیک وظایف
حجت الاسلام عیسی نژاد تصریح کرد: دومین مشکل ریشه ای عرصه تبلیغ، این است که ما هنوز در تبلیغات دینی به صورت یک سازمان واقعی در نیامده ایم آنچه غرب را غرب کرده است، تکنولوژی و امکانات نیست بلکه دانش مدیریت جدید معتقد است سازمانی بودن غرب است که می تواند این دانش را برای تسخیر جهان و تأثیرگذاری روی همه استفاده کند.
در تبلیغ دینی به یک سامانه طبقه بندی سالانه از نیازها و آسیب ها نیازمندیم؛ تلاش هایی پس از انقلاب انجام شده اما کامل و کافی نیست، ما ظرفیت ها و استعداهای مختلف داریم که نیارمند سازمان های مختلف برای سازماندهی است یکی از نشانه های سازمانی نبودن ما این است که هنوز دانش های تبلیغ دینی را نداریم ، اکنون سازمان تبلیغات سالانه بیش از 50 هزار مبلغ اعزام می کند ولی حداقل در فن خطابه به تولید علم نرسیده ایم.
این سازماندهی نیازمند حضور همه ظرفیت های عرصه تبلیغ دین در کنار یکدیگر است تا به یک جبهه واحد فرهنگی با هویت های مشخص و تعریف شده تبدیل شوند.
*موازی کاری و عدم فرهنگسازی برای تبلیغ
وی ابراز داشت: سومین آسیب که در واقع از ریشه های فوق ناشی می شود، وجود موازی کاری هاست آنچنان که رهبری و مراجع ما بر تبلیغات دینی تأکید دارند ما خیلی توجه نداریم یعنی اگر مبلغ، خطیب و واعظ متبحری باشد چندان تحویلش نمی گیرند و تنها اگر مدرس باشدبرایش ارزش قائلند. اینکه برای تبلیغ، فرهنگسازی نشده و وعظ و خطابه را دون شأن می دانند یک آسیب جدی است.
برای اینکه بتوانیم ظرفیت های انسانی حوزه ها را در تبلیغات دینی به کار گیریم باید این آسیب را رفع کنیم. دو ظرفیت در تبلیغ دینی هست که باید با هم منطبق شوند یکی ظرفیت حوزه های علمیه که باید ساماندهی شده و اموزش های خاص ببینند و دیگری متدینان که بسترهای تبلیغ دینی را فراهم می کنند تا روحانیت از این بستر استفاده کرده و شبکه تبلیغی را راه اندازی کند .
انتظارات از مبلغان/ مبلغان قدر خود را بشناسند
حجت الاسلام عیسی نژاد یادآور شد: به فرموده پیامبراکرم(ص) که خدا رحمت کند مردی را که قدر و اندازه خود را بشناسد، مبلغان باید قدر خود را بشناسند و قداست کارشان را با وجود تمام سختی ها و محرومیت ها بدانند که جا پای پیامبر(ص) گذارده و سرباز امام زمان(عج) هستند این یک قدرت است.
پیامبر(ص) ابتدا خود را عبد بعد رسول می داند یعنی اگر نتوانیم عبودیت داشته باشیم یقینا در شناخت و تأثیرگذاری جایگاه تبلیغ موفق نخواهیم بود.
وی تأکید کرد: در تبلیغ نباید از تهدید و تمسخر بترسیم خداوند می فرماید همزمان با هر سختی در زندگی ما گشایشی است از سوی دیگر بسیاری از محرومیت های ما نتیجه و از لوازم محرومیت های معنوی است. قدرت در توسعه معرفت دینی و تعبد است.
عملکرد سازمانی و تشکیل جبهه متحد فرهنگی؛ مهمترین دغدغه معاونت فرهنگی تبلیغی
حجت الاسلام عیسی نژاد با بیان اینکه باید برای سازمانی کردن فعالیت های دینی بیشتر تلاش کنیم و اتاق فکر تشکیل داده و دانش های تبلیغ دین داشته باشیم اظهار داشت: استانداردسازی تبلیغات دینی در گرو سازمانی شدن است اما در بحث کلان تبلیغ، ببنید غرب با دو کلمه حقوق بشر و دموکراسی دنیا را می چرخاند ما باید در تبلیغات دینی یک سری واژه ها و حضورهای تأثیرگذار جهانی داشته باشیم تا بدون لشکرکشی تأثیربگذاریم.
وی گفت: متاسفانه حضور رسانه های ما در تبلیغات دینی کم است، تاکنون هیچ حرکت جدی در این عرصه انجام نشده جز در مواردی که خود مراجع وارد شده اند. باید از ظرفیت های مراجع برای جریان سازی در سازمان های دینی استفاده کنیم.
دفتر تبلیغات و دیگر نهادهای مرتبط با تبلیغ بایستی با تشکیل یک ستاد قوی به گفتگو نشسته و تفکیک وظایف داشته باشند اما در نگاه کلان باید به یک وحدت و جبهه متحد فرهنگی برسیم. باید رقابت های منفی موازی را به رقابت های مثبت بر اساس تفکیک وظایف تبدیل کنیم.
معاون فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات خراسان خاطرنشان کرد: دفتر تبلیغات به عنوان نماد روشنفکری حوزه باید تمام ظرفیت های تبلیغی را جمع کرده و همزمان به صورت ارگانیک به یک سازمان تبدیل کند. وگرنه ما در مواجهه با رقبا عقب مانده و بسیاری از بسترها را از دست خواهیم داد./930/گ402/ص
ارسال نظرات