حجت‌الاسلام حیدری ابهری:
ایمان کودک در بستر محبت شکوفا می‌شود / دلبستگی ایمن مقدمه ایمان به خداست
نویسنده و محقق در حوزه تعلیم و تربیت کودکان، با تأکید بر پیوند عمیق میان ایمان و امنیت روانی در تربیت دینی کودک گفت: تربیت معنوی زمانی به ثمر می‌نشیند که در فضایی سرشار از محبت، حضور والدین و دلبستگی ایمن شکل گیرد؛ چرا که تجربه رابطه ایمن با والدین، مقدمه درک رابطه ایمن با خداوند است.
به گزارش خبرنگار گروه فرق و ادیان خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام غلامرضا حیدری ابهری نویسنده و محقق در حوزه تعلیم و تربیت کودکان، در نخستین پیش‌نشست همایش عرفان، کودک و سلامت معنوی با عنوان ایمان و دلبستگی در کودک و نوجوان که به همت گروه عرفان و معنویت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دوشنبه ۱۹ آبان‌ماه ۱۴۰۴، در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، با اشاره به اهمیت تربیت معنوی در دوران کودکی، گفت: ایمان و احساس امنیت روانی دو محور اساسی در شکل‌گیری شخصیت معنوی کودک‌اند و لازم است والدین و مربیان با بهره‌گیری از آموزه‌های دینی، بستر این رشد را در محیط خانواده فراهم کنند.
نویسنده پرکار مجموعه کتابهای «من اهل بیت را دوست دارم» با بیان اینکه تربیت دینی بدون توجه به نیازهای عاطفی و روانی کودک ناقص است، به تبیین نسبت ایمان و دلبستگی ایمن در فرایند تربیت معنوی پرداخت و گفت: ایمان در کودکی زمانی شکوفا می‌شود که کودک در فضایی از محبت، امنیت و حضور فعال والدین رشد کند. تجربه نخستین رابطه ایمن با والدین، مقدمه درک رابطه ایمن با خداوند است.
نویسنده مجموعه «ضرب المثل‌های زنده» در ادامه افزود: در مسیر تربیت، سه رویکرد قابل شناسایی است؛ تربیت بر اساس منافع دنیوی، تربیت بر اساس منافع اخروی، و تربیت بر اساس توحید و ارتباط با خدا. تربیت حقیقی، آن است که بر پایه توحید استوار باشد و همه رفتارهای اخلاقی و تربیتی کودک را به خداوند متصل کند.
وی با اشاره به مباحث مطرح‌شده در کتاب تربیتی آیت‌الله مجتبی تهرانی یعنی کتاب ادب الهی گفت: حیا، مهم‌ترین مؤلفه در تربیت انسان است و حیای واقعی زمانی شکل می‌گیرد که بر ایمان به خداوند استوار باشد. مکانیسم پرورش حیا در کودک، همان فرایند پرورش ایمان است.
حجت‌الاسلام حیدری ابهری در ادامه، به نظریه دلبستگی ایمن جان بالبی پرداخت و تأکید کرد: این نظریه که ریشه در تجربه‌های زیسته بالبی دارد، نشان می‌دهد که نحوه ارتباط کودک با مادر یا مراقب اصلی‌اش، تأثیر عمیقی بر رشد روانی و حتی معنوی او دارد. کودکانی که از دلبستگی ایمن محروم‌اند، معمولاً در ایجاد روابط پایدار و اعتماد به دیگران دچار ضعف‌اند و این مسئله بعدها در رابطه‌شان با خدا نیز بازتاب پیدا می‌کند.
وی افزود: دلبستگی ایمن، احساس امنیتی را در کودک ایجاد می‌کند که به او اجازه می‌دهد فعال، کنجکاو، جسور و اهل ارتباط باشد. چنین کودکی با اعتماد به محبت والدین، می‌تواند به‌تدریج ایمان به خدای مهربان را در دل خود تجربه کند.
حجت‌الاسلام حیدری ابهری دادن، شاد کردن کودک و وفای به وعده‌ها اشاره دارند، همه بر اهمیت پاسخ‌دهی عاطفی و رفتاری به نیازهای کودک تأکید می‌کنند. زیرا کودک برداشت خود از پدر و مادر را به کل هستی تعمیم می‌دهد و اگر از آنان محبت، عدالت و آرامش ببیند، خدای خود را نیز مهربان و عادل خواهد شناخت.
وی افزود: در واقع، نخستین تجربه‌های کودک از عدالت، محبت و امنیت، پایه‌های شناخت او از خداوند است. قرآن کریم نیز پس از دعوت به توحید، بلافاصله به احسان به والدین اشاره می‌کند؛ زیرا پیوند عاطفی کودک با والدین، همان آغاز مسیر ایمان و بندگی است.
حجت‌الاسلام حیدری ابهری با تأکید بر نقش رفتارهای روزمره والدین در تربیت ایمانی کودک اظهار داشت: حتی لبخند زدن، بازی کردن و در آغوش گرفتن کودک، جلوه‌های عینی محبت‌اند که روح ایمان را در وجود او زنده می‌کنند. در مقابل، خشونت، بی‌توجهی یا بی‌عدالتی والدین می‌تواند نگاه کودک به خدا را متزلزل کند.
وی با استناد به سیره پیامبر اکرم (ص)، مهربانی و صبر را ستون تربیت ایمانی دانست و گفت: پیامبر اکرم (ص) با کودکان با نهایت عطوفت رفتار می‌کردند؛ اجازه می‌دادند کودک بازی‌اش را تمام کند، در مقابل بدرفتاری‌های کودک خشم نمی‌گرفتند و همواره بر حفظ حرمت و شاد کردن آنان تأکید داشتند. این رفتارها فقط اخلاقی نبود، بلکه مبنای ایمان‌سازی بود.
حجت‌الاسلام حیدری ابهری در پایان، به آموزه‌های اسلامی در تربیت مرحله‌ای ایمان اشاره کرد و گفت: در سیره پیامبر (ص) آمده است که کودک از سه‌سالگی باید با ذکر “لا اله الا الله” آشنا شود، از پنج‌سالگی قبله و سجده را بشناسد و از هفت‌سالگی به نماز دعوت گردد. این تربیت تدریجی، ایمان را در بستر محبت می‌پروراند و دلبستگی ایمن به والدین را به دلبستگی ایمن به خداوند پیوند می‌زند.
ارسال نظرات