مفهوم قوی شدن در اندیشه رهبری انقلاب

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، یکی از بنیادی‌ترین مفاهیمی که در اندیشه سیاسی ـ اجتماعی امامین انقلاب اسلامی برجسته است اصل «قوی شدن» است. این اندیشه که ریشه در آموزه‌های قرآنی و سیره نبوی دارد از ابتدای شکل‌گیری انقلاب اسلامی تا امروز بارها در بیانات امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی مورد تأکید قرار گرفته است. تجربه تاریخی ملت‌ها نشان داده است که بدون اتکا به قدرت ملی، هیچ امتی از استقلال، امنیت و عزت پایدار برخوردار نشده و نخواهد شد.

رهبر معظم انقلاب بارها تصریح کرده‌اند که ملتها چاره‌ای جز قوی شدن ندارند؛ قوی شدن نه صرفاً در بُعد نظامی بلکه در همه عرصه‌های زندگی جمعی از اقتصاد و دانش گرفته تا فرهنگ و معنویت. ایشان در مراسم مشترک دانشگاه‌های افسری ارتش (۱۳۸۴/۰۹/۳۰) فرمودند: «ملتها هیچ راهی بجز قوی شدن، اعتماد به نفس، توکل به خدا و توکل به نیروی ذاتی خود ندارند؛ ملتها باید خودشان را قوی کنند. این قوی شدن فقط از جنبه‌ی نظامی نیست؛ ملتها باید اراده، اقتصاد، دانش و پیشرفتهای گوناگون خود را پیدرپی قوی کنند.»

در این یادداشت تلاش می‌شود تا این مفهوم راهبردی در اندیشه امامین انقلاب مورد بازخوانی قرار گیرد؛ مفهومی که نه تنها یک توصیه اخلاقی یا شعاری بلکه نقشه راه بقای ملت‌ها در جهان پرمخاطره امروز است.

قوی شدن؛ فلسفه حیات ملت‌ها

در منطق امامین انقلاب حیات سیاسی یک ملت بدون قدرت در معرض تهدید دائمی است. ضعف در هر حوزه‌ای ـ اعم از اقتصادی، علمی یا نظامی ـ دشمنان را به طمع می‌اندازد. برعکس قدرت همه‌جانبه موجب بازدارندگی و امنیت می‌شود. رهبر معظم انقلاب در دیدار خانواده‌های شهدای امنیت (۱۴۰۳/۰۸/۰۶) فرمودند: «آن چیزی که امنیّت را برای یک کشور حفظ میکند، قدرت ملّی آن کشور است... قوی بودن در علم، قوی بودن در اقتصاد، قوی بودن در امکان دفاع، قوی بودن در تسلیحات؛ اینها است که امنیّت یک کشور را حفظ میکند.»

از این منظر امنیت ملی نه محصول گفت‌وگوهای دیپلماتیک صرف است نه ارمغان وابستگی به قدرت‌های بیگانه؛ بلکه ثمره‌ی درون‌زایی و استحکام‌بخشی مستمر به توانایی‌های بومی ملت است.

اگرچه قدرت نظامی جایگاه ویژه‌ای دارد اما در اندیشه رهبری، قوی شدن فراتر از میدان جنگ و سلاح است. به تعبیر ایشان، «این قوی شدن فقط از جنبه‌ی نظامی نیست.» قدرت حقیقی شامل:

1. قدرت اراده و ایمان: بدون روحیه خودباوری هیچ ملت ضعیف‌النفس نمی‌تواند در برابر طوفان حوادث بایستد.
2. قدرت اقتصادی: استقلال اقتصادی پایه اصلی عزت سیاسی است. ملتی که دستش به منابع دشمن وابسته باشد در بزنگاه‌ها مجبور به عقب‌نشینی خواهد شد.
3. قدرت علمی و فناورانه: امروز مرزهای قدرت جهانی با فناوری و دانش تعیین می‌شود. عقب‌ماندگی علمی مساوی با وابستگی و ذلت است.
4. قدرت فرهنگی و هویتی: پاسداری از هویت ملی و دینی، زمینه‌ساز مقاومت در برابر تهاجم نرم دشمن است.

دشمن در کمین ضعف

تجربه‌ی تاریخی ایران و دیگر کشورها نشان داده که دشمنان هرگاه روزنه ضعفی مشاهده کنند برای نفوذ و سلطه به آن حمله خواهند کرد. رهبر انقلاب در دیدار با خانواده شهید سلیمانی (۱۳۹۹/۰۹/۲۶) با تأکید بر این حقیقت هشدار دادند: «تا قوی نشوید، دشمنها به شما طمع خواهند کرد، به شما تعرّض خواهند کرد، تجاوز خواهند کرد.»

بنابراین قوی شدن یک انتخاب نیست که بشود درباره آن تردید کرد بلکه یک ضرورت حیاتی است. به بیان دیگر یا باید قوی بود یا محکوم به سلطه‌پذیری شد.

در آموزه‌های اسلامی قوی شدن تنها به معنای توسعه مادی نیست بلکه پیوندی وثیق با توکل به خدا دارد. رهبر انقلاب بر این نکته تصریح دارند: «ملتها هیچ راهی بجز قوی شدن، اعتماد به نفس، توکل به خدا و توکل به نیروی ذاتی خود ندارند.»

در واقع سنت الهی آن است که نصرت و یاری خداوند شامل حال ملت‌هایی شود که خود گام در مسیر قوی شدن می‌گذارند. «إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَومٍ حَتّى يُغَيِّروا ما بِأَنفُسِهِم» (رعد/۱۱).

امام خمینی(ره) و قاعده استقلال

نگاهی به سیره امام خمینی(ره) نیز نشان می‌دهد که ایشان از ابتدای نهضت اسلامی بر اصل استقلال و خوداتکایی ملت ایران تأکید می‌کردند. در اندیشه ایشان، اتکا به شرق و غرب نتیجه‌ای جز اسارت ندارد. بنابراین قوی شدن لازمه‌ی تحقق شعار «نه شرقی، نه غربی» بود.

امام خمینی(ره) بارها بر این اصل پای فشردند که اگر ملتی بخواهد مستقل باشد، باید روی پای خود بایستد و از وابستگی به بیگانگان پرهیز کند. همین منطق بود که بعدها در بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی، به شکل «اقتصاد مقاومتی» و «پیشرفت همه‌جانبه» تداوم یافت.

پیوند قدرت و مقاومت

قوی شدن در منطق انقلاب اسلامی همزاد مفهوم مقاومت است. ملت مقاوم ملتی است که بر توانایی‌های ذاتی خود تکیه کند و در برابر فشارها عقب ننشیند. شهید حاج قاسم سلیمانی نمونه‌ی عینی چنین رویکردی بود؛ انسانی که با ایمان، اراده و قدرت نظامی، هیمنه دشمنان را در منطقه شکست.

بنابراین یاد شهید سلیمانی تنها یک خاطره نیست بلکه نماد همان «قوی شدن» است که رهبر انقلاب بر آن تأکید می‌ورزند.

رهبر انقلاب برای بیان اهمیت این اصل از ادبیات فارسی نیز بهره می‌گیرند. بیت معروف شاعر خراسانی را در این زمینه نقل می‌کنند: «برو قوی شو اگر راحت جهان طلبی.» این تعبیر نشان می‌دهد که قوی شدن نه فقط یک مسئله سیاسی بلکه حکمتی انسانی و تاریخی است. در هر دوره‌ای، ملت‌ها تنها با قدرت توانسته‌اند آرامش و آسایش حقیقی را تجربه کنند.

جمع‌بندی

راهبرد قوی شدن در اندیشه امامین انقلاب راهی روشن و بی‌بدیل برای ملت ایران و دیگر ملت‌های آزاده جهان است. این راهبرد یک دستورالعمل تاکتیکی یا مقطعی نیست بلکه قاعده‌ای دائمی و سنتی الهی است.

امروز که جهان درگیر بحران‌ها و رقابت‌های شدید است هیچ ملتی نمی‌تواند با ضعف و وابستگی به حیات عزتمندانه ادامه دهد. تنها ملتی که در همه عرصه‌ها ـ علم، اقتصاد، فرهنگ و دفاع ـ به قدرت برسد، خواهد توانست در برابر طمع دشمنان بایستد و امنیت و پیشرفت خود را تضمین کند.

به همین دلیل توصیه رهبر معظم انقلاب نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت حیاتی برای بقای ایران اسلامی است: «باید قوی بشوید.»