صنعت کفش ایران در تنگنای کاهش صادرات و افزایش قاچاق

علی لشکری، عضو هیئت مدیره جامعه کفش ایران، در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، اعلام کرد: مسئله برق برای صنایع به یک معضل جدی تبدیل شده است. هر بار که برق قطع میشود، شبکه توزیع کفش هم دچار اختلال میشود و این یعنی آسیب مستقیم به تولیدکننده و خردهفروش. قطع برق در نهایت قیمت تمامشده را بالا میبرد و وقتی هزینه تولید افزایش یابد، در واقع تولید داخلی را تنبیه کردهایم و قاچاق بهطور طبیعی جای آن را میگیرد.
وی با اشاره به آمار صادرات کفش، گفت: در اسفند سال گذشته صادرات انواع پایپوش با رشد 20 درصدی به 102 میلیون دلار رسید، اما در سهماهه نخست امسال صادرات با کاهش 41 درصدی مواجه شد. در چهارماهه نخست افت 24 درصدی و در پنجماهه منفی 21 درصد ثبت شد. این روند نشان میدهد که در حالیکه بازار داخل با رکود سنگین دست و پنجه نرم میکند، صادرات که تنها راه نجات واحدهای کوچک است هم به بنبست خورده است.
به گفته لشکری، در کشور حدود 9 تا 9.7 هزار واحد تولیدی کفش فعال هستند که بیش از 90 درصد آنها در قالب واحدهای خرد و صنفی فعالیت میکنند.
وی افزود: اگر صادرات واحدهای بزرگ دچار مشکل شود، واحدهای خرد و کوچک هم توانایی مدیریت نقدینگی خود را از دست میدهند. صادرات نه فقط یک راه برای ارزآوری بلکه ابزاری برای رونق بازار داخل و جلوگیری از تعطیلی کارگاههای کوچک است.
این عضو هیئت مدیره جامعه کفش ایران، ادامه داد: سیاستهای ارزی و پولی بانک مرکزی عملاً صادرکننده را تنبیه میکند. تولیدکنندهای که با نرخ نزدیک به بازار آزاد مواد اولیه وارد میکند، مجبور است ارز حاصل از صادرات را با نرخ پایینتر عرضه کند. این موضوع انگیزه صادرات را از بین میبرد و در مقابل راه قاچاق و واردات غیررسمی را باز میکند.
وی افزود: امروز شاهدیم که کفش خارجی از طریق بازارچههای مرزی، مناطق آزاد و حتی به اسم بار مسافر وارد کشور میشود. این حجم از واردات غیررسمی نه تنها مانع ورود فناوری و تکنولوژیهای جدید به کشور میشود، بلکه ذائقه مصرفکننده ایرانی را به سمت کالای خارجی تغییر میدهد و در نهایت به بحران اجتماعی منجر خواهد شد.
لشکری همچنین به فصلی بودن صنعت کفش اشاره کرد و گفت: وقتی تولیدکننده نتواند محصولات تابستانی خود را در زمان مناسب بفروشد، دیگر در فصل زمستان به کار نمیآید. از طرف دیگر، کمبود نقدینگی باعث میشود تولید برای فصلهای بعد هم به مشکل بخورد. همین مسئله کاهش تولید را به دنبال خواهد داشت، همانطور که آمارهای رسمی وزارت صمت در پنجماهه نخست امسال کاهش تولید را نشان میدهد.
او درباره پیامد ادامه سیاستهای فعلی هشدار داد: این سیاستها در عمل موجب تقویت کماظهاری، خروج ارز، استفاده گسترده از کارتهای بازرگانی یکبار مصرف، حذف صادرکنندگان شناسنامهدار و واگذاری بازارهای صادراتی ایران به چین و ترکیه میشود. در چنین شرایطی نه اشتغال حفظ میشود و نه سرمایهگذاری جدیدی صورت میگیرد.
این عضو هیئت مدیره جامعه کفش ایران با اشاره به راهکارهای موجود خاطرنشان کرد: بهترین راه تحقق سرمایهگذاری در تولید، به رسمیت شناختن صادرات محصولات نهایی صنایع ارزشافزودهدار و اشتغالزا مثل کفش، پوشاک و مبلمان است. ایران توانایی تبدیل شدن به هاب تولید و صادرات کفش در غرب آسیا را دارد، اما این هدف تنها با اصلاح سیاستهای ارزی و حمایت واقعی از صادرکنندگان ممکن خواهد شد.