حجت‌الاسلام والمسلمین بهمنی تبیین کرد؛
ایمان، هسته بنیادین قدرت در منظومه اسلامی
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به نقش ایمان در معماری قدرت در اسلام، تأکید کرد: قدرت حقیقی نه از ابزارهای مادی، بلکه از ایمان و معیت الهی ناشی می‌شود و این باور باید به جریان جهانی تبدیل شود.
به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین سعید بهمنی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و معارف در نشست علمی «بررسی تبیینی آیات مقاومت و دفاع در قرآن» که در خبرگزاری رسا برگزار شد، با اشاره به ریشه‌های الهی قدرت در اسلام گفت: هسته بنیادین قدرت در منظومه فکری اسلام ایمان است. قدرتی که برخاسته از ایمان باشد نه تنها ماندگار و اصیل است بلکه ریشه در لایه‌ای ملکوتی از وجود انسان دارد؛ جایی که معیت خداوند با انسان نقش‌آفرین می‌شود.
وی در ادامه سخنان خود از تلاش‌های رسانه‌ای خبرگزاری حوزوی رسا به‌ویژه حجت‌الاسلام محققی مدیرعامل این مؤسسه تقدیر کرد و افزود: این‌گونه اقدامات رسانه‌ای در شناساندن ابعاد اندیشه اسلامی و تبیین مفاهیم اساسی همچون قدرت و ایمان تأثیر بسزایی دارد و باید بیش از پیش تقویت شود.
قدرت در اسلام؛ مفهومی برخاسته از ایمان
این پژوهشگر قرآنی با تکیه بر آیات ۱۳۹ سوره آل‌عمران و ۳۵ سوره محمد(ص) تأکید کرد: قدرت از نگاه قرآن نه با برتری جغرافیایی یا تسلیحات نظامی تعریف می‌شود بلکه در سایه ایمان شکل می‌گیرد. در این دو آیه شریفه خداوند صراحتاً می‌فرماید: «و لا تهنوا و لا تحزنوا و أنتم الأعلون إن کنتم مؤمنین». یعنی برتری شما در گرو ایمان شماست نه در گرو عوامل ظاهری.
وی ادامه داد: این آیات دو دستور مهم با بُعد عاطفی و روانی به مؤمنان می‌دهند؛ نخست اینکه سستی نکنید و دوم اینکه اندوهگین نشوید. زیرا خوف ناظر به آینده است و حزن مربوط به گذشته. در هنگامه حوادث تلخ شهادت عزیزان خسارت‌های اجتماعی و ویرانی‌های اقتصادی طبیعی است که جامعه دچار حزن شود. اما خداوند با این آیات جامعه مؤمن را از افتادن به دام یأس و انفعال برحذر می‌دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمین بهمنی با اشاره به تحلیل اجتماعی این آیات، افزود: منافقان همواره بر بستر حزن و ناامیدی مردم سرمایه‌گذاری می‌کنند. آنان تلاش می‌کنند تا جامعه را دچار سستی، تردید و عقب‌نشینی کنند و ایمان را از درون تهی نمایند. اما اگر جامعه‌ای حتی در شرایط دشوار به ایمان خود پایبند باشد خداوند وعده می‌دهد که «أنتم الأعلون» یعنی شما برترید.
وی گفت: این نوع نگاه به قدرت با تعریف قدرت در مکاتب غربی کاملاً متفاوت است. در آن مکاتب قدرت صرفاً بر پایه ابزار، زور، ثروت یا فناوری تعریف می‌شود اما در قرآن قدرت ریشه در ایمان دارد و این نگاه شالوده‌ای نظری برای طراحی مفهوم «قدرت نرم و سخت اسلامی» فراهم می‌آورد.
نظریه ایمان‌محور در تولید قدرت
استاد حوزه علمیه قم در ادامه اظهار داشت: همان‌طور که در فلسفه، نظریه‌ها حول یک مفهوم بنیادین شکل می‌گیرند، مانند نظریه حرکت جوهری ملاصدرا یا نظریه اتمی در فیزیک قرآن نیز نظریه قدرت را بر محور ایمان طراحی کرده است. در نگاه قرآنی ایمان اصل است و هر قدرتی که از غیر ایمان بجوشد یا موقتی است یا آلوده به باطل.
وی تصریح کرد: البته باید دانست که ایمان به هر چیزی می‌تواند انسجام و قدرت ایجاد کند حتی ایمان به باطل؛ چنان‌که در برخی ایدئولوژی‌های انحرافی هم دیده‌ایم. اما تنها ایمان شرعی که به خداوند و ولایت متصل است اصالت دارد و قدرت حاصل از آن نیز مشروع، پایدار و نجات‌بخش خواهد بود.
حجت‌الاسلام والمسلمین بهمنی با اشاره به آیه اکمال دین، یادآور شد: تا پیش از نزول این آیه ایمان صرفاً به‌معنای پذیرش خدا و پیامبر بود، اما پس از این آیه ایمان کامل در گرو پذیرش ولایت است. لذا ایمان بدون ولایت ناقص و در نهایت بی‌اثر خواهد بود. مؤمنی که به ولایت متصل نیست از معیت الهی نیز بی‌بهره خواهد بود.
وی افزود: «والله معکم» که در این آیات آمده اشاره به همان نیمه ملکوتی ایمان دارد. معیت خداوند با مؤمنان پشتوانه‌ای است که هر قدرتی را در برابر آن به ضعف می‌کشاند. و این وعده تنها زمانی محقق می‌شود که جامعه مؤمن از سستی و حزن فاصله بگیرد و به ایمان فعال و مجاهدانه روی آورد.
ایمان، پایه قدرت نرم و سخت در تمدن اسلامی
این محقق علوم اسلامی با ارائه خوانشی تمدنی از آیات یادشده، گفت: دو آیه آل‌عمران و سوره محمد در واقع پایه‌های نظریه قدرت نرم و قدرت سخت در اندیشه اسلامی‌اند. قدرت سخت مانند جهاد در راه خدا و قدرت نرم مانند مقاومت فرهنگی و ایستادگی روانی، هر دو بر ایمان بنا شده‌اند.
وی با اشاره به روایتی از امیرالمؤمنین(ع) در کتاب وسائل‌الشیعه، خاطرنشان کرد: حضرت می‌فرماید که بنی‌امیه فلسفه جهاد را تحریف کردند و آن را ابزاری برای توسعه‌طلبی جغرافیایی قرار دادند. در حالی که اصل جهاد تولید ایمان است. جهاد باید منجر به تعمیق بندگی و اطاعت از خدا شود نه صرفاً توسعه سرزمینی.
استاد پژوهشگاه قرآن و حدیث با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب در خصوص مرزهای امت اسلامی، اظهار داشت: ایشان فرمودند: «ملیت ما هر جایی است که مسلمانی باشد.» این جمله بسیار اساسی است و نشان می‌دهد که جغرافیای اسلام محدود به مرزهای ملی نیست. اگر جهادی در اسلام تعریف می‌شود نه برای فتح سرزمین بلکه برای حفظ و گسترش ایمان است.
وی ادامه داد: همین نگاه باید امروز در مواجهه با نظام سلطه رژیم صهیونیستی و قدرت‌های جهانی نیز حاکم باشد. دعوت به ایمان حتی باید به درون کاخ سفید و تل‌آویو هم برسد. این همان رسالتی است که پیامبر(ص) با دعوت جهانی خود آغاز کرد و امروز امت اسلامی باید آن را پی بگیرد.
تجربه تاریخی اسلام: ایمان‌آفرینی فراتر از مرزها
حجت‌الاسلام والمسلمین بهمنی در ادامه با اشاره به نمونه‌های تاریخی اسلام در دعوت جهانی، گفت: بسیاری از شیعیان امروز در طائف و نجران، نوادگان مسیحیانی هستند که برای مباهله با پیامبر(ص) به مدینه آمدند اما با دیدن حقیقت ایمان، مسلمان شدند. این تجربه تاریخی نشان می‌دهد که اسلام توانایی ایمان‌آفرینی در میان پیروان سایر ادیان را نیز دارد.
وی افزود: قرآن از آغاز تا پایان کتاب تولید ایمان است. هر آیه آن هدفش برانگیختن ایمان در دل‌هاست. بنابراین اگر امروز نیز بتوانیم در دل‌ها ایمان ایجاد کنیم حتی اگر قدرت ظاهری نداشته باشیم پیروزیم. اما اگر فقط ظواهر قدرت را داشته باشیم بدون ایمان آن قدرت بی‌ریشه و بی‌ثمر خواهد بود.
استاد حوزه علمیه قم با جمع‌بندی مباحث گفت: ایمان نه‌تنها شرط اصلی قدرت در اسلام است بلکه جوهره مقاومت، ایستادگی، تولید تمدن و تحقق عدالت نیز هست. با ایمان می‌توان تحریم‌ها را تاب آورد جنگ‌ها را به فرصت تبدیل کرد دشمن را مأیوس نمود و امت را به پیش برد.
وی تأکید کرد: هر حرکتی که ایمان را در دل‌ها تقویت کند در راستای قدرت‌سازی اسلامی است و هر حرکتی که ایمان را تضعیف کند، چه از درون و چه از بیرون در جهت تضعیف امت اسلامی است. راهبرد امروز ما باید بر محور تبیین، تعمیق و ترویج ایمان اصیل باشد.
ارسال نظرات