نقشه ترامپ؛ تسلط بر پنج گذرگاه حیاتی دنیا

رئیس‌جمهور ترامپ در چارچوب استراتژی کلان آمریکا تمرکز خود را بر روی پنج مسیر آبی و نقاط استراتژیک مهم دریایی جهان قرار داده است. کمپین ترامپ برای پایان دادن به حملات حوثی‌ها به کشتی‌ها در دریای سرخ موضوعی را برجسته کرد که هر استراتژیست آمریکایی باید به آن توجه کند: این که در نهایت کدام ابرقدرت کنترل این نقاط کلیدی تجارت دریایی را در اختیار خواهد داشت، ایالات متحده یا چین؟ به گزارش نشنال اینترست، این مسئله هفته‌ای پیش‌تر زمانی پررنگ‌تر شد که ترامپ خواستار دسترسی آزاد کشتی‌های آمریکایی به کانال سوئز و کانال پاناما شد، حرکتی که منتقدان آن را گستاخانه و بی‌اطلاع از تاریخ خواندند.

با این حال، به گزارش نشنال اینترست، اقدام ترامپ در قبال کانال سوئز نشان‌دهنده درک عمیق و هوشمندانه‌ای از برنامه‌ریزی استراتژیک است. آمریکا باید به این نقاط عبوری دسترسی آزاد داشته باشد تا بتواند تجارت و ناوگان نظامی خود را محافظت کند و در رقابت جهانی با چین پیشتاز بماند.

این رویکرد یادآور برنامه‌های «جان فیشر»، فرمانده دریایی بریتانیا پیش از جنگ جهانی اول است که پنج «کلید استراتژیک» را برای تسلط بر راه‌های دریایی مهم دنیا شناسایی کرد. به گزارش نشنال اینترست، با وجود تغییراتی در ارزش این کلیدها، اهمیت کنترل گذرگاه‌های حیاتی دریایی همچنان غیرقابل انکار است، به ویژه وقتی که سازمان تجارت و توسعه ملل متحد اعلام کرده است که هشتاد درصد حجم تجارت جهانی از طریق دریا انجام می‌شود.

کانال پاناما که پنج تا شش درصد تجارت جهانی را اداره می‌کند، برای آمریکا اهمیت ویژه‌ای دارد، چرا که چهل درصد ترافیک کانتینری این کشور از آن عبور می‌کند. به گزارش نشنال اینترست، گسترش اخیر این کانال ظرفیت آن را دو برابر کرده و اهمیت آن برای زنجیره‌های تأمین و حمل بارهای عمده در منطقه آمریکای لاتین افزایش یافته است.

کانال سوئز با مدیریت دوازده درصد تجارت جهانی و سی درصد ترافیک کانتینری، محل عبور ناوگان دریایی آمریکا است و دسترسی بدون محدودیت به آن برای حمایت از متحدان در خاورمیانه حیاتی است. به گزارش نشنال اینترست، کانال سوئز در منطقه‌ای ناآرام قرار دارد و ناوگان آمریکا باید بتواند عملیات خود را بدون مانع انجام دهد.

از سوی دیگر، تنگه باب‌المندب که دریای سرخ را به خلیج عدن وصل می‌کند، اهمیت زیادی دارد. به گزارش نشنال اینترست، حملات موشکی حوثی‌ها باعث شد کشتی‌ها مجبور شوند آفریقا را دور بزنند و این گذرگاه نزدیک به پایگاه دریایی چین در جیبوتی است. حضور منظم نیروی دریایی آمریکا در این منطقه برای محافظت از دسترسی تجاری و مقابله با نفوذ چین و ایران ضروری است.

چین نقش کلیدی در تنگه مالاکا دارد که مسیر حیاتی بین دریای چین جنوبی و اقیانوس هند است و یک‌سوم از کل حمل‌ونقل جهانی از جمله نفت و گاز مایع را شامل می‌شود. به گزارش نشنال اینترست، دولت‌های اوباما و بایدن اهمیت این تنگه را نادیده گرفتند و عملاً کنترل دریای چین جنوبی را به چین واگذار کردند؛ اما استراتژی ترامپ می‌تواند با کنترل این گذرگاه تعادل راهبردی را بازگرداند.

پنجمین کلید استراتژیک، گذرگاه شمال غربی است که به دلیل تغییرات اقلیمی اهمیت یافته است. با طول حدود نهصد مایل و چندین مسیر عبوری، این گذرگاه از نظر اقتصادی هنوز اهمیت زیادی ندارد، اما موقعیت ژئوپلیتیکی آن به‌خصوص با حضور چین، روسیه، کانادا و آمریکا بسیار حیاتی است. به گزارش نشنال اینترست، این موضوع باعث شده که حضور نظامی آمریکا در منطقه به‌خصوص برای حفظ برتری استراتژیک ضرورت پیدا کند.

ناوگان دریایی آمریکا دیگر مانند نیروی دریایی سلطنتی سابق امپراتوری بریتانیا نیست که امپراتوری‌های استعماری را حفظ کند یا نقش پلیس جهانی را داشته باشد، اما نادیده گرفتن اهمیت این گذرگاه‌های حیاتی و واگذاری کنترل آنها به رقبایی مثل چین و روسیه، می‌تواند منافع آمریکا و اقتصاد جهانی را به خطر بیندازد. به گزارش نشنال اینترست، حفظ کنترل این نقاط استراتژیک برای آینده  امنیت آمریکا حیاتی است.