دهقانی مطرح کرد؛
بازخوانی تعالیم رضوی راهکاری برای برون‌رفت از بحران اقتصادی کشور
عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با نقد نظام‌های اقتصادی غرب، تأکید کرد: بازگشت به مبانی اقتصادی اسلام و عمل به تعالیم امام رضا علیه‌السلام می‌تواند راهگشای معضلات اقتصادی امروز کشور باشد.
به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد خبرگزاری رسا، دکتر محمود دهقانی عضو هیئت علمی موسسه آموزش و پژوهشی امام خمینی(ره) صبح امروز در همایش «سیره امام رضا علیه‌السلام؛ زندگی و اقتصاد» که در محل سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی در قم برگزار شد با موضوع «واکاوی ریشه های مشکلات اقتصادی و ارائه راه حل با توجه به احادیث رضوی» سخن گفت.
وی با بیان اینکه یکی از ارکان بنیادین اقتصاد غرب، سود حداکثری است، اظهار داشت: اسلام با این اصل مخالف است و نگاهی متفاوت به اقتصاد دارد. پرسش مهم این است که آیا اسلام نظام اقتصادی مستقلی برای حل مشکلات ارائه می‌دهد؟ پاسخ مثبت است. با تحلیل و استدلال‌های علمی می‌توان وجود نظام اقتصادی اسلام را در مجامع علمی و اقتصادی اثبات کرد.
دکتر دهقانی در ادامه تصریح کرد: در تمامی مکاتب اقتصادی بحث درباره اصالت فرد یا جامعه مطرح است. در نظام سرمایه‌داری غربی مالکیت خصوصی محور است و اصالت فرد بر نظام اقتصادی حاکم است، در حالی که دولت نقش حداقلی دارد. در مقابل اقتصاد سوسیالیستی و کمونیستی مبتنی بر مالکیت دولتی و برنامه‌ریزی متمرکز است و افراد موظف به تبعیت از سیاست‌های اقتصادی دولت هستند.
وی افزود: اسلام دیدگاه جامع‌تری دارد و هر دو اصالت فرد و جامعه را به رسمیت می‌شناسد. در نظام اقتصادی اسلامی سه نوع مالکیت پذیرفته شده است: مالکیت فردی، مالکیت دولتی و مالکیت عمومی غیردولتی. بر این اساس هر سه نوع فعالیت اقتصادی ـ اعم از فردی، دولتی و عمومی ـ در اسلام اصالت دارند و در صورت تعارض منافع، منافع جامعه بر منافع فردی مقدم است.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به برخی سوءبرداشت‌ها از مفهوم سود در اقتصاد اسلامی خاطرنشان کرد: متأسفانه امروز در کشور با چرخه‌ای معیوب مواجه هستیم، چرا که برخی کارشناسان به اشتباه حداکثرسازی سود را هدف مشروع اقتصادی قلمداد می‌کنند در حالی که روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام این نگاه را نفی کرده‌اند.
سیاست رهاسازی نرخ ارز؛ عامل تشدید تورم
دکتر دهقانی یکی از مشکلات اساسی نظام اقتصادی کشور را سیاست رهاسازی نرخ ارز دانست و گفت: این سیاست با مبانی اسلامی سازگار نیست. حتی در کشورهای غربی نیز به‌ویژه در شرایط جنگ اقتصادی نرخ ارز به‌طور دقیق کنترل می‌شود. در کشور ما کارشناسانی هستند که نرخ واقعی ارز را کمتر از ۲۰ هزار تومان برآورد می‌کنند، در حالی که نرخ فعلی بسیار بالاتر است و همین مسأله موجب رشد بی‌رویه نقدینگی و تورم افسارگسیخته شده است.
دکتر دهقانی تأکید کرد: بخش زیادی از این نقدینگی از طریق خلق پول توسط بانک‌ها ایجاد می‌شود که تبعات آن اقتصاد ملی را دچار بحران کرده است. بازگشت به مبانی اسلامی و بهره‌گیری از تعالیم رضوی می‌تواند راهگشای حل بسیاری از معضلات اقتصادی کشور باشد.
عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در ادامه سخنان خود در همایش «سیره امام رضا علیه‌السلام؛ زندگی و اقتصاد» به بررسی دیدگاه‌های اقتصادی امام رضا علیه‌السلام پرداخت و با اشاره به مخالفت این آموزه‌ها با انحصار اقتصادی گفت: در روایات رضوی انحصار اقتصادی به‌صراحت نفی شده است اما متأسفانه در کشور خصوصی‌سازی‌هایی به شکلی نادرست صورت گرفته که نه‌تنها به عدالت اقتصادی کمکی نکرده بلکه سودهای هنگفتی را در مدت زمان کوتاه نصیب برخی افراد خاص کرده است.
وی با اشاره به شرایط جنگ اقتصادی و تحریم‌های گسترده بر ضرورت طراحی و اجرای راهکارهای اقتصادی دقیق تأکید کرد و افزود: یکی از بزرگ‌ترین منابع رانت در کشور نرخ بالای دلار است که نیازمند تدبیر عالمانه و اصلاحات بنیادین در ساختار اقتصادی است.
دکتر دهقانی با بیان اینکه تعالیم رضوی در تقابل آشکار با ارزش‌های حاکم بر نظام سرمایه‌داری است، تصریح کرد: بر اساس روایات امام رضا علیه‌السلام افراد خیانت‌پیشه نباید در مناصب حساس قرار گیرند. همچنین تأکید زیادی بر کار و تلاش و مسئولیت‌پذیری مدیران در نظام اسلامی شده است؛ مسئولان باید انسان‌هایی متعهد، دلسوز و پرتلاش باشند.
فقر، محصول ظلم اقتصادی و سوءمدیریت
وی فقر را یکی از مهم‌ترین چالش‌های اجتماعی-اقتصادی خواند و گفت: در روایات اسلامی فقر عامل سلب شخصیت و کرامت انسانی معرفی شده است. یکی از دلایل اصلی فقر، ظلم اقتصادی است که از سوی برخی ثروتمندان به طبقات ضعیف جامعه تحمیل می‌شود. همچنین در این روایات آمده است که واگذاری مسئولیت‌ها به افراد نالایق و بی‌تجربه از عوامل بروز فقر و نارضایتی در جامعه است.
استاد حوزه و دانشگاه در ادامه با انتقاد از مبانی نظام سرمایه‌داری گفت: این نظام بر اصل حداکثرسازی سود استوار است؛ در حالی که این اصل در آموزه‌های اسلامی کاملاً مردود شناخته شده است. در جوامع سرمایه‌داری مانند ایالات متحده آمریکا افرادی به ثروت‌های افسانه‌ای دست می‌یابند در حالی که در همان جامعه همسایگان آنان به دلیل فقر جان می‌سپارند.
وی افزود: در نگاه اسلامی مالکیت حقیقی تنها از آن خداوند متعال است و آنچه در دست بشر است امانتی از جانب پروردگار محسوب می‌شود. برخلاف نظام سرمایه‌داری که حرص در انباشت ثروت را ترویج می‌دهد، اسلام با صراحت از زراندوزی و ذخیره‌سازی بی‌رویه مال نهی کرده و عدالت اقتصادی را اصل بنیادین روابط مالی و اجتماعی می‌داند.
دکتر دهقانی در پایان تأکید کرد: بازخوانی و عمل به آموزه‌های رضوی در حوزه اقتصاد نه‌تنها مسیر حل بحران‌های اقتصادی کشور را هموار می‌کند، بلکه می‌تواند الگوی جدیدی برای عدالت اقتصادی در جهان معاصر ارائه دهد.
ارسال نظرات