حجت‌الاسلام لطفی نیاسر مطرح کرد؛
پیشرفت‌های کم‌نظیر حوزه پس از پیروزی انقلاب/ مهارت های رسانه ای و ارتباطی طلاب تقویت شود
مشاور رئیس سازمان صدا و سیما با تأکید بر ظرفیت تاریخی حوزه علمیه، صدسالگی این نهاد را فرصتی برای بازاندیشی در کارنامه گذشته و ترسیم چشم‌اندازی نوین برای آینده تمدنی جمهوری اسلامی دانست.
به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام محمد لطفی نیاسر مشاور رئیس سازمان صدا و سیما در تعامل با حوزه علمیه و روحانیت در نشست «حوزه و نظام؛ صد سال جهاد و اجتهاد، چالش‌ها و فرصت‌ها» از سلسله نشست‌های حوزه تمدن ساز در گذار به سده دوم که در خبرگزاری رسا برگزار شد، به اهمیت و جایگاه حوزه علمیه در فرآیند شکل‌گیری و تثبیت نظام جمهوری اسلامی پرداخت.
حجت‌الاسلام لطفی نیاسر در ابتدای سخنان خود به رونمایی از منشور جدید رهبر معظم انقلاب برای روحانیت در دوران جدید اشاره کرد و افزود: «این منشور در صدوسومین سال تأسیس حوزه رونمایی خواهد شد و امیدواریم که بحث‌هایی که در این نشست مطرح می‌شود بعد از رونمایی منشور با آن هم‌راستا باشد.
نقد دلسوزانه به وضعیت موجود حوزه
حجت‌الاسلام لطفی نیاسر در ادامه به نقدهایی درباره حوزه علمیه اشاره کرد و تأکید کرد: این انتقادات از سر دلسوزی و نه نفی جایگاه حوزه است. ما حوزه را می‌شناسیم و جایگاه و قدرت آن را درک می‌کنیم، اما نیاز به اصلاحات و بهبودهایی در برخی جنبه‌ها احساس می‌شود.
مشاور رئیس سازمان صدا و سیما در ادامه بیان کرد: حوزه علمیه در فرآیند شکل‌گیری و تثبیت نظام جمهوری اسلامی و ساختارهای مورد نیاز آن نقش اساسی داشته است. پیروزی انقلاب اسلامی، رهبری حضرت امام(ره)، حضور فعال مردم و تجربه تاریخی حوزه از جمله نعمت‌های بزرگی بودند که نصیب ملت ایران شدند.
وی به فرمایشات رهبر معظم انقلاب اشاره کرد و گفت: معظم له بارها تأکید کرده‌اند که حوزه پشتوانه نظام است و تنها جریانی که می‌تواند آن را به چالش بکشد هم خود حوزه است. هشدار رهبر معظم انقلاب مبنی بر اینکه "آنتی‌تز انقلاب ممکن است از قم سر برآورد" یک نکته عمیق و دقیق است که باید جدی گرفته شود.
حجت‌الاسلام لطفی نیاسر در ادامه سخنان خود تأکید کرد: رابطه میان حوزه و نظام باید به‌عنوان یک پروژه تمدنی در نظر گرفته شود و گفتمان‌سازی هدفمند و عمیقی در این زمینه انجام گیرد. نظام جمهوری اسلامی همان نقطه تلاقی دین و سیاست است و باید در این راستا از گفتمان‌های نظام پشتیبانی و حمایت کرد.
نقش‌های محوری حوزه علمیه در تقویت نظام جمهوری اسلامی
مشاور رئیس سازمان صدا و سیما در تعامل با حوزه علمیه و روحانیت در ادامه سخنان خود به مهم‌ترین نقش‌های حوزه علمیه در تقویت و تثبیت نظام جمهوری اسلامی اشاره کرد.
وی با تاکید بر اینکه یکی از مهم‌ترین نقش‌های حوزه، تبیین مبانی دینی مشروعیت نظام است، گفت: روحانیت است که می‌تواند مشروعیت نظام را تثبیت یا حتی تضعیف کند، چراکه مردم مشروعیت حکومت را از زبان روحانیت می‌پذیرند، نه از دیگران.
حجت‌الاسلام لطفی نیاسر نقش دوم حوزه را تربیت نیروی انسانی متعهد دانست و بیان کرد: حضرت امام(ره) با تکیه بر همین نیروی انسانی انقلاب را به ثمر رساندند و نظام جمهوری اسلامی را پایه‌ریزی کردند.
حجت‌الاسلام لطفی نیاسر از دیگر نقش‌های مهم حوزه را تولید اندیشه و نظریه‌پردازی دانست و افزود: بزرگان حوزه بارها بر این موضوع تأکید داشته‌اند که باید در این راستا فعالیت‌های علمی و پژوهشی بیشتری انجام شود.
وی در ادامه اشاره کرد: هیچ گفتمانی بدون تبلیغ و تبیین نمی‌تواند فراگیر شود. به‌ویژه در یک سال اخیر که بارها نسبت به وضعیت تبلیغ و فرهنگ‌سازی هشدار داده شده است.
حمایت عملی از برنامه‌های گفتمان انقلاب
حجت‌الاسلام لطفی نیاسر همچنین به نقش حوزه در حمایت عملی از برنامه‌هایی که بر مبنای گفتمان انقلاب طراحی شده‌اند اشاره کرد و اظهار داشت: نظام جمهوری اسلامی با ساختار ولایت فقیه مجموعه‌ای از نظام‌ها و زیرساخت‌ها را ایجاد کرده است که حوزه باید نقش حمایتی و تکمیلی در اجرای آن‌ها ایفا کند.
مشاور رئیس سازمان صدا و سیما در ادامه به قدرت و توانمندی‌های حوزه علمیه برای تقویت گفتمان نظام جمهوری اسلامی اشاره و تأکید کرد: حوزه علمیه با اتکا به جایگاه دینی، علمی، اجتماعی و بین‌المللی خود می‌تواند نقش‌آفرینی مؤثری در تقویت و تبیین گفتمان نظام داشته باشد.
حجت‌الاسلام لطفی نیاسر با اشاره به پویایی فقه شیعه و توان پاسخگویی به مسائل جدید بیان کرد: فقه شیعه با پویایی و نوآوری خود توانسته است به مسائل جدیدی مانند لقاح مصنوعی پاسخ دهد در حالی که برخی نهادهای اسلامی دیگر در این زمینه متوقف مانده‌اند.
وی در ادامه به توجه جهانی حوزه و مقبولیت اجتماعی آن اشاره کرد و افزود: حوزه علمیه تنها به مسائل داخلی نمی‌پردازد، بلکه نگاه بین‌المللی دارد و روحانیت رسالت‌مدارانه در تمامی عرصه‌ها حضور فعال و متعهد دارد. مقبولیت اجتماعی حوزه با وجود حملات دشمنان همچنان پابرجاست.
حجت‌الاسلام لطفی نیاسر در ادامه سخنان خود تأکید کرد: با وجود همه ارتباطات و حمایت‌ها حوزه علمیه توانسته است استقلال خود را حفظ کند. این استقلال از ارکان قدرت و تأثیرگذاری حوزه است که موجب می‌شود تا در تحولات مختلف حضور مؤثری داشته باشد.
مشاور رئیس سازمان صدا و سیما بر اهمیت نقش حوزه علمیه در تقویت و تبیین گفتمان نظام جمهوری اسلامی و ضرورت توجه به چالش‌ها و فرصت‌های موجود در این زمینه تاکید داشت.
بررسی توفیقات و چالش‌های حوزه علمیه
حجت‌الاسلام لطفی نیاسر در ادامه سخنان خود به بررسی این پرسش اساسی پرداخت که آیا حوزه توانسته گفتمان‌های نظری خود را تا سطح تحقق عملی پیش ببرد یا در این مسیر با چالش‌ها و کاستی‌هایی مواجه بوده است.
وی با تأکید بر اینکه سخنانش از سر دلسوزی است و خود را فرزند حوزه می‌داند، گفت: در آستانه صدسالگی حوزه، وظیفه داریم هم از دستاوردهای آن سخن بگوییم و هم به ضعف‌ها و چالش‌های موجود اشاره کنیم.
مشاور رئیس سازمان صدا و سیما گفتمان‌سازی در زمینه ولایت فقیه، حکمرانی دینی و مقاومت در برابر استکبار را از جمله توفیقات حوزه برشمرد و اظهار داشت: مشروعیت این گفتمان‌ها از دل حوزه برخاسته و تئوریزه شدن آن‌ها نیز به دست خود حوزه انجام شده است.
وی همچنین به تلاش‌های حوزه در زمینه عدالت، اقتصاد اسلامی، علم و تمدن‌سازی اشاره کرد و افزود: حوزه در این عرصه ها پیش‌قدم بوده، اما تحقق کامل گفتمان‌ها هنوز نیازمند تلاش بیشتر است.
پیشرفت‌های کم‌نظیر حوزه پس از انقلاب
حجت‌الاسلام لطفی نیاسر با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب خاطرنشان کرد: ایشان تأکید کرده‌اند که حوزه پس از انقلاب نسبت به گذشته قابل قیاس نیست. ایجاد مؤسسات علمی، توسعه فقه معاصر و رشد فلسفه از دستاوردهای چشمگیر حوزه است.
مشاور رئیس سازمان صدا و سیما در ادامه به برخی از چالش‌های موجود در حوزه پرداخت و گفت: ضعف در گفتمان‌سازی برای موضوعات نوپدید نظیر حکمرانی دیجیتال، زیست‌فناوری و محیط زیست یکی از چالش‌های مهم پیش‌روی حوزه است.
وی افزود: در برخی موارد هنوز نگاه تقلیدی بر نگاه اجتهادی پویا غلبه دارد و چهره‌های نوآور حوزه گاهی با بی‌مهری مواجه شده‌اند؛ این مسئله نشان‌دهنده مقاومت در برابر نوگرایی در بدنه حوزه است.
مشاور رئیس سازمان صدا و سیما همچنین عدم انسجام کافی در حوزه و ضعف در نفوذ در بدنه اجرایی کشور را از دیگر چالش‌ها دانست و تصریح کرد: حوزه باید در عرصه‌های فرهنگی و اجرایی به‌ویژه در وزارت فرهنگ و ارشاد و سازمان صدا و سیما حضوری مؤثرتر و پررنگ‌تر داشته باشد.
وی در بخشی دیگر از سخنان خود با اشاره به خلأ حوزه در تولید علوم انسانی اسلامی گفت: متأسفانه هنوز جای خالی حوزه در این زمینه به‌شدت احساس می‌شود.
حجت‌الاسلام لطفی نیاسر بار دیگر به اهمیت بازاندیشی در نقش حوزه در تحقق گفتمان‌های انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: بازاندیشی باید هم بر اساس افتخارات گذشته باشد و هم نگاه آینده‌نگرانه‌ای به مسیر پیش‌رو داشته باشد.
چالش‌ها و راهکارهای پیش‌روی حوزه علمیه
مشاور رئیس سازمان صدا و سیما در امور حوزه و روحانیت در ادامه سخنان خود به تبیین چالش‌های پیش‌روی حوزه علمیه در مسیر ایفای نقش تمدن‌ساز پرداخت و برخی راهکارهای پیشنهادی برای تقویت این مسیر را نیز ارائه داد.
وی یکی از ضعف‌های مهم حوزه را ناتوانی نسبی در بازآفرینی مفاهیم دینی برای نسل جوان عنوان کرد و اظهار داشت: اگرچه تلاش‌هایی در این زمینه صورت گرفته اما حوزه همچنان نیازمند تقویت جدی است. نسل امروز با زبان، دغدغه‌ها و رسانه‌های خاص خود مواجه است و باید مفاهیم عمیق دینی را به زبانی قابل فهم و اثرگذار برای او بازگو کرد»
مشاور رئیس سازمان صدا و سیما همچنین به ضعف تعامل حوزه با مراکز علمی بین‌المللی اشاره کرد و گفت: با وجود ظرفیت‌هایی چون جامعه‌المصطفی(ص) ارتباط با مجامع علمی جهان هنوز به سطح مطلوب نرسیده است. اگرچه اقداماتی در حال انجام است، اما این اقدامات پراکنده بوده و فاقد انسجام راهبردی هستند.
وی شکاف میان نظریه‌پردازی و اجرای عملی در برخی حوزه‌ها را یکی دیگر از چالش‌های جدی دانست و افزود: در بسیاری از زمینه‌ها، از جمله اقتصاد اسلامی نظریه‌های خوبی در حوزه شکل گرفته اما عملیاتی شدن آن‌ها با مشکلاتی مواجه است و این مسئله در نهایت می‌تواند کارآمدی گفتمان دینی را زیر سؤال ببرد.
وی با ابراز نگرانی از وضعیت حضور رسانه‌ای طلاب گفت: مهارت‌های ارتباطی طلاب کافی نیست و در فضای رسانه‌ای نوعی خودمشغولی پدید آمده است؛ به‌گونه‌ای که گاهی یک طلبه به دلیل اشتباهی کوچک پیش از آنکه دشمن واکنشی نشان دهد از سوی خودی‌ها مورد هجمه قرار می‌گیرد.
حجت‌الاسلام لطفی نیاسر با اشاره به تذکرات مکرر رهبر معظم انقلاب درباره کندی حوزه در مواجهه با مسائل جدید خاطرنشان کرد: اگرچه حوزه در مواردی که ورود کرده تحول‌آفرین بوده است، اما هنوز از آن سرعت و چابکی لازم برخوردار نیست.
وی در ادامه به برخی حوزه‌هایی اشاره کرد که نیازمند ورود جدی‌تر حوزه علمیه هستند و گفت: از جمله این حوزه ها نظام اقتصادی و مالی که با وجود تلاش‌ها همچنان به کار عمیق‌تری نیاز دارد همچنین نظام حکمرانی و مدیریت دولتی که حضور راهبردی‌تر حوزه را می‌طلبد، در حوزه حقوقی و قضایی نیز ضرورت بازنگری و تعمیق محسوس است، نظام اجتماعی و فرهنگی باید بازسازی شده و با شرایط روز منطبق شود، در عرصه بین‌الملل و دیپلماسی علمی نیز تعاملات علمی جهانی نیازمند تقویت است، نظام هنر و رسانه از جمله ضعیف‌ترین بخش‌ها ارزیابی شده و نیاز به توجه فوری دارد و در نهایت نگاه تمدنی به نظام‌سازی به‌عنوان ضرورتی اساسی است که حوزه باید از سطح طراحی صرف سیستم‌ها عبور کرده و به تمدن‌سازی اسلامی بیاندیشد.
وی در ادامه برخی پیشنهادهای راهبردی برای ارتقای عملکرد حوزه علمیه ارائه کرد که این پیشنهادهای راهبردی شامل: توسعه رشته‌های میان‌رشته‌ای، تقویت ارتباطات حوزه و دانشگاه، تعامل فعال با مراکز پژوهشی جهانی، تمرکز بر مسائل روز جامعه و تلفیق روش‌های تجربی با روش‌های سنتی است.
حوزه، نهادی با ظرفیت تاریخی انعطاف‌پذیر
وی با اشاره به تجربه تاریخی حوزه در دوره‌های فشار و اختناق از جمله دوران رضاخان، گفت: در آن دوران در کنار تهدید بیرونی، فرصت شکل‌گیری حوزه‌ای نوین نیز فراهم شد. تجربه نشان داده که حوزه در بزنگاه‌های تاریخی توانسته نقشی فعال و مؤثر ایفا کند.
حجت‌الاسلام لطفی نیاسر در پایان سخنان خود تأکید کرد: با وجود همه چالش‌ها و کاستی‌ها حوزه علمیه همواره در لحظات حساس تاریخی، نقشی تعیین‌کننده داشته و باید با برنامه‌ریزی و بازنگری مستمر، مسیر خود را برای تحقق کامل گفتمان انقلاب اسلامی ادامه دهد.
مهدی الهی
ارسال نظرات