آیت الله خاتمی:
مطرح شدن انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان یک پدیده بی‌بدیل جهانی، ثمره مجاهدت حوزه و عالمان دینی است
نماینده مجلس خبرگان رهبری به تبیین نقش بی‌بدیل حوزه علمیه در شکل‌گیری و استمرار انقلاب اسلامی پرداخت و تأکید کرد: حوزه امروز نیز با ساختاری نوین و رویکردی معاصر در تراز انقلاب و هم‌سخن با نیازهای جامعه قرار دارد.
به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، آیت‌الله سید احمد خاتمی نماینده مجلس خبرگان رهبری پنجشنبه شب در گفت‌وگویی تلویزیونی پیرامون یکصدمین سال باز تأسیس حوزه علمیه قم با تأکید بر نقش بی‌بدیل حوزه علمیه در طول یک قرن اخیر، حوزه را پیشتاز و پرچم‌دار نهضت اسلامی دانست و گفت: تنها نهادی که توانست طومار سلطنت ۲۵۰۰ ساله را در هم بپیچد حوزه علمیه بود.
عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری در تبیینی تاریخی از نقش حوزه‌های علمیه در مبارزات ملت ایران با اشاره به دوره پیش از انقلاب، اظهار داشت: در مقطع حساس مبارزه با طاغوت، گروه‌ها و جریان‌های متعددی وارد میدان شدند؛ از جریان‌های چپ‌گرای مارکسیستی گرفته تا نحله‌های لیبرالی و غرب‌زده. برخی از این گروه‌ها هزینه‌هایی هم پرداختند و حتی کشته دادند، اما در نهایت هیچ‌یک نتوانستند حرکت مؤثری در مسیر سرنگونی رژیم پهلوی رقم بزنند.
وی ادامه داد: لیبرال‌ها در آن زمان خود را در صف اول مبارزه می‌دانستند ولی عملاً با چارچوب‌های پارلمانتاریستی حرکت می‌کردند و باور نداشتند که رژیم باید از ریشه برکنده شود. حتی در مقاطعی امام خمینی(ره) را به سخره می‌گرفتند و می‌گفتند با شعار «مرگ بر شاه» نمی‌توان سلطنت را سرنگون کرد. آن‌ها به دنبال سلطنت بی‌حکومت بودند.
آیت‌الله خاتمی با تأکید بر این‌که تنها یک جریان توانست ملت را در مسیر واقعی مبارزه هدایت کند، تصریح کرد: در نهایت این امام خمینی(ره) بود که با درایت و اخلاص خود وارد میدان شد، همه جریان‌های پراکنده را به یک موج بزرگ تبدیل کرد و سیلی از مردم به‌راه انداخت که بنیان کاخ پوشالی سلطنت را از جا کند. این افتخار در کارنامه چه نهادی ثبت می‌شود؟ بی‌شک به نام حوزه علمیه.
ایستادگی حوزه در برابر ۵۷ سال دین‌ستیزی پهلوی
نماینده مجلس خبرگان رهبری با اشاره به سیاست‌های دین‌ستیزانه حکومت پهلوی، اظهار داشت: در ۵۷ سالی که سلسله منحوس پهلوی بر ایران حکومت کردند تمام تلاششان را برای زدودن دین از فرهنگ عمومی و حیات اجتماعی مردم به‌کار بستند. از حذف تاریخ هجری گرفته تا جایگزینی جشن‌های شاهانه به‌جای شعائر دینی، همه در یک مسیر طراحی شده برای زدودن اسلام از صحنه اجتماعی کشور بود.
وی افزود: اما تنها نهادی که در برابر این جریان مقاومت کرد، حوزه علمیه بود. حوزه، پرچم‌دار استقلال‌خواهی، دین‌مداری، عفت‌محوری و آزادی‌طلبی بود و علاج همه زخم‌هایی که رژیم بر پیکره ملت وارد کرد، در دامان همین حوزه رشد یافت.
آیت‌الله خاتمی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به نقش حوزه در حفظ معارف دینی، تأکید کرد: نمی‌خواهیم بگوییم در آن دوران خفقان معجزه‌ای رخ داد، اما واقعیت این است که حوزه علمیه حتی در آن شرایط سخت نیز پرچم دین را زمین نگذاشت. علما گاهی در سکوت و گاه در سفر از شهری به شهر دیگر به تبیین معارف دینی می‌پرداختند تا چراغ دین خاموش نشود.
وی تصریح کرد: اگر هیچ کار دیگری هم نکرده باشند، همین که در آن ظلمتکده طاغوت اجازه ندادند مشعل هدایت الهی خاموش شود برای حوزه یک افتخار جاودانه است.
نماینده مجلس خبرگان رهبری در ادامه به جایگاه رفیع علمای حوزه در اداره و پیشبرد آن اشاره کرد و گفت: در عرصه مدیریت و ساختارسازی نیز بزرگان ما نقش مهمی ایفا کردند. مرحوم آیت‌الله العظمی حائری یزدی مؤسس حوزه علمیه قم گام نخست را برای انتظام حوزه برداشت. پس از ایشان آیت‌الله العظمی بروجردی مسیر سامان‌بخشی را ادامه داد و اجازه نداد شعار «نظم در بی‌نظمی» جایگزین عقلانیت ساختاری در حوزه شود.
وی در ادامه افزود: در دوران تبعید امام خمینی(ره) این مرحوم آیت‌الله العظمی گلپایگانی بود که سکان‌دار حوزه شد و نقش محوری در حفظ کیان علمی و معنوی آن ایفا کرد. به‌گمان من باید برای نقش این بزرگوار فصلی مستقل گشود و جایگاه ویژه‌ای برای او در تاریخ حوزه قائل شد.
حوزه؛ نهاد اصیل مردم‌محور
آیت‌الله خاتمی در ادامه سخنان خود تأکید کرد: حوزه همواره با مردم و در کنار مردم بوده است. نه‌فقط در عرصه سیاست بلکه در تبیین دین، حفظ فرهنگ اسلامی و مقاومت در برابر تهاجم فرهنگی و استعماری نیز پیش‌قراول بوده است. اگر انقلاب اسلامی ایران امروز به‌عنوان یک پدیده بی‌بدیل در جهان مطرح است این ثمره مجاهدت حوزه و عالمان دینی است که جان بر کف گرفتند و در مسیر ولایت و اسلام ناب از هیچ فداکاری فروگذار نکردند.
عضو هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان رهبری در تبیین روند تحول ساختاری حوزه علمیه طی یک قرن گذشته به نقش بی‌بدیل علما و مدیران دلسوز اشاره کرد و گفت: جریان ساماندهی نوین حوزه را باید از دوران مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردی به‌شکل رسمی دنبال کرد.
وی افزود: در آن دوران شخصیت‌هایی چون شهید مظلوم آیت‌الله دکتر بهشتی در سایه هدایت آیت الله بروجردی به ساماندهی برنامه‌ریزی‌شده حوزه پرداختند. نتیجه این تلاش‌ها تأسیس مدرسه‌ای نوین به‌نام مدرسه حقانی بود؛ مدرسه‌ای که با مدیریت شهید قدوسی، تدبیر شهید بهشتی و پشتیبانی آیت‌الله العظمی میلانی به الگویی از نظم و هدف‌مندی در حوزه بدل شد.
تشکیل شورای عالی حوزه، نخستین گام ساختاری بعد از انقلاب
آیت‌الله خاتمی با اشاره به تحولات پس از پیروزی انقلاب اسلامی تصریح کرد: نخستین اقدام ساختاری در حوزه پس از انقلاب، تشکیل شورای عالی حوزه بود. این شورا متشکل از سه نماینده از سوی امام خمینی(ره)، سه نماینده از جانب آیت‌الله العظمی گلپایگانی(ره) و سه نماینده از جامعه مدرسین بود. آنان در کنار یکدیگر مسئولیت برنامه‌ریزی علمی، ساختاری و تربیتی حوزه را برعهده گرفتند.
وی ادامه داد: نتیجه این همکاری ورود مباحث نوین به دروس رسمی حوزه بود. برای نمونه درس تفسیر قرآن به‌عنوان واحد درسی رسمی پذیرفته شد و موضوعات مهمی چون شناخت فرق، ادیان و گروه‌های معاصر نیز وارد برنامه‌ها شدند.
نماینده مجلس خبرگان با ذکر خاطره‌ای از وضعیت پذیرش طلاب در پیش از انقلاب گفت: من در سال ۱۳۵۱ وارد حوزه شدم، سال ها پیش از انقلاب؛ آن روزها پذیرش‌ها بی‌قاعده بود. مثلاً کسی برای یادگیری چند مسئله دینی وارد حوزه می‌شد تا بتواند مسئله گو شود، امروز اما شرایط به‌کلی متفاوت است و پذیرش طلاب با معیارهای روشن و علمی صورت می‌گیرد.
وی افزود: شعار «نظم ما در بی‌نظمی است» کنار گذاشته شده است و جای خود را به ساختاری منسجم و هدف‌مند داده است. امروزه حوزه نه‌تنها در امور سنتی بلکه در علوم و مسائل نوپدید نیز حرف برای گفتن دارد.
فقه معاصر در خدمت نیازهای نو
آیت‌الله خاتمی با اشاره به ورود حوزه به عرصه‌های نوین فکری گفت: امروز مجموعه‌ای ۱۰ جلدی درباره فقه معاصر در اختیار ماست که در آن به موضوعات تازه‌پدید پزشکی، اقتصادی و فناوری از جمله ارزهای دیجیتال پرداخته شده است. این یعنی فقهای ما در دل تحولات روز حرکت می‌کنند و عقب‌مانده از جامعه نیستند.
وی در ادامه با ذکر خاطره‌ای از کاروان حج خاطرنشان کرد: یکی از روحانیون کاروان‌ها می‌گفت که از زائران درباره سطح سواد، مرجع تقلید و سایر مشخصات پرس‌وجو می‌کرد. وقتی از یکی پرسید که سواد داری؟ گفت: «نه، ولی سواد آخوندی دارم!» یعنی به‌نظر او همان خواندن و نوشتن معمول، سواد حوزوی تلقی می‌شد. امروز اما حوزه ما در جایگاهی است که سر خود را بالا می‌گیرد؛ چون در تمام عرصه‌های علمی، اجتماعی و فرهنگی چهره‌هایی ممتاز تربیت کرده است.
آیت‌الله خاتمی با اشاره به فعالیت مستمر شورای عالی حوزه در دهه‌های اخیر، گفت: اکنون ما در دوره جدید شورای عالی قرار داریم و فعالیت‌های بسیاری در زمینه تدوین، تألیف و تنظیم کتب درسی در جریان است. البته نمی‌گویم که همه چیز کامل و بی‌نقص است، اما عشق و علاقه‌ای که در طی این سال ها صرف بازسازی و توسعه حوزه شده جای تقدیر و تشکر دارد.
نماینده مجلس خبرگان رهبری تأکید کرد: امروز حوزه علمیه در همه عرصه‌ها با افتخار ایستاده است. علما و مدیران حوزه نشان داده‌اند که دین را می‌توان با نیازهای امروز هم‌سخن ساخت و آینده‌ای پرامید برای جامعه دینی رقم زد.
نماینده مجلس خبرگان رهبری با اشاره به دگرگونی ساختاری و محتوایی حوزه علمیه در سال‌های پس از انقلاب اسلامی تأکید کرد: امروز حوزه به جایگاهی رسیده است که در عرصه‌های مختلف کشور حضوری مؤثر، علمی و شایسته دارد و این دستاورد، حاصل چهار دهه مجاهدت، برنامه‌ریزی و پیروی از رهنمودهای رهبر معظم انقلاب و مراجع عظام تقلید است.
امروز حوزه، چشم امید انقلاب است
آیت‌الله خاتمی در پایان با تأکید بر نقش بی‌بدیل حوزه علمیه در آینده انقلاب اسلامی گفت: برنامه‌ریزی‌های شورای عالی در زمینه‌های تألیف، آموزش، جذب طلاب مستعد و پاسخ به شبهات معاصر، همه در راستای تحقق رهنمودهای رهبر معظم انقلاب است. امید داریم که این تلاش‌ها مورد رضایت خدای متعال و اهل‌بیت علیهم‌السلام قرار گیرد.
ارسال نظرات