تحول در حوزه باید بر اساس دلالت‌های بیانیه‌ گام دوم طراحی شود/عناصر مهم تحول در حوزه

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، نشست چشم انداز تحول حوزه در گام دوم انقلاب اسلامی، در سالن شهید دهقانی خبرگزاری رسا با حضور حجت الاسلام والمسلمین ذوعلم، رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی برگزار شد.

در ابتدای این جلسه  حجت الاسلام پیشاهنگ بیان داشت: با توجه به سند تحول حوزه و دغدغه های مقام معظم رهبری، حوزه نیازمند برنامه ریزی بلند مدت و دقیقی در این زمینه دارد و بیانیه گام دوم در این زمینه می‌تواند به عنوان سند تحول به کار گرفته شود تا از این طریق به تحقق اهداف اسلامی بر اساس بیانیه گام دوم نزدیک تر شویم.

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین ذوعلم ضمن تبریک ایام دهه کرامت و روز معلم، ابراز داشت: وجود شهید مطهری بسیار ارزشمند بود و در حال حاضر به اشخاصی همچون شهید مطهری نیازمندیم؛ درباره تحول تمدن ساز به تعبیر شهید مطهری باید مهندسی اجتماعی در سطح وسیعی صورت بگیرد و به تعبیر رهبر معظم انقلاب برنامه ریزی ها برای این امر باید در سطح تمدنی انجام بگیرد.

وی ادامه داد: حوزه علمیه باید از تاریخ گذشته خود درس گرفته و از آن به عنوان زیر ساخت برای آینده به کار ببرد و از آنجایی که امام خمینی(ره)، انقلاب اسلامی را براساس یک تفکر ناب اسلامی بنا نهادند و به تعبیر ایشان هدفی جز اسلام در انقلاب مورد نظر نبود این چنین تفکراتی باید حفظ و تعمیق شوند.

رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ضمن اهمیت پرداختن به این بیانیه، ابراز داشت: اولین مخاطبی که باید در خود احساس نیاز کند حوزه علمیه می‌باشد و باید طراحی ها و برنامه ریزی های صورت گرفته در حوزه بر اساس آن باشد؛ این رسالت بر دوش حوزه است که با تبیین صحیح مبانی اندیشه اسلامی جامعه را به تمدن نوین اسلامی نزدیک تر کند.

شاخصه های حوزه تمدن ساز بر اساس بیانیه گام دوم

حجت الاسلام والمسلمین ذوعلم با برشمردن شاخصه های حوزه انقلابی ابراز داشت: بازنگری در رسالت ها و کارکردهای حوزه بسیار مفید است، زیرا آنچه که از حوزه های علمیه توقع می رود، امتداد همان تفکر ناب اسلامی است؛ حوزه باید برای این مسائل طاحی های لازم را داشته باشد و اگر این عرصه از حوزه علمیه خالی شود کارها به صورت ناقص انجام می‌شود و یا موجب فاصله و دوری از تعالیم ناب اسلامی می‌شود.

وی ادامه داد: دوری از اسلام جامعه را سرخورده می کند البته در ایران شاهد این مساله نبوده ایم، اما در بسیاری از کشورهایی که بیداری اسلامی را تجربه کرده اند ولی نگاه سکولاری در کشورشان حاکم شد شاهد این مساله بوده ایم.

حجت الاسلام والمسلمین ذوعلم درباره دغدغه حوزه علمیه اظهار داشت: نکاتی بسیاری از گام دوم برداشت می‌‌شود که می‌تواند دغدغه حوزه های علمیه قرار گیرد و از این ایده ها هم در سطح تعلیم، ترویج و گفتمان سازی و هم در تحقق بخشی به این ایده ها برداشت کرد که در این صورت علاقه به دین در جامعه روز به روز افزایش خواهد داشت و آینده انقلاب تضمین خواهد شد.

ارزش های فطری انسان در بیانیه گام دوم

وی ادامه داد: ارزش های فطری انسان که در بیانیه گام دوم هم موجود است، اینها می‌تواند حوزه را در امر طرح و برنامه ریزی راهنمایی کند اولین این مسائل که آزادی است بسیار حائز اهمیت است و حوزه باید در این زمینه ورود کند و مدافع آزادی در جامعه باشد اعم از آزادی در نقد، فکر و ... که به عنوان مصداق می‌توان گفت شکل گیری کرسی های آزاد اندیشی هنوز با چالش هایی مواجه است؛ بنابراین حوزه علمیه باید در اینجا ورود کرده و موانع را برطرف کند.

حجت الاسلام والمسلمین ذوعلم بر لزوم معرفی صحیح اسلام تأکید کرد و ادامه داد: اسلام، دینی آزادی خواه است و اینکه این گزاره به نحو درست و کامل تبیین شود مهم است؛ مبارزه با جمود فکری و استبداد از مسئولیت های حوزه به شمار می رود و از این طریق در ذهن مردم بخصوص جوانان باید یک نگاه گام دومی شکل بگیرد.

رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی در ادامه با بیان برخی از وظائف حوزه نسبت بیانیه گام دوم ابراز داشت: حوزه علمیه باید این شعارها را دغدغه اصلی خودش معرفی کند؛ به طور مثال می‌توان به عدم تفرقه و حفظ وحدت جامعه اشاره کرد که حتی تا لحظه آخر عمر شریف ایشان جزء دغدغه های فکری امام خمینی محسوب می شد؛ بنابراین حوزه باید در این زمینه نسبت به مسائل مختلف یک دغدغه مندی یکسانی داشته باشد.

وی ادامه داد: در بحث عدالت، شهید مطهری به‌طور برجسته‌ای به آن نگاه می‌کند و آن را به‌عنوان یک اصل حاکم در نظر می‌گیرد؛ بویژه در زمینه عدالت اقتصادی، بر اساس متون فقهی، بحث‌هایی مانند حرمت احتکار مطرح شده است؛ یکی از مصادیق این بحث، مطالبه حوزه در خصوص احتکار زمین است که باید راهکارهایی برای حل این مشکل ارائه شود؛ البته این تنها یکی از مصادیق عدالت است که می‌تواند در ابعاد مختلف مانند عدالت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مورد توجه قرار گیرد.

حجت الاسلام والمسلمین ذوعلم ادامه داد: اگر حوزه در این مسائل وارد شود، این اقدام به‌عنوان یک ارزش اسلامی در نظر گرفته خواهد شد؛ در حالی که اگر وارد نشود، ممکن است این ارزشهای ناب اسلامی در ذهن جوانان به‌ عنوان ارزش‌های غربی تلقی شود؛ از این رو، حوزه باید تحول خود را بر اساس دلالت‌های بیانیه‌ گام دوم تصحیح و طراحی کند.

رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به اهمیت استفاده از نظرات شهید مطهری در حوزه تأکید و خاطرنشان کرد: شهید مطهری تأکید دارد که حوزه باید خودش را به‌عنوان طراح اجتماعی در نظر بگیرد، یعنی نه‌تنها وظیفه نظارت بر جامعه بر عهده اوست، بلکه طراحی و در نهایت اجرایی کردن این طرح ها را نیز بر عهده دارد.

خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی سه عنصر مهم در طرح تحولی حوزه است

وی ادامه داد: زاویه دید دیگری که باید به آن توجه کرد، سه‌گانه «خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی» است. اگر حوزه این مسئولیت‌ها را در نظر بگیرد، می‌تواند تأثیرگذار باشد؛ نمونه این تأثیرگذاری را در عرصه‌های مختلف می‌توان دید، اما آیا در تمامی زمینه‌ها این تأثیرگذاری یکسان و کامل بوده است؟ این پرسشی است که نیاز به بررسی دارد.

حجت الاسلام والمسلمین ذوعلم ادامه داد: انتظارات جامعه، بویژه نخبگان از حوزه علمیه بسیار مهم است؛ چون مجموعه مدیران و برنامه‌ریزان در زمینه الگوی پیشرفت، اگر بخواهند این مسئولیت را به حوزه علمیه بسپارند، باید نگاه به اسلام و مبانی ناب اسلامی در این الگو به‌طور جدی در نظر گرفته شود؛ بنابراین در مراحل کارشناسی و آماده‌سازی اسناد، حوزه باید خود را مسئول بداند و وارد عمل شود.

وی با اشاره به نقطه نظرات رهبر معظم انقلاب ادامه داد: به تعبیر مقام معظم رهبری، تغییرات جزئی تحول محسوب نمی‌شود و آن تحول اساسی که در تراز نگاه بلند بیانیه گام دوم است، باید مورد توجه قرار گیرد؛ که در نهایت، اگر نقشه راهی ترسیم شود، نباید انتظار داشت که این نقشه فوراً به اجرا درآید، چون این فرآیند زمان‌بر است ولی با این حال، وجود چنین نقشه‌ای بسیار ضروری است تا در نهایت به یک نگاه تحولی بلندمدت تبدیل شود.

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین ذوعلم در پاسخ به سؤالی مبنی بر چگونگی توجه دادن اندیشمندان و نخبگان به بیانیه گام دوم انقلاب و تبدیل این بیانیه به یک برنامه مشخص، ابراز داشت: دیدگاه های ما چون مبتنی بر اسلام است، خلأهای موجود را پر می‌کند؛ تمدن نوین الحادی روز به روز در حال رشد است؛ ایجاد بستر برای مناظرات و گفت‌وگو در حوزه و دانشگاه بخصوص در جوامع اسلامی بسیار سودمند خواهد بود، چرا که نگاه توسعه طلبانه غرب در نگاه اسلامی جای ندارد؛ به طور مثال رقابت های تسلیحاتی که در دنیا وجود دارد، این نگاه تمدن نوین اسلامی باعث برچیده شدن آن می‌شود و کاملاً مخالف آن است.

وی با تأکید بر فراگیر بودن مطالب بیانیه گام دوم خاطرنشان کرد: بیانیه گام دوم باید الهام‌بخش تحول در زمینه‌های مختلف باشد و نیاز است که به دیدگاه‌های دیگران نیز رجوع کرده و از آنها برای ایجاد خلاقیت استفاده کنیم؛ حوزه‌ها باید در زمینه‌های مختلف افرادی را آماده کنند، به طوری که هم جامعه را اصلاح کنند و هم تمدن را توسعه دهند، بدلیل اینکه اسلام ظرفیت‌های عظیمی دارد و حوزه‌ها باید همان‌طور که اسلام ناب تمدن‌ساز است، بتوانند جوامع را به سوی یک جامعه مهدوی سوق دهند؛ جامعه مهدوی فراتر از تمدن اسلامی است و باید هدف ما در حوزه‌های مختلف به این سمت هدایت شود.

رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ادامه داد: چون اسلام مرکزیت امور است بنابراین هر کسی در هر زمانی به این حلقه پیوست مانعی ندارد، چرا که اقتضای نگاه علوی اینگونه است.