بخت سیاه طلای سفید/ چرخ کارخانجات پنبه از حرکت ایستاد!

استان گلستان از دیرباز با توجه به تنوع اقلیمی و نیروی کار ارزان قیمت یکی از قطبهای تولید پنبه در کشور به شمار میرفت تا جایی که گرگان و دشت به عنوان سرزمین طلای سفید مشهور بود.
روزگاری که بالغ بر 180 هزا. هکتار پنبه در این استان کشت میشد و کارخانجات پنبهپاک کنی و صنایع وابسته دیگر نیز رونق فراوانی در منطقه داشت اما چه بر سر این محصول آمد که حالا باید برای رونقش دست به دامن همه شد.
کشتهای جایگزین با دوره کشت کوتاهتر، سود بالاتر و بازرگانی بهتر، قیمت بالاتر و غیره سبب شد تا کشتهایی مانند سویا و شالی گوی سبقت را از پنبه بربایند و این محصول را کم کم از مزارع حذف کنند.
واردات بیضابطه، استفاده روزافزون از الیاف مصنوعی در صنعت نساجی، عدم توجه به مکانیزاسیون این محصول ارزشمند در کنار مشکلاتی مانند پایین بودن قیمت و طولانی بودن دوره کاشت که سبب میشد کشاورزان سالانه فقط یک محصول کشت داشته باشند از دیگر دلایل کاهش سطح زیرکشت پنبه در استان گلستان است.
رونق کشت پنبه از جمله موضوعاتی است که در سالهای اخیر مباحث مختلفی پیرامون آن مطرح شده اما هنوز اقدامات دولتیها منجر به اقبال دوباره کشاورزان به این محصول نشده است. در دولتهای نهم و دهم کارگروهی برای احیای پنبه در گلستان تشکیل شد که خروجی مناسبی نداشت.
در بقیه دورهها نیز پنبه همواره مورد غفلت قرار گرفته است با اینکه این محصول میتواند زمینه فعالسازی دستکم 60 صنعت وابسته را به همراه داشته باشد.
رونمایی از ارقام جدید در سالهای اخیر که سازگاری با اقلیم استان دارد راه را برای کشت بیشتر پنبه باز کرده است اما هنوز یکی از مهم ترین مشکلات این است که اراضی درجه دو و سه به کشت پنبه اختصاص مییابد که تولید محصول در هکتار را کاهش میدهد.
براساس الگوی کشت امسال 29 هزار هکتار پنبه در گلستان کشت میشود که دو هزار هکتار آن به صورت مکانیزه خواهد بود.
عضو هیئت مدیره انجمن جهانی پنبه درباره ضرورت احیای کشت پنبه در استان گلستان اظهارکرد: در روزهای اخیر اعضای کمیسیون کشاورزی در استان گلستان حضور داشتند که در جلسههای مختلف از مسئولان و کارشناسان گرفته تا نمایندگان مجلس و فعالان بخش خصوصی یکصدا بر توسعه کشت پنبه تاکید کردند.
قربان روشنی ادامه داد: برای فرار از بحرانهای بهوجود آمده به ویژه در حوزه آب، خشکسالیهای متعدد و بیکاری راهی جز احیای کشت پنبه وجود ندارد. توجه ویژه دولت برای حمایت از پنبهکاران و اختصاص خط اعتباری ویژه شامل کمکهای نقدی و غیرنقدی از اقدامات لازم و ضروری برای رونق پنبه است.
وی با تاکید بر ضرورت تغییر رویکردها در بازرگانی پنبه افزود: زمانی که یک محصول با کیفیت بالا نسبت به کشورهای پیرامونی تولید میشود دولت در راستای حمایت از تولید برای واردات آن تعرفه در نظر میگیرد. در شرایط کنونی یکی از اقدامات اساسی دولت در این زمینه به منظور حمایت از این محصول و ایجاد رغبت میان کشاورزان، وضع تعرفه واردات پنبه است.
رئیس سابق مرکز تحقیقات پنبه کشور گفت: اگر دولت بنا به فشارهای مختلف نتواند تعرفهای برای واردات این محصول وضع کند، باید ارز ترجیحی و رقابتی را برای واردات این محصول حذف کند.
وی ادامه داد: در دنیا از پنبه به عنوان کلید اشتغال یاد میشود که 60 نوع فرآورده و صنعت با کاشت و تولید آن فعال خواهد شد و میتوانند مشاغل زیادی را هم ایجاد کنند. برخی اقدامات در حمایت از پنبه شاید نیازی به اعتبارات هنگفت نداشته باشد اما با سیاستگذاریهای درست و حمایت از تولیدکنندگان، میتوان بخشی از مشکلات را برطرف کرد.