سندی از اعمال نفوذ شجاع‌الدین شفا در انتخابات مجلس
«هفته گذشته آقای شجاع‌الدین شفا برای انتخاب یکی از بستگان خود به نمایندگی مجلس شورای ملی با منوچهر کلالی دبیرکل حزب ایران نوین تماس حاصل نموده است.»
سند حاضر که از گزارش‌های سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) در ۲۸ فرودین ۱۳۵۰ است، به‌روشنی بازتابی از واقعیت‌های پنهان و غیررسمی فرایندهای انتخاباتی در دوران حکومت پهلوی دوم است. در این گزارش، آمده که شجاع‌الدین شفا، یکی از چهره‌های بانفوذ فرهنگی و سیاسی، برای ورود یکی از بستگانش به مجلس شورای ملی، از طریق تماس با منوچهر کلالی، دبیرکل حزب ایران نوین، اقدام کرده است. همچنین اشاره شده که دبیرکل و دیگر مسئولان حزب ایران نوین، مانند امیرقاسم معینی، بخش عمده‌ای از وقت خود را صرف ملاقات با نامزدهای انتخاباتی و دریافت توصیه‌ها و سفارش‌های افراد ذی‌نفوذ می‌کنند.
این گزارش نشان می‌دهد که فرآیند انتخابات در ایرانِ دوران پهلوی، به جای اتکا بر رقابت آزاد و سالم سیاسی، بیشتر بر پایه روابط شخصی، سفارش‌های پشت‌پرده، و تعاملات محفلی میان خواص اداره می‌شده است. ساختار حزبی نیز نه برای سازمان‌دهی اراده مردم یا ارائه برنامه‌های سیاسی متنوع، بلکه به عنوان ابزاری برای مدیریت و هدایت چهره‌های مورد تأیید حکومت عمل می‌کرد. حزب ایران نوین، که از احزاب دولتی و نزدیک به دربار به شمار می‌رفت، نقشی کلیدی در مهندسی انتخابات ایفا می‌کرد و در عمل، مسئول اجرای سیاست‌های انتخاباتی از بالا به پایین بود.
شجاع‌الدین شفا؛ تناقض میان ادعای فرهنگی و رفتار سیاسی
نکته قابل تأمل در این سند، نقش شجاع‌الدین شفا است؛ شخصیتی که در محافل روشنفکری و فرهنگی آن دوران به عنوان یک نویسنده، مترجم و نظریه‌پرداز مطرح بود و خود را از مدافعان سرسخت ملی‌گرایی و باستان‌گرایی فرهنگی معرفی می‌کرد. وی در آثارش بارها از «هویت اصیل ایرانی» و «بازگشت به شکوه ایران باستان» سخن گفته بود، و از منتقدان جدی نفوذ دین در سیاست و فرهنگ به شمار می‌رفت.
با این حال، سند ساواک نشان می‌دهد که همین چهره فرهنگیِ مدعیِ آرمان‌گرایی ملی، در عمل از مکانیزم‌های رانتی و غیرشفاف قدرت بهره می‌برد تا یکی از بستگان خود را بدون طی فرایند رقابت واقعی، وارد مجلس شورای ملی کند. این تناقض آشکار، تصویری دوگانه از شفا ارائه می‌دهد: از یک سو روشنفکری پرادعا که از «بازگشت به عظمت ملی» دم می‌زند، و از سوی دیگر فردی که در عمل، بازیگر ساختار فاسد سیاسیِ سفارشی‌محور دوران پهلوی است.
متن سند
تاریخ: ۵۰/۰۱/۲۸
موضوع: اعلام نفوذ در امر انتخابات در حزب ایران نوین
هفته گذشته آقای شجاع الدین شفا برای انتخاب یکی از بستگان خود به نمایندگی مجلس شورای ملی با منوچهر کلالی دبیرکل حزب ایران نوین تماس حاصل نموده است به طور کلی ملاقات‌ها و تماس‌ها و توصیه‌ها جهت احراز مقام نمایندگی همچنان در حزب «ایران نوین» ادامه دارد و دبیرکل و امیرقاسم معینی همچنان بیشتر اوقات را مشغول ملاقات با نامزدهای انتخاباتی و پذیرفتن توصیه‌های آنان هستند.
نظریه یکشنبه ـ با توجه به نفوذ شنبه به احتمال قوی گزارش خبری صحت دارد.
انجمن نظریه چهارشنبه ـ نظریه یکشنبه تایید می گردد.
نظریه یکشنبه ـ با توجه به نفوذ شنبه به احتمال قوی گزارش خبری صحت دارد.
انجمن نظریه چهارشنبه ـ نظریه یکشنبه تایید می گردد.
ارسال نظرات