۷ زن مسلمان کارآفرین مشهور در دوران قدیم که بودند؟

در دوران قدیم، زنان مسلمان بسیاری از حضرت خدیجه (س)، اولین زن کارآفرین مسلمان گرفته تا رکسلانا، تاجر عثمانی، در آموزش، سیاست، نوآوری، اقتصاد و اقدامات بشردوستانه مشارکت داشته‌اند. در ادامه با بعضی از آن زنان و دستاوردهایشان آشنا می‌شویم.

حضرت خدیجه بنت خویلد: همسر حضرت محمد (ص) اولین زن مسلمان کارآفرین که در قرن هفتم در عربستان زندگی می‌کرد، در خانواده‌ای ثروتمند به دنیا آمد و کسب‌وکار موفق پدرش را به ارث برد و با مهارت آن را مدیریت کرد و گسترش داد. خدیجه (س) علی‌رغم اینکه یک تاجر موفق بود، به سخاوت و دلسوزی نیز معروف بود و از ثروت خود برای حمایت از امور خیریه از جمله فقرا و نیازمندان استفاده کرد.

مریم اسطرلابی: ریاضیدان، منجم و مخترع در قرن دهم در بغداد عراق به دنیا آمد و به دلیل مشارکت‌های قابل توجه خود در زمینه نجوم شناخته شد. وی ابزارساز بسیار ماهری بود و به دلیل تخصصش در ساختن اسطرلاب شهرت داشت که وسیله‌ای برای اندازه‌گیری اجرام آسمانی است. به دلیل تخصصش در حل مسائل پیچیده ریاضی، اغلب دانشمندان با او مشورت می‌کردند. او کشف کرد که سیارات با سرعت یکنواخت حرکت نمی‌کنند و حرکت آنها تحت تأثیر فاصله آنها از خورشید است؛ این یک کشف پیشگامانه بود که نظریه‌های رایج آن زمان را به چالش کشید. در سال ۲۰۱۹، اتحادیه بین‌المللی نجوم نام «مریم» را برای دهانه‌ای در زهره تصویب کرد. این ادای احترام به زنی بود که کمک‌های مهمی در مطالعه اجرام آسمانی کرده بود.

راضیه سلطان: سلطان دهلی و مبتکر تجارت، حاکم قدرتمند مسلمانی بود که از انتظارات اجتماعی در هند قرون وسطی سرپیچی کرد و در سال ۱۲۳۶ بر تاج و تخت دهلی نشست و اولین و تنها سلطان زن در تاریخ سلطنت دهلی شد. راضیه علی‌رغم مخالفت اقوام و درباریان مرد خود، اصلاحات اقتصادی متعددی را اجرا کرد که به ثبات اقتصاد و بهبود روابط تجاری با کشورهای همسایه کمک کرد. یکی از برجسته‌ترین دستاوردهایش، معرفی یک سیستم ارزی جدید بود که به استانداردسازی تجارت و تسهیل آن در سراسر قلمروی پادشاهی کمک کرد. همچنین یک بازار دولتی ایجاد کرد که در آن بازرگانان می‌توانستند کالاهای خود را بدون ترس از فریب خوردن یا استثمار بفروشند.

رکسلانا: زنی که به عنوان برده سلطان سلیمان عثمانی وارد دربار شد، به یک استراتژیست تجاری قرن شانزدهم در این امپراتوری به قدرت رسید. رکسلانا یک تاجر زیرک بود که در صنایع مختلف از جمله نساجی، کشاورزی و معدن سرمایه‌گذاری کرد، او شبکه‌ای از تاجران و بازرگانان خود را تأسیس کرد که به او اجازه داد تا ثروت و قدرت جمع کند.

فاطمه الفهری: بنیان‌گذار قدیمی‌ترین دانشگاه جهان، یک زن مسلمان کارآفرین بود که در قرن نهم زندگی می‌کرد. او به دلیل تأسیس دانشگاه القرائویین مراکش شهرت دارد که قدیمی‌ترین دانشگاه فعال در جهان محسوب می‌شود. فاطمه ثروت زیادی را که از پدرش به ارث برد برای ساختن مسجد و مدرسه استفاده کرد و سپس با افزایش تعداد دانش‌آموزان، مدرسه را به یک دانشگاه کامل تبدیل کرد و دروس حقوق اسلامی، الهیات، صرف‌ونحو، ریاضیات و موضوعات دیگر را به آن وارد کرد. اقدامات او برای ارتقای جامعه توسط یونسکو به رسمیت شناخته شده و دانشگاه القرائویین در سال ۱۹۸۸ به عنوان میراث جهانی معرفی شد.

نانا اسمائو: شاهزاده، شاعر، معلم و تاجر نیجریه‌ای در غرب آفریقا در قرن نوزدهم بود، پدرش بنیان‌گذار خلافت سوکوتو بود که اکنون بخشی از نیجریه است. او یک معلم موفق بود که نقش بسزایی در ارتقای آموزش و توانمندسازی زنان داشت و علاوه بر کار به عنوان یک معلم، تاجری موفق نیز بود. نانا یک تجارت پررونق نساجی را اداره می‌کرد که پارچه‌های باکیفیت تولید می‌کرد و در سراسر آفریقای غربی تقاضای زیادی داشت.

لوبنا: اهل کوردوبا یک زن مسلمان برجسته بود که در قرن دهم در اسپانیا زندگی می‌کرد. او به دلیل هوش، شوخ طبعی و مهارت‌های ادبی استثنایی‌اش شناخته شده بود. لوبنا زندگی حرفه‌ای خود را به عنوان کاتب در دربار عبدالرحمن سوم، خلیفه قرطبه آغاز کرد. وی همچنین مسئول پیش‌نویس اسناد رسمی، از جمله نامه به مقامات خارجی و معاهدات با پادشاهی‌های همسایه بود. پس از چندی او از درجات دربار عبور کرد و در نهایت به صدراعظمی رسید؛ بالاترین مقامی که یک زن می‌توانست در دولت داشته باشد.