یادداشت؛
از بررسی حلقه های مفقوده تبلیغ تا لزوم طراحی سند چشم‌انداز تبلیغی
سند چشم‌انداز تبلیغی با استفاده از ظرفیت همه اساتید واندیشمندان حوزوی باید طراحی شود و بدون آن، نیل به هدف ممکن نیست.
دین ما یعنی اسلام کاملترین ادیان است که برنامه کامل خداوند متعال برای رساندن بشر به سعادت دنیوی و اخروی است.
بشر اگر تعالیم و آموزه‌های اسلام ناب را با بیان مناسب و مستدل و مبرهن دریافت کند، بدون تردید، آن را با جان و دل پذیرا خواهد شد.
این کار مهم، یعنی رساندن تعالیم اسلام با بیان مناسب و مستدل و مبرهن، همان تبلیغ است.
* حلقه مفقوده تبليغ
مقام معظم رهبری به درستی این حلقه مفقوده و خلا را در این زمان که بشر از مادیات و مکاتب و ایسم‌های بشرساز خسته شده است، درک کرده‌اند و اشاره به این موضوع در جلسه‌ای با این اهمیت و جمعیت از میان هزاران موضوع مهم که می‌توانستند مطرح کنند نشان از درک بالای ایشان از مسائل دارد.
پس تبلیغ، رکن و اساس حوزه‌های علمیه است و می‌توان درس‌خواندن و تحصیل را از مقدّمات آن دانست که چون تبلیغ، واجب است، پس درس‌خواندن و تعلیم مسایل دینی واجب است. لذا دیدیم که معظم له به این اشاره داشتند که پشتیبانی علمی لازم است و اصلا خمیر مایه‌ی تبلیغ، علم است.
* خطر استحاله فرهنگی
قبل از اینکه وارد بحث استحاله فرهنگی شوم باید عرض کنم که (نگرانی رهبر معظم انقلاب درباره تبلیغ) را باید جدی گرفت. چطور شده و چه اتفاقی افتاده است که ایشان با این همه فعالیت‌های حوزه در زمینه تبلیغ و مراکز مختلفی تبلیغی در حوزه باز بعد از این همه سال، می‌فرمایند که (نسبت به تبلیغ نگرانم)
باید نهادهای حوزوی و تبلیغی به خود بیایند که چرا نتوانسته‌اند ایده‌آل رهبری معظم انقلاب که واقعیتی انکارناپذیر است را اجرایی کنند.
صرف بیانیه دادن و اعلام آمادگی کافی نیست. نهادهای حوزوی مسئول تبلیغ در مرحله اول باید خود را حجامت کنند و ببینند چرا اوضاع به اینجا رسیده است که رهبری می‌فرمایند نگران تبلیغ هستند!؟
سپس آفات و آسیب‌هایی که به آن مبتلا بوده‌اند را رفع کنند و بعد، منشور و سند چشم انداز تبلیغ حوزه را طراحی نمایند.
اما خطر استحاله فرهنگی که در بیانات رهبری معظم اشاره شد اعلام خطر مهمی است.
ائلشن تا بحال اشاره به تهاجم فرهنگی می‌کردند. الان اوضاع را طوری دیده اند که خطر استحاله فرهنگی را گوشزد می‌کنند.
حوزه علمیه باید این اعلام خطر را جدی بگیرد.
اگر حوزه بخواهد همان روشی که تابحال در امر تبلیغ پیش گرفته را ادامه دهد،یقینا استحاله فرهنگی در جامعه رخ خواهد داد که مسئول اول آن حوزه علمیه است که باید فرهنگ را در کشور از طریق تبلیغ مدیریت می‌کرده است.
پس اعلام خطر استحاله فرهنگی را باید کاملاً جدی بگیریم و به چشم بحران به آن نگاه کنیم.
* ضرورت تبلیغ تهاجمی
حضرت آقا در بیاناتشان تبلیغ تهاجمی را مطرح کردند. ایشان درستی و با کنایه، موضع انفعالی در تبلیغات را در مرحله و درجه دوم قرار دادند.
از نظر ایشان حوزه نباید منتظر هجوم دشمن و ورود شبهات و مکاتب و ایسم‌ها شود بلکه باید مانند دیده‌بانی بیدار و قوی، دشمن و مواضع او را بشناسد و به آنها هجوم ببرد به طوری که آنها از حمله ناتوان شوند.
ببینید چقدر دقیق و بجا می‌فرمایند که:
(طرفِ مقابل مبانی فکری دارد، باید به آن حمله کرد؛ طرفِ مقابل حرف دارد، فکر دارد، منطق دارد؛ مبانیِ این منطق، مبانیِ غلطی است؛ ما باید اینها را بشناسیم. در تبلیغ، موضع تهاجم لازم است.)
پس حوزه علمیه در بازطراحی سند چشم انداز تبلیغی خود باید این نکته مهم یعنی تبلیغ تهاجمی را مد نظر داشته باشد و در مویرگ‌های سند و منشور تبلیغی، این نکته را جاری و ساری سازد.
در طراحی این سند باید از ظرفیت همه اساتید و اندیشمندان حوزوی استفاده شود چرا که بدون آن، نیل به هدف و ایده‌آل ممکن نیست.
*مهمترین نکته بیانات رهبر انقلاب
به‌نظر حقیر، مهمترین نکته‌ای که رهبری معظم در بحث تبلیغ فرمودند، (تهیه مواد تبلیغیِ به روز) است.
ببینید اوّلا باید ما در بحث تبلیغی و نیز مباحث فرهنگی، مهندسی‌شده پیش برویم.
یکی از دلایل عمده اینکه در این چهل و اندی سال نتوانستیم در بحث فرهنگ موفق باشیم همین عدم مهندسی است.
یک معمار وقتی می‌خواهد بنایی بسازد اول خاک زمین آن را مورد آزمایش‌ها و تست‌های مختلف قرار می‌دهد و بعد نقشه بنا را با تأمل و مشورت، می‌کشد؛ سپس میزان مصالح و مقدار نیروی انسانی را تعيين می‌کند و بعد شروع بکار می‌کند؛ آن قدر کار مهندسی‌شده پیش می‌رود که با اطمینان کامل روزشمار پروژه نصب می‌کند و در روز موعود کار را تحویل می‌دهد و به هدفی که پیش‌بینی کرده می‌رسد.
ولی ما در بحث تبلیغ و فرهنگ این‌طور نبوده‌ایم. بیش از سی نهاد فرهنگی از جمله حوزه‌های علمیه بدون مهندسی فرهنگی کارهای بسیار زیاد و با بودجه‌های فراوان و نیز نیروی انسانی کوشا و دلسوز مصرف کرده‌ايم ولی چون مهندسی شده نبوده اثر ایده‌آل را نمی‌بینیم.
باید در تهیه (مواد تبلیغیِ به روز) نیز مهندسی‌شده پیش برویم. ببینم علت این همه آفت اجتماعی چیست و برای علة العلل، مواد تبلیغی آماده کنیم. مثلا آیا وقتی معضل بدحجابی را می‌بینیم، اینکه فقط برای بدحجاب‌ها مواد تبلیغی آماده کنیم و سطح شهر را پر از بنر نماییم مهندسی‌شده است یا نه؟؛ بلکه باید علة العلل همه مفاسد اجتماعی از قبیل بدحجابی، اختلاس، رشوه، کم‌کاری مسئولان، تبعیض و ... را پیدا کرد و آن را درست کرد تا همه مفاسد با هم اصلاح گردد.
غرض اينکه باید در تهیه موارد تبلیغی هم مهندسی‌شده پیش رفت و الا همین طور جهادی و شب و روز کار کردن بدون مهندسی فرهنگی تبلیغی، مانند بنایی می‌شود که هزاران نیروی انسانی با بهترین مصالح اما بدون نقشه مهندسی بسازند که آن بنا جز تلنبارکردن خروارها مصالح و تلف شدن نیروی انسانی نتیجه دیگری نداشته است.
آخرین درخواست حقیر از مدیران حوزه علمیه قم این است که بحث تهیّه سند چشم انداز تبلیغ و نیز مهندسی تبلیغ را جدی بگیرند و آن را با قیودی، همچون (استفاده از تمام ظرفیت اساتید و اندیشمندان حوزه)، (سرعت در کار)، (دوری از کارهای کلیشه‌ای مانند بیانیه اعلام آمادگی و بنر زدن و ....)، (عدم متورم‌کردم نهادهایی که متصدی این کار می‌شوند) و ... به سرانجام برسانند تا این نگرانی مهم رهبر معظم انقلاب که حقیقتی تلخ و در اصل، نگرانی همه مراجع و علما و مردم متدین است رفع شود.
حجت الاسلام اکبری شاهرودی
ارسال نظرات