استادیار مطالعات فرهنگی و ارتباطات:
بی‌حجابی انسان را به برده‌داری مدرن گرفتار می‌کند
از منظر مطالعات فرهنگی وقتی انسان هویت خود را از دست دهد به برده‌داری مدرن گرفتار می‌شود و در حالی که متوجه نیست اجرا کننده اهداف دیگران است.
اشاره ـ حجاب از احكام ضروري اسلام است كه عموم مسلمانان در رعايت آن اتفاق نظر دارند. كتاب، سنت، فقه و سيره اسلامی بر آن صراحت دارد. از نظر اسلام، حجاب وسيله‌ای است برای صيانت از زن و ارتقاي شأن و شخصيت او، در فرهنگ اسلامی فلسفه حجاب و دلايل آن تبيين شده و به تبعات فرهنگی بدحجابی پرداخته شده است. خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، در این رابطه گفت‌وگویی را با دکتر سید محمدعلی غمامی، پژوهشگر و استادیار مطالعات فرهنگی و ارتباطات دانشگاه باقر العلوم علیه السلام انجام داده است که در ادامه می خوانید:
ضرورت حجاب را از جنبه فرهنگی و اجتماعی تبیین کنید؟
بیشتر مباحث فرهنگی با هویت تاریخی و تمدنی جامعه گره می خورد در هویت تمدنی حجاب همیشه وجود داشته است، در طول تاریخ همیشه انسان ایرانی محجبه بوده و در دوره اسلام و قبل از دوره اسلامی در زمان ساسانیان و زرتشتیان حجاب در جامعه ایرانی وجود داشته است. در شاهنامه انسانها با حجاب معرفی می شوند.
زن مسلمان همیشه لباس کامل داشته و حجاب جزو هویت وجودی او بوده است و با نداشتن حجاب یکی از ارکان های اساسی هویت انسان از بین می رود، پوشش مهمترین نماد انسانی است و بی حجابی بی هویتی را برای انسان به همراه دارد.
از منظر مطالعات فرهنگی وقتی انسان هویت خود را از دست دهد به برده داری مدرن گرفتار می شود و در حالی که متوجه نیست اجرا کننده اهداف دیگران است، خیلی از کسانی که در مجامع عمومی حجاب را رعایت نمی کنند با قصد و غرض این کار را انجام نمی دهند بلکه به خاطر مد و رسمی است که فراگیر شده این کار را انجام می دهند.
انسانی که هویت خود را از دست بدهد و از طریق شبکه های اجتماعی که توسط شرکت ها و کارتل های بزرگ تجاری اداره می شود سبک لباس پوشیدن خود را انتخاب می کند و آن لباسی را که مد شده است را استفاده می کند و ما باید بدانیم که افراد جامعه همیشه از روی عمد این کار را نمی کند.
این انسان تحت تاثیر ابزار نظام لیبرال‌سرمایه داری بوده و مورد سوء استفاده قرار گرفته و چیزی که باعث مقابله با این هجمه فرهنگی می شود بازگشت به هویت تاریخی و فرهنگی خود است.
اسطوره های انسان ایرانی در ادبیات گذشته مانند اوستا و شاهنامه همیشه با حجاب بوده است و نشان دهنده توجه به حجاب در فرهنگ ایرانی است.
نقش خانواده در زمینه حجاب چیست و چگونه خانواده با حفظ آداب دینی می‌تواند به سعادت اجتماعی جامعه کمک کنند؟
بهترین مسیر برای یادآوری هویت اسلامی، فرهنگی، خانواده است و نهادی اصیل تر از خانواده در جامعه وجود ندارند، در تمام جوامع انسانی خانواده، اصیل ترین و بنیادی ترین نهاد می باشد اگر یادآوری فرهنگ و هویت در خانواده رخ ندهد ما شاهد معضلات اجتماعی در کف خیابان هستیم و کارکرد مثبت خانواده بیش از استفاده از زور، قانون و ابزارهای سلبی برای فرهنگ سازی است.
نباید خانواده را به عنوان نهادی که باید به او کمک شود در نظر گرفت بلکه باید به عنوان نهادی در نظر گرفت که او باید کمک گرفته شود، از نهاد خانواده به هر نحو ممکنی باید برای رفع مشکلات جامه کمک گرفته شود، مدارس باید به بخش اولیا و مربیان توجه ویژه داشته باشند و ارتباط با خانواده را بیشتر تقویت کنند.
مساجد و دانشگاه ها و حتی نیروی انتظامی باید از خانواده کمک گیرند و اگر نیروی انتظامی ارتباط خود را با خانواده‌های سابقه داران و کسانی که مرتکب جرم شده اند بیشتر کند خیلی معضلات درسطح جامعه حل خواهد شد.
خانواده فقط شامل پدر و مادر نمی شود بلکه پدر بزرگ، عمو و تمام خویشاوندان فردی که با او مواجه هستیم به عنوان خانواده او محسوب می شوند و از مساعدت آنها می شود استفاده کرد، نگاه ما نباید کاملاً فردگرایانه باشد و از خانواده باید بیشتر استفاده کنیم.
در بعضی از مواقع ما بین دوگانه فرد و جامعه به صورت رادیکالی عمل می کنیم و در بضی مواقع کاملاً فردی عمل می کنیم، در رابطه با فردی که هنجار شکنی می کند طرف دیگر را سازمان بازرسی قضایی و انتظامی قرار می دهیم در حالی که بین این دو، نهاد بزرگی مانند خانواده وجود دارد و این نهاد را حذف کرده و در مناسبات خود آن را نادیده گرفته ایم.
سیاست ها باید به گونه‌ای باشد که خانواده را اصل بدانیم و نهادهای دیگر مانند مدرسه، دانشگاه و نیروهای انتظامی را در مرحله بعدی در معرض مواجهه با معضلات اجتماعی قرار دهیم.
در سنت‌های اسلامی اگر می‌خواستند رفع نزاع کنند و از اولیای دم، حلالیت طلبند از طریق خانواده ها رفع نزاع می کردنند، همچنین اختلاف بین زوجین و صلح و آشتی بین آنها از طریق خانواده صورت می گرفت.
خانواده نقش بسیار اساسی در حل معضلات و مناقشات اجتماعی داشته ولی اکنون این نقش کم رنگ شده و بزرگترین ضربه فرهنگی و اجتماعی نادیده گرفتن جایگاه کلیدی خانواده است.
آیا قانون گذاری در حوزه حجاب و عفاف لازم است؟ و در حال حاضر قوه قضائیه چه برخوردی باید با این حرمت شکنی ها داشته باشد؟
در جواب این سؤال نمی توانم جواب بله یا خیر بدهم، در تمام دنیا برای پوشش و هر مسئله دیگری که مریوط به رفتار اجتماعی است قانون وجود دارد، کشورهای اروپایی برای پوشش و رفتارهای مانند راه رفتن، غذا خوردن و رانندگی قانون وضع می کنند و بر تمام پدیده های اجتماعی مبتنی بر فرهنگ قانون وضع می کنند و نهادهای آنها مانند دانشگاه در نحوه پوشش، قانون خاص دارند.
قانون از ویژگی های انسانی است و تنها حیوانات هستند که از قانون تبعیت نمی کنند و بر طبق غریزه عمل می کنند، قانون متمایز کننده انسان از بقیه موجودات عالم است و به نفع فرهنگ جامعه می باشد.
حاکمیت فقط در یک نهاد خلاصه نمی شود و خانواده، نظام های آموزشی، هنری و رسانه‌ای در کنار یکدیگر هم باید با استعمار فرهنگی برخورد کنند و اگر در زمینه فرهنگی تلاشی صورت نگیرد، دشمنان فرهنگ ما را به بردگی می گیرند بنابراین تمام حاکمیت باید در مقابل این استعمار فرهنگی قرار گیرند.
حضرت آقا چندین بار تاکید کردند کسانی که در این زمان ها توسط شما طرد می شوند، من به بعضی از آنها غبطه می خورم خیلی از آنها تحت تاثیر استعمارفرهنگی قرار گرفته‌اند و ممکن است روشهای دشمن را تشخیص ندهند که بی حجابی چه تاثیراتی بر روی فرهنگ جامعه می گذارد.
بنابراین نه تنها قوه قضاییه برای اجرای قانون حجاب باید وارد شود، بلکه تمام حاکمیت برای حفظ فرهنگ جامعه باید وارد میدان شوند، نهادهای فرهنگی نقش جدی‌تری دارند و اگر قوه قضاییه ارتباطش را با نهادهای فرهنگی افزایش دهد تاثیر زیادی را مشاهده می کنیم.
در مدارس دانش آموزانی را که بیش از دیگران شلوغ می کنند را مسئول انتظامات قرار می دهند و از این طریق ظرفیت خیلی خوبی را برای مقابله معضل ایجاد می کنند و در واقع زنانی که بی حجاب هستند می توانند ظرفیت خوبی برای مقابله با استعمار مدرن تبدیل شوند.
اگر رفتار درست با پسران و دختران جوان و نوجوان داشته باشیم آنها قطعا می توانند بهترین ظرفیت برای دفاع از فرهنگ اسلامی باشند، در دفاع مقدس جوانانی را شاهد بودیم که در قبل از انقلاب، آنها را موجه نمی دانستیم ولی بعد از انقلاب به بهترین ظرفیت‌های ما تبدیل شدند.
حاج قاسم سلیمانی را در اول انقلاب به دلیل نوع اصلاح موی سر به سپاه راه ندادند ولی اکنون حاج قاسم به قهرمانی ملی و نماد فرهنگ و تمدن مقاومت اسلامی تبدیل شده است، بنابراین خیلی از کسانی که فکر می کنیم برای جامعه تهدید هستند می توانند بهترین فرصت ها را برای جامعه فراهم کنند.
ارسال نظرات