«جذاب سازی» از مهمترین حوزه های انتقال محتوا

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، به همت انتشارات دلیل ما، نشست علمی بررسی و نقد مجموعه آموزشی «دو امتحان» با حضور صاحب نظران عرصه ی آموزش احکام، اصحاب رسانه و علاقه‌مندانِ حوزه ی تعلیم و تربیت در مجتمع ناشران قم برگزار شد.

در این نشست علاوه بر پاسخ به پرسش‌های ناقدان و خبرنگاران به تبیین اهداف و علل تألیف این مجموعه پرداخته شد.

در این نشست حجت الاسلام محمدحسین فلاح زاده رئیس موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی حوزه علمیه قم، حجت الاسلام معصومی مقدم کارشناس علمی و فقهی کتاب دو امتحان، آقای یدالله سعدی مدیر انتشارات دلیل ما و محمد مهدی کامیابی از جمله کارشناسان به ارائه سخن و دیدگاه های خود درباره مجموعه آموزشی «دو امتحان» پرداختند.

کتاب «دو امتحان» تحقق یکی از آرزوهای من است

حجت الاسلام فلاح زاده با اشاره به فرا رسیدن ماه مبارک رمضان اظهار داشت: طریق وصول به ضیافت الهی، ولایت و نبوت است و کسانی که به طرح دیگر می روند، مشخص نیست که به این دایره ضیافت الهی راه خواهند یافت یا نه.

وی در ادامه ضمن تقدیر و تشکر از تلاش و موسسه طه، انتشارات دلیل ما و کسانی که در تدوین و نگارش مجموعه آموزشی دو امتحان کوشش داشتند بیان داشت: این کتاب در واقع، تحقق یکی از آرزوهای من است که به سرانجام رسیده است و به همین جهت دفاع من از این مجموعه، بیشتر از نقد آن است که البته نقدها نیز دلیل بر علمیت این کتاب است.

رئیس موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی حوزه علمیه قم ابراز کرد: از دیرباز آرزو داشتم که برای سطوح مختلف و در سطح آن افراد و با جاذبه های هنر، کتب احکامی نوشته شود؛ چراکه تمام اخلاق رفتاری، احکام است و کتب اخلاق نیز به مسایل فقهی اشاره داشته و اعمال حسنه و محرمات از مهمترین بایسته های اخلاقی به شمار می رود.

حجت الاسلام فلاح زاده بیان داشت: موضوع فقه تمام زندگی انسان را شکل می دهد؛ چنانکه به قول امام خمینی(ره) «فقه تئوری کامل اداره انسان از گهواره تا گور است» و ما سال ها پیش قصد داشتم کتابی با زبان کودک در حوزه احکام بنویسم که در این باره متن هایی تهیه کرده و به متخصصین این حوزه ارائه کردم و آقای مصطفی رحماندوست بعد از دیدن این کتاب، برای ملاقات اظهار تمایل کرده و گفت «بیان احکام برای کودک کار بزرگی است» اما با سفارشاتی که انجام داد متوجه شدم که کار برای کودکان مسئله مهم و کاری بسیار تخصصی است.

استاد فقه و کارشناس احکام ابراز کرد: علامه حکیمی معتقد بود کسی که برای کودکان کتاب می نویسد، نه تنها باید کودک باشد؛ بلکه باید دانشمندی باشد که به این حوزه تسلط کافی دارد و در اهمیت کار با کودکان همین بس که در روایات ما نیز بیان است که کودکان همچون زمین مستعد کشت هستند که قابلیت هر نوع کشتی را دارند

وی در ادامه افزود: یادگیری در کودکی و نوجوانی مثل نقش بر سنگ است؛ چنانکه امام صادق(ع) فرموده است «چنانکه کسی زمین مواتی که کاشت نشده است را احیا کرد، مالک می شود» اگر کسی بتواند قلوب و اذهان کودکان را در اختیار گرفته و بذر ایمان بپاشد، کودک در اختیار او خواهد بود و در واقع وجود آنها از آن دیگران می شود.

حجت الاسلام فلاح زاده بیان داشت: ما می توانیم احکام را با روش آموزش غیر مستقیم در کتب درسی حتی در ریاضی( در بحث اشیا گمشده) آموزش دهیم و کتاب روش بیان احکام از جمله کتاب های مهمی است که در حال انتشار است.

 کارشناس احکام  بیان داشت: متاسفانه در حوزه فقه کودکان کم کاری کردیم؛ چراکه استفاده از جاذبه های هنری در این عرصه بسیار مهم است و یکی از مهمترین حوزه هایی که باید به آن توجه شود، مساله فناوری های نوین در حوزه فقه و کودکان و نشر این حوزه است.

وی در ادامه افزود: گاهی دیده می شود که کتب بسیاری برای آموزش رنگ ها و اشیاء چاپ و منتشر شده و در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است؛ اما وقتی از معارف دینی دنبال چنین آثاری می گردیم، جستجوی بی فایده ای بوده و کمتر اتفاق می افتد که چیزی بینیم که در این حوزه تولید شده باشد.

حجت الاسلام والمسلمین فلاح زاده با اشاره به لزوم مستندسازی احکام ابراز کرد: گاهی بین فتاوای مراجع، جمع صورت گرفته است؛ اما باید عقبه علمی آنها رعایت شود. می توان با شماره گذاری، به ذکر منابع و مآخذ بپردازیم و برای انتشار کتب فقه پزشکی نیازمند یک سری عناوین علمی هستیم و کتاب ها باید منتسب به قشری باشند که به آن حوزه تسلط دارند.

بزرگان ما در بیان احکام به حوزه کودک و نوجوان، توجه لازم را ندارند

در ادامه این نشست آقای یدالله سعدی مدیر انتشارات دلیل ما ضمن تقدیر و تشکر از آثار مختلف تولید شده در انتشارات دلیل ما، به ویژه نویسندگان و دست اندرکاران مجموعه آموزشی «دو امتحان»، تلاش ها و زحمت فراوان تولید کنندگان را از بهترین ثمرات زندگی خود خواند.

وی در ادامه افزود: باید تمام تلاش فعالان احکام در جامعه این باشد که احکام در جامعه ساری و جاری شود که البته اجرای احکام مقدمات خاص خود را دارد و اگر می خواهیم به کسی بگوییم نماز بخوان، نماز شرایط خاص خود را دارد و ما نیز باید این شروط را رعایت کنیم و شرایط لازم برای اجرای احکام در جامعه را فراهم کنیم.

سعدی بیان داشت:  امروزه یکی از مشکلات ما در جامعه اسلامی در بیان عقاید، احکام و اخلاق این است که بزرگان ما توجه لازم را به حوزه کودکان و نوجوانان ندارند و هر چند مدارس گسترده و بزرگی در قم وجود دارند؛ اما متاسفانه وسایل بازی و فرهنگی برای کودکان وجود نداشته و در جذب کودکان آنچه که باید و شاید موفق عمل نمی کنیم.

«جذاب سازی» از مهمترین حوزه های انتقال محتوا

در ادامه این نشست حجت الاسلام معصومی مقدم، کارشناس علمی و فقهی کتاب دو امتحان با اشاره به عنصر جذاب سازی در انتقال مفاهیم اظهار داشت: عنصر جذاب سازی یکی از مهمترین حوزه های انتقال محتوا محسوب می شود؛ اما در حوزه نشر معارف دینی، بخصوص در حوزه احکام با چالش های بیشتری مواجه هستیم و با محدودیت های خاصی در این عرصه مواجه هستیم؛ زیرا احکام به عنوان قانون و دستور با محدودیت های بیشتری برای جذاب سازی مواجه است.

وی در ادامه افزود: حوزه احکام یک حوزه سخت و خشک و رسمی است که جذاب سازی آن با دشواری های خاصی مواجه است و در حوزه اخلاق دو مجموعه مختلف در مجموعه دلیل ما منتشر شده است که به شکل جذابی به انتشار مباحث اخلاقی پرداخته است

حجت الاسلام معصومی مقدم بیان داشت: آقای علوی نویسنده کتاب مجموعه آموزشی «دو امتحان» از ژانر طنز و وحشت در کنار هم استفاده کرده و مفهوم «حسن احتیاط» در این کتاب با ژانر وحشت به نمایش درآمده است که سبب جذابیت بیشتر آن شده است.

وی در ادامه افزود: به میزان۳۰درصد از کتاب مجموعه آموزشی «دو امتحان»  مرتبط با احکام نیست؛ بلکه به مباحث انگیزشی کودکان می پردازد.

حجت الاسلام معصومی مقدم یادآورشد: اگر بخواهیم به شکل تک مرجعی در حوزه احکام پیش برویم با مشکلاتی مواجه شده و لازم است در حوزه فنی پاسخگو باشیم که در این مجموعه آموزشی برای پرهیز از مشکلاتی که ممکن است در حوزه احکام با آن مواجه شویم سعی کردیم با انجام مرحله هایی به این مشکلات دچار نشویم.

وی در ادامه افزود: در مجموعه آموزشی «دو امتحان» سعی شد از بیان جزییات احکام پرهیز شود و ساده سازی احکام از مسیر احکام عام دخترانه و پسرانه پیگیری گردد و احکام اختلافی مراجع عظام به شکل احتیاطی بیان شده و در داخل متن کتاب به دعوت به رجوع به مرجع مخاطب کردیم تا مخاطب به مرجع خود مراجعه کرده و حکم آن را مشاهده کند.

لزوم توجه به زمان بندی آموزش احکام 

محمدمهدی کامیابی در پایان نشست به عنوان نفر آخر به ارائه سخنان خود پرداخت و اظهار داشت: از سال ۹۱ کار آموزشی احکام در این مجموعه آغاز شد و تلاش شد که با توجه به بازخوردهایی که در این حوزه داشتیم، کتابی در این زمینه نگاشته شود که  اولین کتاب آن در سال 1397 منتشر شد و پس از دریافت بازخوردهای خاص، بخش های دیگر را نیز به شکل تخصصی نگاشتیم.

وی در ادامه افزود: در این مجموعه سعی ما این بود که اختلافات احکام بین دختران و پسران را با بازخوردگیری که داشتیم حل و فصل کنیم و وجه امتیاز این کتاب توجه به احکام در کنار بررسی موانع این حوزه است و توجه به زمان بندی آموزش احکام در حوزه آموزش و پرورش از جمله مسایل مهمی بود که در این کتاب رعایت شده است.

گفتنی است مجموعه ۵ جلدی کتاب دو امتحان، تلاشی از گروه طراحی و تدوین موسسه های طاها و رشدِ پویایِ نجات است که با هدف آموزش احکام و مباحث فقهی به شیوه ای جذاب و در قالب طنز توسط انتشارات دلیل ما به زیور طبع آراسته شده است.