نشست نقد و بررسی فیلم سینمایی «عنکبوت مقدس» برگزار شد

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، نشست نقد و بررسی فیلم سینمایی عنکبوت مقدس با حضور جمعی از کارشناسان سینما و تلویزیون در سالن شهید دهقانی خبرگزاری رسا برگزار شد.

این نشست با حضور حجج اسلام پیشاهنگ، جلالی و حسینی نژاد و آقای الفت و خانم ها علیزاده و سعادتی و دبیری حجت الاسلام حاج آخوند دبیر فرهنگی خبرگزاری رسا برگزار شد.

حجت الاسلام حاج آخوند در ابتدای نشست اظهار داشت: فیلم عنکبوت مقدس با حاشیه های مختلفی در جشنواره کن شرکت کرد و عجیب این که جایزه کن را به خود اختصاص داد.

وی در ادامه افزود: می توانیم سیاسی بودن جشنواره کن را با اعطای جایزه به فیلم عنکبوت مقدس مهر تایید زنیم؛ زیرا خیلی از کارشناسان و حداقل منتقدینی که راجع به این فیلم صحبت کرده‌اند امتیاز بالایی را به این فیلم نداده‌اند.

دبیر فرهنگی خبرگزاری رسا بیان داشت: اتفاقاتی که در جشنواره فیلم کن افتاد و کارگردان با لباس روحانیت حاضر شده و به آن اهانت کرد، حاشیه های فراوانی را برای این فیلم و کارگردان آن به دنبال داشت و محتوای بی بندوباری و ضد مذهبی بسیاری در آن به کاربرده شده است.

وی در ادامه با اشاره به جشنواره امسال فیلم فجر اظهار داشت: جشنواره فیلم فجر از بابت اتفاقاتی که قبل از جشنواره افتاد و تحریم هایی که در آن به وجود آمد، جشنواره خاصی است و بر سر انتخاب داوران جشنواره نیز تاخیر قابل توجهی رخ داد.

حجت الاسلام سیدنژاد در ادامه این نشست اظهار داشت: واقعیت این است که در بحث فنی فیلم عنکبوت مقدس اشکالات بسیاری وجود دارد که اصلاً قابل دفاع نیست.

وی در ادامه افزود:  به نظر می رسد که مسئله، پررنگ کردن خانم ابراهیمی است و هدف و سیاست گذاری اصلی فیلم عنکبوت مقدس بود و از سال ۱۹۳۰ فضای جنسی در سینماها رخ داد که فیلم های فارسی نیز از این مسئله محروم نمانده و حتی در برخی از موارد پیشتاز نیز بود و اگر همین طور پیش می رفت، تبدیل به برند می شدند.

حجت الاسلام سیدنژاد بیان داشت: سرمایه های بزرگی برای این شده است که بتوانند مسائل غیر اخلاقی و جنسی را در سینما به نمایش گذارند و اگر فیلم هایی مثل خانه به دوش و فیلم هایی از این قبیل را که با نگاه فمینیسم و همجنسگرایی زنانه ساخته شده است، سینمایی جهان به این سمت رفته است که عنصر جنسی عنصر پردرآمدی است که یک سینمایی نمی تواند از این عنصر دست بکشد.

وی در ادامه افزود: برای اینکه در چرخه برجسته سازی رسانه ای غرب یا سینمای آن نیفتیم باید سیاست‌هایی را از قبل پیش‌بینی می‌کردیم و فیلترینگ محتوایی خود را قوی‌تر می کردیم؛ درحالی که فیلترینگ محتوایی ما خیلی ضعیف است و نه تنها در این زمینه توفیقی نداشتیم؛ بلکه در برجسته سازی محتوای غیر اسلامی که در غرب تولید می شود نیز تلاش و کوشش می کنیم.

حجت الاسلام سیدنژاد برجسته کردن عدم خجالت دختری که خلافی انجام داده -و خیلی راحت جلوی مجرم صحبت کرده و از آن داستان تعریف کرده است،- برای جوانان امروز مسئله دیگر فیلم عنکبوت مقدس است که ما متاسفانه از آن غافل بوده ایم.

وی در ادامه افزود: این فیلم ضمن اینکه هیچ جای ارزیابی رسانه‌ای - بجز چند تا سکانس های خیلی معمولی- ندارد، باید به مسئله فرامتن این فیلم پرداخته شود؛ آنهم نه در یک رسانه رو؛ بلکه باید در زیر پوست و زیر جریان های فرهنگی درباره آن بحث و گفت وگو شود.

در ادامه این نشست حجت الاسلام جلالی ابراز کرد: فیلم عنکبوت مقدس ابعاد مختلفی دارد و از لحاظ محتوایی نیاز به یک رویکرد کلان دارد و اگر جریان آن سال و سال گذشته را در عرصه هنر ببینیم، اساساً هنر، ابزاری برای تهاجم فرهنگی به حساب آمده و می آید و امروزه نیز این امر بااهمیت شده و شدت بیشتری پیدا کرده است.

وی در ادامه افزود: اگر تمام حوادث و پازل های جریانات فرامتنی این فیلم را مورد ملاحظه قرار دهیم، جریان شناسی می تواند به ما کمک کند و شما می بینید که پازل های بعد از فیلم عنکبوت مقدس به جریان خانم مهسا امینی کشیده می شود.

حجت الاسلام جلالی بیان داشت: جریان فمینیستی و ضد زن ایرانی و اسلامی که اساس آن وارد جریان سلطه فرهنگی شده است، مقوله زن را برای خود مهم می داند و از همین زاویه حمله ها و هجوم های خود را آغاز کرده و به پیش می برد.

وی در ادامه افزود: ما در این فیلم جریان زن را می بینیم و جریان مقدسات و احکام را می بینیم که آنقدر این تیر چند شعبه ابعاد و اضلاع مختلف و خطرناکی دارد که هر کدام از زوایای آن، حمله ها و هجوم های گسترده و موثری را دنبال می کند.

حجت الاسلام جلالی  اظهار داشت: هزار خنجر از تئوری صهیونیست ها بیرون آمد که ما با هزار خنجر و با ابزار هنر به میدان مبارزه آمدیم و علیه تنها تمدن اسلامی که در مقابل تمدن غرب حرفی برای گفتن دارد، ایستاده و با آن مبارزه می کنیم.

وی در ادامه با اشاره به استفاده ابزاری دشمنان از سلبریتی‌ها اظهار داشت: جریان سلبریتی در کشور ما جریان قابل توجهی است که هم دوستان به این ظرفیت ها واقف هستند و هم دشمنان از این ظرفیت ها اطلاع کافی دارند؛ اما آنچه که انسان در میدان مشاهده می کند این است که دشمنان ما برای جریان سلبریتی ها، حسابی برنامه دارند تا بتوانند با دست خودِ هنرمندان، آنتی تز انقلاب اسلامی را که جلوه و نماد آن در مقدساتی است که در نظام انقلاب اسلامی و حکمرانی آن تجمیع شده است، به وجود آورند.

حجت الاسلام جلالی ابراز کرد: دشمنان انقلاب اسلامی بر اساس ابزار هوش مصنوعی به تحلیل‌هایی دست پیدا کردند که الان زمانی است که بایستی بر اساس نظریه کاشت، نظریه های ارتباطی، کاملاً بر اساس فیلم به پیش روند.

وی در ادامه افزود: امام رضاعلیه السلام برای همه مردم ایران مقدس است و جریانی است که اگر جوانی به هر کیفتی که به بن‌بست برسد، در یک پناهگاه به دور از حاکمیت و انسان ها می تواند به عنوان پشتیبان معنوی به سوی ایشان رفته و بحران های درونی و روحی خود را حل کند.

حجت الاسلام جلالی ادامه داد: اگر دشمنان بتوانند پشتوانه جریان معنوی جامعه اسلامی ایران را بزنند، در واقع توانسته اند تمام اعتقادات و اعتمادهای مخاطب را به هم بزنند و فیلم عنکبوت مقدس یکی از جفاهایی بود که علیه امام رضا علیه السلام در قالب فیلم سینمایی انجام پذیرفت.

وی در ادامه ابراز کرد: ساده انگاری است که ما احساس کنیم که دشمنان تنها یک بُعد از ابعاد جریان تهاجم فرهنگی را دنبال می کنند؛ بلکه دشمنان ماه ها و همیشه در فضای مجازی و اجتماعی مخالفت اسلام با حیوانات و اساساً زدن فرهنگ اسلامی که مسلمانان نه به حیوانات احترام می‌گذارند و نه به زنان اهمیت قائل هستند، تخریب آرمان های آنان را دنبال می کنند.

حجت الاسلام جلالی بیان داشت: یک ضلعی از حمله های فیلم عنکبوت مقدس به جریان مقاومت می خورد و آن عنکبوت است و شما گذاره ای از جریان مقاومت دارید که گزاره سید حسن نصرالله می باشد که بر علیه صهیونیست ها گفته است «و هی اوهن من بیت العنکبوت»؛ یعنی درست در تقابل این گزاره، گزاره جدیدی به نام عنکبوت مقدس مشاهده می کنیم که بُعد بین المللی و مقاومتی است.

وی در ادامه افزود: به نظر می‌رسد که انتخاب این اسم، آن هم در آن شرایط، انتخاب هوشمندانه ای بود که در تقابل گزاره جریان مقاومت انجام گرفت و جریان ضد ایرانی و اسلام هراسی نیز یکی از ابعاد حمله دشمنان می باشد.

حجت الاسلام جلالی اظهار داشت: در سکانس های مختلف فیلم عنکبوت مقدس مشاهده می شود که اساساً جریان ضد اسلامی و اسلام هراسی، یک نوع وحشتی از تقدس و اسلام و مناسک های آن و همچنین مناسک های مذهبی تشیع به مخاطبان القا می کند و اساساً ایران اساسی یکی از اهداف پشت پرده تولید این فیلم بوده است.

وی در ادامه افزود: ترویج روحیه و فرهنگ اباحه گری در این فیلم با نشان دادن رفتارهایی برای اولین بار حکایت از برنامه ریزی جامع دشمنان برای این اثر است که باید به آن توجه شود.

حجت الاسلام جلالی بیان داشت: باید در تحلیل های خود به سمت جریان شناسی هنری دنیا برویم و اگر ما نتوانیم مبانی نظری خود را در تحلیل استفاده کنیم، بیشتر در حد یک فرم و یا بحث های شعارزدگی و شعار باقی می مانیم و حداکثر در حد بحث‌های شعار و شعار زدگی می مانیم؛ درحالی که اگر ورود خوبی داشته باشیم و پازل های مختلف را در یک روند مورد مطالعه قرار دهیم، عنکبوت مقدس در کنار سایر پدیده های هنری قابل تحلیل است و همدیگر را تکمیل می‌کنند.

در ادامه آقای الفت اظهار داشت: زمانی که فیلم عنکبوت مقدس در جشنواره کن نمایش داده شد و ما یک تیزر بیشتر نداشتیم، بسیاری از ارگان های خصوصی و دولتی و اشخاص حقیقی و حقوقی نسبت به این فیلم موضع گرفتند که به نظر من یک امر غیر اخلاقی بود؛ چراکه وقتی فیلم عنکبوت مقدس را ندیده بودند چطور توانستند به خودشان جرأت دهند تا درباره آن موضع بگیرند.

وی در ادامه افزود: من معتقد به مرگ مولف هستم؛ یعنی وقتی که اثری را می خواهیم نقد کنیم مولف را در نظر نمی گیریم و تنها به اثر هنری توجه می کنیم و برای نقد این فیلم به فرامتن های آن نیز کاری نداریم.

الفت بیان داشت: از نظر من فیلم عنکبوت مقدس جدا از این که ما با یک فیلم سینمایی روبه رو هستیم، یک مستند بازسازی شده نیز می باشد که سعی کرده است خود را به واقعیتی که اتفاق افتاده نزدیک گرداند و کارگردان این فیلم نیز سعی کرده است خود را به واقعیت نزدیک کند.

وی در ادامه با طرح سوال که آیا این فیلم توهین آمیز بوده است یا نه؟ اظهار داشت: واژه توهین دارای معنایی است که باید صراحت و دلالت تصوری داشته باشند و اگر معنای صریحی نداشته باشد، توهین محسوب نمی شود.

الفت در ادامه افزود: اگر توهین به صورت کنایه ای باشد نیز باید کنایه به گونه‌ای باشد که مخاطبان ما به صراحت متوجه معنای توهین شده باشند و ما در این فیلم چنین چیزی را مشاهده نمی کنیم و این فیلم، فیلم توهین آمیزی نیست؛ بلکه اتفاقا به عکس یک فیلم نقد اجتماعی و دینی است؛ البته برخی صحنه های جنسی دارد که باید سانسور شود.

الفت ابراز کرد: به لحاظ فرمی، فیلم عنکبوت مقدس فیلم متوسطی محسوب می شود و کارگردان خیلی سعی کرده است که نزدیک واقعیت شود و شاید ما با یک فیلم ۵۰ یا۶۰ درصد مواجه باشیم که به نظر من نیز همین است.

خانم علیزاده در ادامه این نشست ابراز کرد: ما چه بخواهیم و چه نخواهیم باید در بحث رسانه، فیلمسازی و مستند سازی خیلی حرفه ای تر عمل کنیم و به گونه ای کار کنیم که بتوانیم در مقابل هجمه هایی که بر علیه ایران اسلامی وارد است، مقابله و ایستادگی کنیم.

وی در ادامه افزود: اگر فیلم هایی همچون عنکبوت مقدس تولید می‌شوند نشانگر این است که هنوز ما نتوانستیم به آن سطحی از سطح رسانه ای برسیم که در مقابل آن بتوانیم مقابله کنیم.

علیزاده اظهار داشت: به فیلم عنکبوت مقدس هم می توان فیلم سینمایی داستانی گفت و هم فیلم مستند بازسازی؛ اما همین فیلم بر روی اعتقاداتی که مردم ایران اسلامی دارند نقطه زنی کرده است و برعلیه فرهنگ، آرمان ها و قهرمانان آنها فعالیت تخریبی می کند.

وی در ادامه افزود: فیلم عنکبوت مقدس در صدد این است که آرام آرام فرهنگ ایران اسلامی را تخریب کند و در موارد و سکانس های مختلفی در فیلم برای تخریب فرهنگ، آرمان ها و الگوهای آنان تلاش و کوشش می شود.

علیزاده ابراز کرد: الگوی زنان ایرانی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است و وقتی در این فیلم شروع به تخریب زنان می کند در واقع در صدد تخریب الگوی زنان ایرانی که همان حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها می باشد، است و در صدد است تا ابر قهرمانان افراد جامعه ایران اسلامی را تخریب و از بین ببرد.

وی در ادامه افزود: از لحاظ فرمی بر روی فیلم عنکبوت مقدس بازسازی های خیلی دقیقی انجام شده است؛ به گونه ای که مخاطبان خیلی متوجه نمی شوند که این فیلم در کشور ایران ساخته نشده است هرچند در برخی از جاها نیز کارگردان فیلم سوتی هایی را داده است و اگر مخاطب فنی و زرنگ باشد متوجه این امور خواهد شد.

علیزاده بیان داشت: به نظر من هدف اصلی ساخت فیلم عنکبوت مقدس تخریب ایران اسلامی بود و تا حدودی به این هدف دست پیدا کردند و با نقد هایی که در اوایل انتشار فیلم شکل گرفت سبب شد تا این فیلم بیشتر در اذهان عمومی مورد توجه قرار گرفته و دنبال‌ شونده بیشتری پیدا کند.

وی در ادامه با اشاره به سیاست های پشت پرده جوایز جشنواره کن اظهار داشت: دشمنان انقلاب اسلامی تمام تلاش و سعی خود را می کنند تا ایران اسلامی را زمین بزنند و این جشنواره از فیلم‌هایی تقدیر کرده و به آن ها جایزه می دهد که بر ضد ایران اسلامی و دین و مذهب آن باشند.

در ادامه این نشست خانم سعادتی ابراز کرد: فیلم عنکبوت مقدس نه تنها فیلم مذهبی نیست؛ بلکه کاملاً فیلمی ضد مذهبی می باشد؛ به گونه‌ای که حتی شبکه بی بی سی در این باره می گوید «این فیلم قاتل زنان به نام خدا است» و آقای فراستی این فیلم را فیلمی پوچ، بی وطن و بی همه چیز می داند که نیاز به این همه واکنش ندارد.

وی در ادامه با اشاره به فرم ساخت فیلم عنکبوت مقدس اظهار داشت: به نظرمن فرم ساخت این فیلم نیز از فرم مناسبی برخوردار نیست به گونه‌ای که با گوشی همراه نیز می توان این فیلم را ساخت؛ و از نظر کارگردانی هم بسیار ضعیف بوده و کارگردان آن کارگردان باهوشی نمی باشد و  حتی برخی از افراد آن را انسانی که بیماری روانی داشته و با بچه های خود نیز درگیر است می شناسند.

سعادتی در پایان ابراز کرد: کل داستان ساخت فیلم عنکبوت مقدس، سیاسی است و سیاست هایی پشت آن می باشد که البته به نتیجه ای که دنبال آن بودند، دست پیدا نکرده است.

حجت الاسلام پیشاهنگ در ادامه این نشست اظهار داشت: فیلم عنکبوت مقدس فارغ از اهداف سیاسی، مذهبی و ایدئولوژیکی که دارد، یک اثر هنری است و قطعاً نقاط ضعف و قوتی نیز دارد که در جای خود قابل پرداخت است؛ اما مسئله مهم، وجود هدف گذاری و ایدئولوژی پررنگی است که پشت کار می باشد.

وی در ادامه افزود: به جهت زمینه های پر رنگ اهداف سیاسی که این فیلم دنبال می کند، سبب شد که نقاط قوت آن نادیده گرفته شود و در فضای مخاطب سینما این فیلم دیده نشود و تولید کننده آن از جایی ضربه خورد که قصد داشت از همان جا سود ببرد؛ چراکه سازنده فیلم با ژست سیاسی در صدد بود که مخاطب بیشتری پیدا کند؛ اما در واقع مخاطبان سینمای خود را از دست داد و تنها در روزنامه ها رسانه‌ها از آن بحث شد.

حجت الاسلام پیشاهنگ بیان داشت: این فیلم به شدت فیلم فمنیستی است و فارغ از اینکه کارگردان، سوژه زنانی را که به قتل می رسند انتخاب کرده است، از شخصیت خبرنگار زن استفاده می کند که در سکانس ها و پلان ها مشخص است که نگاه فمینیستی تندی وجود دارد و به نظر می رسد که در پازل اغتشاشات شش ماه اخیر کشور طراحی شده بوده است که البته این فیلم نتوانست نقش آفرینی که برای آن در نظر گرفته شده بود را داشته باشد.

وی در ادامه با اشاره به اینکه برخی از مخاطبان دقایقی را برای این فیلم در جشنواره کن دست زده‌اند اظهار داشت: باید این امر مورد لحاظ واقع شود که فیلم در چه جامعه ای منتشر و پخش شده است و افرادی که این فیلم را در جشنواره دیده اند چه کسانی می باشند.

حجت الاسلام پیشاهنگ بیان داشت: این فیلم در جامعه روشنفکر غرب و در بین سینماگران اروپایی پخش شده است و اگر هر فیلم دیگری نیز بود، مخاطبان به همان مقدار بر او دست می‌زدند؛ چراکه اساس دین در آنجا امر منفوری است و جزء سابقه ای منفی از سابقه و تفتیش عقائد مسیحیت در ذهن آنان است و دقیقاً به همین دلیل است که سکولاریسم در آنجا رشد پیدا می کند و نسل امروز اروپایی‌ها، سکولاریسم را ارزش تلقی می کنند و فیلم عنکبوت مقدس خاطره تاریخی تفتیش عقاید کلیسای مسیحیت را در ذهن مخاطبان زنده می کند.

گفتنی است عنکبوت مقدس یک فیلم در ژانر نوآر، دلهره‌آور و جنایت واقعی به کارگردانی و نویسندگی علی عباسی و نویسندگی مشترک افشین کامران بهرامی محصول سال ۲۰۲۲ است.