شماره ۶۵ فصلنامه علمی «اندیشه‌های نوین تربیتی» منتشر شد
شماره ۶۵ فصلنامه علمی «اندیشه‌های نوین تربتی» با ۸ مقاله منتشر شد.
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، شماره 65 فصلنامه علمی «اندیشه های نوین تربتی» صاحب امتیازی دانشگاه الزهرا با مدیرمسئولی سعید رضایی شریف آبادی و سردبیری مهناز اخوان تفتی منتشر شد.
این فصلنامه در 8 مقاله منتشر شده و عناوین، نام نویسندگان و چکیده مقالات به شرح زیر است:
واکاوی دلایل و پیامدهای ناشی از سکوت دانشجویان در کلاس درس
مریم سادات قریشی خوراسگانی؛ محسن نظرزاده زارع؛ مریم حیدری
چکیده: هدف پژوهش حاضر، شناسایی دلایل و پیامدهای سکوت دانشجویان در کلاس درس بود؛ بنابراین، از رویکرد کیفی و روش داده بنیاد از نوع اکتشافی بهره گرفته شد. جامعه هدف، دانشجویان دانشگاه‌های دولتی شهر تهران بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری معیاری (دارای حداقل یک سال تجربه زیسته در دانشگاه و تجربه سکوت کلاسی در برابر سؤال‌های استاد در کلاس درس) و با در نظر گرفتن اشباع نظری در یافته‌ها، تعداد 25 نفر از آنها به‌عنوان مشارکت‌کنندگان در پژوهش انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از ابزار مصاحبه نیمه ساختارمند استفاده شد. تحلیل دادههای پژوهش نیز به روش تحلیل محتوا در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. برای اعتباربخشی یافته‌های پژوهش، از دو روش بررسی توسط مشارکت‌کنندگان و بررسی توسط همکاران استفاده شد. بدین‌صورت که در روش بررسی توسط مشارکت‌کنندگان؛ مصاحبه‌کننده پس از اتمام هر مصاحبه، برداشت کلی خود را از صحبت‌های مصاحبه‌شونده بیان نموده و تأیید یا اصلاح مصاحبه‌شونده، دریافت شد. در روش بررسی توسط همکاران نیز، پژوهشگران پس از تجزیه‌وتحلیل مصاحبه‌ها، یافته‌ها را در اختیار دو نفر از همکاران باتجربه در زمینه تجزیه‌وتحلیل دادههای کیفی قرار داده و داده‌ها تأیید شد. یافته‌ها نشان داد، عوامل و پیامدهای مربوط به سکوت دانشجویان در کلاس درس را می‌توان در قالب شش عامل و پیامد ازجمله؛ عوامل مربوط استاد، دانشجو و سازمان، همچنین پیامدهای مربوط به استاد، دانشجو و سازمان برشمرد.
شناسایی و اعتبارسنجی پیشایندها، پیامدها و موانع رهبری آموزشی بینش‌مند در مدارس ابتدایی؛ پژوهشی آمیخته
زهرا همت یار؛ بیژن عبدالهی؛ عبدالرحیم نوه ابراهیم؛ حسن رضا زین‌آبادی
چکیده: هدف پژوهش شناسایی و اعتبارسنجی پیشایندها، پیامدها و موانع رهبری آموزشی بینش‌مند به روش داده‌بنیاد است. روش نمونه‌گیری بخش کیفی هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری با تعداد 23 نفر و بخش کمی تصادفی خوشه‌ای بوده است. ابزار بخش کیفی، مصاحبۀ نیمه ساختاریافته و بخش کمی پرسشنامۀ محقق ساخته می‌باشد.جهت روایی صوری و محتوایی بخش کیفی از ضریب CVR و پایایی از توافق بین دو کدگذار و کنترل اعضا استفاده شد. پیشایندهای رهبری آموزشی بینش‌مند با 5 بعد و 22 نشانگر شامل تمرکززدایی، شایسته‌گزینی ، فرهنگ‌سازی ، توانمندسازی منابع انسانی و معرفت به ارزش‌های دینی و مبانی تعلیم و تربیت و پیامدها با 4 بعد و 21 نشانگر شامل محیط آموزشی هدایتگر، رضایتمندی و تعلق سازمانی، دستیابی به حیات‌طیبه، و عملیاتی شدن سند تحول بنیادین شناسایی شد. در ارتباط با موانع، بالاترین میانگین رتبه (14.33) به نظام متمرکز، سپس رتبۀ (13.05) به بالا بودن حجم اهداف- بخشنامه ها و بعد از آن رتبۀ (12.23) به آماده نبودن زیرساخت‌ها برای اجرای طرح‌ها و اهداف بلندمدت اختصاص دارد. روایی ابزار در بخش کمّی، با روایی محتوایی و روایی سازه تأیید شد. پرسشنامۀ نهایی با روایی همگرای بالای 5/0 و پایایی ترکیبی بالای 7/0 اجرا و با تحلیل عامل تأییدی اعتبارسنجی شد.تحلیل دادههای کمّی با روش تحلیل عاملی تأییدی از طریق نرم افزار Smart- PLS، نشان‌دهنده دقت لازم نشانگرها برای اندازه‌گیری سازه‌هاست.
اثربخشی سبک زندگی تحصیلی سلامت‌محور بر ثبات قدم و امید تحصیلی دانش‌آموزان
لیلا حیدریانی؛ عزت اله قدم پور؛ محمد عباسی
چکیده: پژوهش حاضر با هدف اثربخشی سبک زندگی تحصیلی سلامت‌محور بر ثبات قدم و امید تحصیلی دانش‌آموزان انجام شد. طرح پژوهش نیمه‌آزمایشی به شیوه پیش‌آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری در این تحقیق را کلیه دانش‌آموزان ابتدایی دوره دوم (پایه‌های چهارم، پنجم و ششم) شهرستان بروجرد تشکیل داده‌اند که در سال تحصیلی 400- 1399 به صورت آنلاین مشغول به تحصیل بودند. نمونه‌گیری به صورت در دسترس بوده که در مجموع 36 نفر از دانش‌آموزان به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند (هر گروه 18 نفر)، سپس پرسشنامه‌های ثبات قدم تحصیلی داکورث و امید تحصیلی کمپل و کاون که از روایی مناسب و پایای قابل قبول (87/0 و 82/0) برخوردار بودند، توسط دو گروه تکمیل شد. گروه آزمایش به مدت 12 جلسه تحت آموزش سبک زندگی تحصیلی سلامت‌محور قرار گرفت و گروه کنترل مداخله‌ای دریافت نکرد. پس از اتمام دوره آموزشی از هر دو گروه پس‌آزمون به عمل آمد. در نهایت دادههای گردآوری شده با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره تجزیه و تحلیل گردید. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد که بین نمرات پس‌آزمون ثبات قدم تحصیلی و امید تحصیلی دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری وجود دارد و سبک زندگی تحصیلی سلامت‌محور بر گروه آزمایش تأثیر معنادار داشت. اثربخشی آموزش سبک زندگی تحصیلی سلامت‌محور در خصوص افزایش ثبات قدم و امید تحصیلی دانش‌آموزان مشاهده گردید. بنابراین، آموزش مداوم و مستمر سبک زندگی تحصیلی سلامت‌محور با هدف بهبود عملکرد دانش‌آموزان در خصوص داشتن سبک زندگی تحصیلی سالم پیشنهاد می‌شود.
مقایسه انعطاف‌پذیری، خلاقیت هیجانی و خلاقیت شناختی دانش‌آموزان تک‌زبانه‌ی فارسی زبان و دو زبانه‌ی عرب_ فارسی زبان
مروارید سلیمانی فر؛ همایون هارون رشیدی؛ کبری کاظمیان مقدم
چکیده: دوزبانگی از عوامل تاثیرگذار بر توانایی‌های شناختی و زبانی است و بررسی اثر این پدیده بر انعطاف‌پذیری، خلاقیت هیجانی و شناختی دانش‌آموزان از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین این پژوهش با هدف مقایسه انعطاف‌پذیری، خلاقیت هیجانی و شناختی دانش‌آموزان تک‌زبانه‌ی فارسی زبان و دو زبانه‌ی عرب_ فارسی زبان انجام شد. روش پژوهش علی مقایسه‌ای بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش‌آموزان تک‌زبانه‌ی فارسی زبان و دو زبانه‌ی عرب_ فارسی زبان شهر اهواز در سال تحصیلی 1399-1398 بود. نمونه‌ی پژوهش در مجموع شامل 80 دانش‌آموز مقطع اول متوسطه بوده‌اند که 40 نفر از آنها دوزبانه و 40 نفر دیگر تک زبانه بوده‌اند و به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. جهت جمع‌آوری اطلاعات از پرسشنامه‌های انعطاف پذیری شناختی دنیس و واندروال (2010)، خلاقیت شناختی عابدی (1363) و خلاقیت هیجانی آوریل (1999) استفاده شد. جهت تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل واریانس استفاده شده است. نتایج نشان داد که بین دانش‌آموزان دوزبانه و تک‌زبانه در میانگین انعطاف‌پذیری شناختی تفاوت معناداری وجود دارد (001/0p<). همچنین نتایج نشان داد که بین دانش‌آموزان دوزبانه و تک‌زبانه در میانگین خلاقیت هیجانی تفاوت معناداری وجود دارد (001/0p<). علاوه بر این، نتایج نشان داد که بین دانش‌آموزان دوزبانه و تک‌زبانه در میانگین خلاقیت شناختی تفاوت معناداری وجود دارد (001/0p<). به عبارت دیگر، دانش‌آموزان دو زبانه نسبت به دانش‌آموزان تک‌زبانه، از انعطاف‌پذیری شناختی، خلاقیت هیجانی و شناختی بالاتری برخوردار بودند. با توجه به برتری دانش‌آموزان دوزبانه می‌توان نسبت به برنامه‌ریزی زود هنگام آموزش زبان دوم در مدارس اقدام کرد.
طراحی الگوی مدرسه سالم و میزان تطابق آنها از دیدگاه مدیران و معلمان مدارس
علی جاویدان؛ رحمت اله مرزوقی؛ جعفر جهانی؛ جعفر ترک زاده
چکیده: هدف از انجام پژوهش حاضر طراحی الگوی مدرسه سالم و میزان تطابق آن ها از دیدگاه مدیران ومعلمان مدارس است. این پژوهش به لحاظ روش شناسی از نوع ترکیبی است، در مرحله کیفی از روش پدیدارنگاری و در مرحله کمی از تحقیق پیمایشی-توصیفی استفاده شده است.جامعه هدف پژوهش در بخش کیفی شامل، سرگروه های آموزشی، مدیران مدارس، کارشناسان آموزش و متخصصان رشته مطالعات برنامه درسی است، در بخش کمی مدیران ومعلمان مدارس استان های کهگیلویه و بویراحمد و فارس جامعه اماری را تشکیل می دهند.روش نمونه گیری وحجم نمونه در بخش کیفی روش نمونه گیری هدفمند مبتنی بر معیار 17 نفر و دربخش کمی روش طبقه ای تعداد 300 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند.ابزار پژوهش در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختار یافته ودر بخش کمی شامل پرسشنامه محقق ساخته با طیف 5 درجه ای لیکرت بوده است. نتایج در قالب سه مجموع مضامین پایه، سازمان دهند و فراگیر دسته بندی و در قالب شبکه مضامین سازماندهی شدند. نتایج 37 مقوله‌های فرعی و7 مقوله اصلی را احصا نمود که عبارتند از: 1-محیط فیزیکی، 2-ویژگی های مدیریتی، 3-منابع انسانی، 4-فرهنگ مدرسه، 5-ارتباط و مشارکت اجتماعی، 6- محیط عاطفی –روانی-اجتماعی 7-عناصر برنامه درسی. نتایج آزمون تی-استیودنت تک نمونه ای نشان داد که میانگین وضعیت ابعادی چون ویژگی های مدیریتی، منابع انسانی، برنامه درسی، مشارکت و ارتباطات اجتماعی، به صورت معناداری بالاتر از میانگین متوسط جامعه ؛ و در وضعیت مطلوب است.
الگوی تربیت عقلانی از منظر فارابی با تأکید بر عقل عملی
فریبا عادل زاده نایینی؛ رضاعلی نوروزی؛ جهانبخش رحمانی
چکیده: هدف کلی از انجام این پژوهش، ارائه‌ی یک الگو، شامل اهداف، اصول و روش‌های تربیت عقلانی فارابی در حیطه‌ی عقل عملی است. در این پژوهش گردآوری اطلاعات از طریق مطالعه‌ی مجموعه آثار فارابی و کتب نوشته شده در زمینه‌ی نظریّات تربیتی فارابی به روش فیش‌برداری صورت گرفته است. در انجام این پژوهش از روش استنتاجی فرانکنا استفاده شده است؛ به این صورت که در مرحله اوّل با استفاده از نظام مقوله‌بندی قیاسی، مطالب مورد بررسی قرار گرفته و با توجّه به آنها در مرحله بعد گزاره‌های واقع‌نگر مشخّص شده و در آخر با استفاده از روش استنتاجی فرانکنا اهداف، اصول و روش‌های تربیت عقلانی با توجّه به دیدگاه فارابی درباره‌ی عقل در حیطه‌ی عقل عملی مشخّص شده است و در پایان نتیجه‌گیری شده است که هدف غایی تربیت عقلانی فارابی، نیل به الله به عنوان سبب اوّل در جهت رسیدن به سعادت است و اهداف واسطه‌ای تربیت عقلانی، در حیطه‌ی عقل عملی عبارتند از: فعلیّت یافتن قوّه عاقله (خردورزی)، تحقّق اراده‌ی ناشی از قوّه‌ی ناطقه (اختیار)، ایجاد فضایل اخلاقی در میان امّت‌ها، ساختن شخصیّت معتدل و تحقّق مدینه‌ی فاضله. اصول تربیت عقلانی در حیطه‌ی عقل عملی عبارتند از: اصل آمادگی، اصل تربیت‌پذیری (تأدیب)، اصل مسئولیّت‌پذیری (عاملیّت فردی)، عدم تمامیّت شناخت انسان، اصل استدراج و روش‌های تربیت عقلانی در حیطه‌ی عقل عملی عبارتند از: مشاهده، توجّه به توانایی افراد (دادن تکلیف بر اساس توانایی)، کسب تجربه، تأدیب، تهذیب اخلاق، تعاون (همدلی و همکاری)، تکرار و تمرین و آموختن حکمت.
مقابسه اثر مداخلات مبتنی بر تمرینات ادراکی–حرکتی اسپارک، نوروفیدبک و ذهن آگاهی بر یکپارچگی حسی کودکان دوره دوم ابتدایی(9تا 11 سال) مبتلابه اختلال نقص توجه بیش فعالی شهر اصفهان
زهرا بت شکن؛ یوسف گرجی؛ حمید زاهدی؛ زهره رئیسى؛ حسین زرین
چکیده: هدف از حاضر مقایسه اثر مداخلات مبتنی بر تمرینات ادراکی – حرکتی اسپارک، نوروفیدبک و ذهن آگاهی بر یکپارچگی حسی بود. این پژوهش از نوع نیمه تجربی بود . با استفاده از طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری همراه با گروه کنترل اجرا شد. جامعه پژوهش حاضر را کلیه کودکان دوره دوم ابتدایی(9تا11 سال) مبتلا به اختلال نقص توجه بیش فعالی شهر اصفهان تشکیل داد. تعداد 60 نفر بر اساس معیار های ورود و خروج به‌صورت هدفمند انتخاب و پس از همتا سازی بر اساس جنسیت، میزان و نوع دارو در چهار گروه ۱۵ نفری ذهن آگاهی، تمرین‌های ادراکی _ حرکتی (اسپارک)، نوروفیدبک و گروه کنترل قرار گرفتند. جهت سنجش یکپارچگی حسی از پرسشنامه هانسچو و ریسمن (1992) استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و با استفاده از نرم افزار spss-24 در سطح معناداری کمتر از پنج صدم استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد در یکپارچگی حسی درمان نوروفیدبک و اسپارک نسبت به گروه کنترل تفاوت معنی‌داری داشته (01/0>p) واین تفاوت در گروه ذهن آگاهی مشاهده نشد (05/0<p). همچنین یافته‌های نشان داد در ذهن آگاهی نمرات پیش‌آزمون با پس‌آزمون تفاوت معناداری ندارد (05/0<p)، ولی نمرات پس‌آزمون و پیگیری گروه‌های نوروفیدبک و اسپارک نسبت به نمرات پیش‌آزمون تفاوت معنی‌داری داشت (05/0>p).
درک معلمان از اجرای اهداف ساحت علم و فناوری و برنامهدرسی حوزه تربیت و یادگیری علوم-تجربی در دوره ابتدایی
فاطمه زهرا احمدی؛ آمنه احمدی؛ محمود مهرمحمدی؛ نگار الهامیان
چکیده: این پژوهش با هدف بررسی چگونگی درک معلمان از اجرای اهداف ساحت علم و فناوری و برنامه درسی حوزه تربیت و یادگیری علومتجربی در دوره ابتدایی انجام شد. روش پژوهش پدیدارشناختی و گروه هدف، شامل معلمان مناطق 19 گانه شهر تهران بود که به صورت هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه باز، روزنگارها، مصاحبه نیمه ساختارمند و یادداشت های میدانی و تأملی بود. تحلیل داده ها به شیوه قیاسی و با درنظر داشتن سه مقوله خویشتن، تکلیف و اثربخشی انجام شد که انعکاس دهنده دغدغه معلمان در اجرای تغییر/نوآوری بود. یافته‌ها نشان داد مهمترین نگرانی های ابراز شده در مرحله خویشتن تعدد طرح های تحولی در سطح مدرسه و حاکمیت کتاب درسی بجای برنامه درسی و محدودیت ناشی از آن برای اتخاذ تصمیم ها از سوی معلم در فرایند تدریس و یادگیری بود. در مرحله تکلیف، معلمان با دغدغه‌هایی همچون کمبود زمان آموزش و حمایت ها و پشتیبانی های علمی و حرف های مورد نیاز در فرآیند اجرا روبرو بودند؛ اما تعامل حرف های و وجود برخی ویژگی های شخصیتی در معلمان، شرایط را برای کنار آمدن با این دغدغه ها و اجرای اسناد تحولی فراهم کرده بود. در مرحله اثربخشی، مهمترین دغدغه‌های معلمان عبارت بودند از: تأثیر بر یادگیری دانش آموزان، ارزشیابی و آزمون های هماهنگ، یادگیری شخصی شده و کنشگری معلم. با توجه به یافته‌های این پژوهش می‌توان گفت در اجرای اسناد تحولی به دلیل ابعاد گسترده و عمق تغییراتی که به دنبال دارد و تمام جنبه های کاری مدرسه را تحت تأثیر قرار میدهد نیازمند آن است که برنامه ریزی برای اجرا در سطح نهادی از وضوح لازم برای معلمان و سایر دست اندرکاران برخوردار باشد. عدم توجه به تأثیر و تأثر متقابل ابعاد تغییر، نه تنها موجب بازآفرینی فرهنگ مدرسه نخواهد شد بلکه میتواند نتایج غیر منتظره/نامطلوبی را به دنبال داشته باشد.
علاقه مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره فصلنامه علمی«اندیشه های نوین تربتی» می توانند به نشانی تهران، میدان ونک، خیابان ده ونک، دانشگاه الزهرا(س)، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، طبقه دوم با شماره تلفن 85692291-021 یا به نشانی اینترنتی این فصلنامه به آدرس jontoe.alzahra.ac.ir مراجعه کنند یا تماس بگیرند.
ارسال نظرات