اگر مرحوم آخوند هم در زمانه امروز حضور داشت از نیازهای زمان غافل نبود

حجت الاسلام علی احتشام استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، در خصوص تحولات اخیر متون آموزشی حوزه، گفت: تحول امری حتمی است که اگر مدیریت نشود خود را تحمیل خواهد کرد و با توجه به زیرساخت اولیه برای تغییرات اساسی در حوزه های علمیه لازم است تغییراتی صورت گیرد.

وی در ادامه افزود: لازم است در خصوص متون درسی حوزه‌ها طبق نظر مراجع و رهبر انقلاب گام‌هایی برداشته شود و در نخستین گام به اقتضای شرایط و نقش زمان در پیشرفت راهبردها برای بعضی از متون درسی حوزه درس جایگزین و بدیل قرار داده شده تا اگر در حوزه‌های علمیه طلاب نیاز به چندجانبه‌نگری در متون درسی داشتند این نیاز پاسخ داده شده باشد.

امام جمعه موقت کاشان اظهار داشت: اگر به جای بخشی از مکاسب شیخ اعظم کتاب حکومت اسلامی یا ولی امر مورد مطالعه و تدریس قرار گیرد این تحول در راستای پاسخگویی به بخشی از نیازهای تحولی امروز حوزه ها است.

حجت الاسلام احتشام با بیان اینکه هر رویکرد تحولی مورد نقد، انکار و اثبات های متعدد قرار خواهد گرفت، تصریح کرد: اگر توقع داشته باشیم عالی ترین متن درسی بدون مخالفت در کنار دروسی که سال‌ها و قرن‌ها در حوزه‌های علمیه محل بررسی و تدریس بوده است بدون مخالفت انجام گیرد قطعا اشتباه کرده ایم؛ مهم این است اکثریت کسانی که پویایی را نیاز فقه و اصول سنتی می دانند باید به این نقطه برسند که والاترین متن ها متن مطلق نخواهند بود.

وی ادامه داد: حتی اگر مرحوم آخوند امروز در حوزه ها حضور داشت قطعا نیاز امروز حوزه ها را فراتر از آنچه در دو قرن پیش بود، می دید و به گونه ای دیگر تبیین می کرد؛ در ساختار نوشتاری بین حلقات شهید نابغه آیت الله العظمی صدر و متن درسی کفایه آخوند خراسانی تفاوت هایی قطعا هست اما به این معنا نیست که در جایگزینی و بدل گرایی همه آنچه که در متن قبل بوده را در متن جدید هم ببینیم چراکه تغییر به معنای تفاوت در زیربنا و روبنا است.

استاد سطح عالی حوزه با بیان اینکه در متن حلقات لغات، کلمات و ابوابی است که نیاز به آموزش و یادگیری دارد، تصریح کرد: نباید انتظار داشته باشیم در جایگزین اختیاری همه اساتید نظر واحد داشته باشند بلکه نظر اکثریت اساتید حوزه ها باید تأمین شود.

وی در ادامه در پاسخ به نظرات انعطاف ناپذیر برخی مخالفین گفت: همانگونه که امام راحل در منشور روحانیت برای علما و مراجع و روحانیت شیعه خطر تحجر و التقاط را عامل تهدید حوزه معرفی می کرد، امروز نیز برخی افکار حضور دارند؛ نباید به گونه ای از اسلوب و ساختار سابق به یکباره جدا شویم و از طرفی دیگر نباید به گونه ای جمود بر ساختارهای حوزوی داشته باشیم که از نقش زمان و مکان در اجتهاد غافل بمانیم.

این استاد سطح عالی حوزه علمیه در پایان خاطرنشان کرد: اگر بنا بود همواره به متون قدیم اکتفا شود همچنان باید فصول و قوانین متن درسی حوزه ها باقی می ماند و یا کتاب معالم فرزند شهید و بقیه متون قدیمی همچنان متن اصلی بود اما زمانی که اصول مرحوم مظفر جای قوانین را گرفت همان زمان هم این اختلافات بود؛ لازم است بدانیم آنچه در پیشرفت علمی حوزه ها مؤثر است همان فقه و اصول جواهری است.