شماره جدید فصلنامه علمی پژوهشی «مطالعات راهبردی بسیج» منتشر شد

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، هفتصد و چهل و نهمین فصلنامه علمی پژوهشی«مطالعات راهبردی بسیج» به صاحب امتیازی پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج با مدیرمسئولی حسین قدیانی و سردبیری خدابخش احمدی نوده منتشر شد.

این فصلنامه در 6 مقاله و 207صفحه منتشر شده و عناوین، نام نویسندگان و چکیده مقالات به شرح زیر است:

بررسی موانع و راهکارهای تأمین امنیت فرهنگی جمهوری اسلامی در اندیشۀ آیت‌الله خامنه‌ای

سید مجتبی حسینی؛ حامد عامری گلستانی؛ بهرام یوسفی؛ فریدون اکبرزاده

چکیده: فرهنگ، از جمله عوامل پیونددهندۀ آحاد مردم به یک‌دیگر است و از این‌رو، پرداختن امنیت فرهنگی، به‌نوعی به همۀ افراد جامعه ارتباط دارد. در مقولۀ امنیت فرهنگی باید هم به آسیب‌هایِ آن (در وجه سلبی) و نیز آثار ایجابیِ آن برای تثبیت و ارتقای امنیت در جامعه توجه نمود. از این‌رو، پرداختن به این موضوع، خود می‌تواند در باز کردن بابِ مباحثِ اساسی در زمینۀ امنیتِ همه‌جانبه، چه در عرصۀ عمل و چه در عرصۀ نظر کمک کند. این مسئله از دغدغه‌های مهم آیت‌الله خامنه‌ای در سال‌های اخیر بوده است و در این پژوهش با توجه به بیانان ایشان این پرسش مورد بحث قرار خواهد گرفت که موانع و راهکارهای تأمین امنیت فرهنگی جمهوری اسلامی در اندیشۀ آیت‌الله خامنه‌ای چیست؟ روش این پژوهش «تحلیل گفتمان لاکلا و موف است. مهم‌ترین یافته‌های آن نیز عبارتند از اینکه: آیت‌الله خامنه‌ای تهدیدات امنیت فرهنگی را «اسلام‌زدایی»، «تهی کردن انقلاب از درون»،«فاسد کردن جوانان و اشاعۀ فسادِ سبک زندگی غربی» و«ناکارآمدی برخی از مدیران اجرایی‌فرهنگی» می‌دانند. در مقابل، با ارائۀ راه‌کار‌هایی، که دال‌های گفتمانِ ایشان را مشخص می‌کند تأمین امنیت نرم در حوزۀ فرهنگ را «ترویج فرهنگ دینی و تعلیم فضایل اخلاقی»، «داشتن اقتدار و قوی نمودن کشور در عرصۀ فرهنگی»، «ارائۀ سبک زندگی ایرانی‌اسلامی» و «مدیریت جهادی کارآمد، اجرای صحیح قوانین و ترسیم نقشه مهندسی فرهنگی» می‌دانند.

فهم جوهره ارتباطات انسانی - الهی در سبک فرماندهی سپهبد شهید قاسم سلیمانی

خلیل نوروزی؛ هادی رنجبر؛ محمد اسعدی؛ حسین آماده

چکیده: شهادت سپهبد قاسم سلیمانی در ابتدای گام دوم انقلاب اسلامی اتفاق افتاد. او ماموریت داشت مبانی و مفـاهیم انقلاب را بـه بشـریت (جامعه مخاطب) برساند. بدین منظور، سپهبد قاسم سلیمانی در کنار استفاده از روش‌های سـنتی، از الگـو هـای ارتبـاطی و تبلیغـاتی و روش های متنوع ارتباطات (سیاسی، فرهنگی - تبلیغاتی، اقتصادی و بشردوسـتانه ...) بهـره گرفت. از این رو، او موفق گردید با مردم و افکار عمومی ارتباط برقرار کند. به نظر می‌رسد، سپهبد قاسم سلیمانی، در انجـام رسالت خود، ترکیبی از الگوهای ارتباطی و تبلیغاتی - رسـانه ای ماننـد روش سیاسـی (مـذاکره بـا مـردم ، نخبگـان و نمایندگان) و روش فرهنگی-تبلیغاتی (اعزام مبلغان ...) را به کار می‌برده است. این الگو می‌تواند، الگویی برای توسعه حکمرانی حاکمان سیاسی محسوب گردد. در ایـن راسـتا، الگوهای ارتباطی و تبلیغاتی-رسانه‌ای در دوره فرماندهی سپهبد قاسم سلیمانی بر سپاه قدس ایران، تحلیل و ارزیابی می‌گـردد. روش شناسی: این مقاله درصدد است تا با تکیه بر روش‌شناسی تحلیل مضمون به کشف ایده‌های سپهبد قاسم سلیمانی از طریق بیانات بزرگان جبهه مقاومت اقدام نماید. روش گردآوری اطلاعات مصاحبه با افراد قرین سپهبد سلیمانی در جبهه مقاومت است. 18 نفر از افراد قرین مورد مصاحبه قرار گرفته‌اند یا از مصاحبه‌های منتشرشده از ایشان در رسانه‌ها استفاده گردید. نتایج با تکیه بر روش شناسی تحلیل مضمون انعکاسی مورد تحلیل قرار گرفت. چهار الگوی ارتباطی سردار مطابق نتایج عبارتند از الگوی فردی- انسانی، فردی- الهی، اجتماعی- انسانی و اجتماعی- الهی که از آنها برای توسعه دیپلماسی انسانی – الهی بهره برده است.

سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران یمن

مهدی دلبند؛ مجتبی عبدخدایی

چکیده: با وقوع بیداری اسلامی در سال 2011، اعتراضات مردمی در یمن با اعتراض به طرح‌های دولت آغاز شد و معترضین خواستار تغییر قانون اساسی، نرخ بیکاری، شرایط اقتصادی، فساد و اصلاحات در این کشور بودند. با به دست گرفتن رهبری این اعتراضات توسط جنبش انصارالله ، عربستان سعودی با درک از تهدید بودن قدرت گیری یک جنبش شیعی در کنار مرزهای خود، و تعبیر آن به مثابه نفوذ جمهوری اسلامی ایران، اقدام به آغاز جنگ علیه یمن کرد. در کنار عربستان، تحولات یمن برای رژیم صهیونیستی نیز حائز اهمیت است. چرا که از نگاه این رژیم، در صورت تسلط انصارالله بر تنگه باب المندب، جبهه مقاومت اسلامی بیش از گذشته تقویت شده و امنیت اسرائیل در مخاطره قرار خواهد گرفت. جمهوری اسلامی ایران نیز در راستای اهداف و اصول سیاست خارجی خود، اصلی‌ترین حامی و پشتیبان جنبش انصار الله یمن بوده است. علیرغم حمایت ایدئولوژیک ایران از شیعیان الحوثی، جمهوری اسلامی ایران دارای یک منطق راهبردی در حمایت از جنبش انصار الله یمن است.

واکاوی راهبرد ساختاری فرهنگ پیشرفت و توسعه، در تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی (با تکیه بر زیرساخت های فرهنگی - اجتماعی)

حسین بهرامی ثابت؛ احمد آذین

چکیده: اقتصاد مقاومتی مفهومی است که درپی بحران زدایی و مقاوم سازی مطرح می شود که تبیین زیرساخت های راهبردی آن قطعا پیش شرط و الزام دستیابی به اهداف آن است. اما می توان اذعان داشت، شناخت و ارزیابی روابط میان متغیرهای فرهنگی و اجتماعی بعنوان شاخص های زیرساختی که نقش هرکدام می تواند توازن و مسیر پیشرفت را تحت تاثیر قرار دهد کمتر مورد توجه قرار گرفته و شناخت کافی از این پدیده دردست نیست. هدف پژوهش حاضر تبیین زیرساختهای اجتماعی و فرهنگی شکل دهنده فرهنگ توسعه است. روش شناسی مورد استفاده در این پژوهش ترکیبی از روش کیفی مبتنی بر نظریه داده بنیاد، جهت تبیین مدل نظری و آزمون مدل در مرحله کمی پژوهش است. به منظور گردآوری داده های لازم در این پژوهش مصاحبه ساختار نیافته با 30 خبره و استاد حوزه جامعه شناسی، فرهنگ و اقتصاد مقاومتی صورت گرفته است. نتایج حاصل، مبین آن است که حوزه ارزشها و اعتقادات، خانواده، آموزش، الگوها و ارتباطات و مهمار از همه مدیریت و سیاستگذاری بعنوان زیرساختهای اساسی شناسایی و استقرار وتثبیت فرهنگ توسعه مبتنی بر تحقق اقتصاد مقاومتی نتیجه نهادینه سازی فرهنگ توسعه در جامعه است که در مواردی منجر به تکوین باورها و عقاید، وقایت ارزشهای جامعه و نگاره بندی هنجارها در جامعه می شود.

تحلیل گفتمانی استکبارستیزی در اندیشه آیت الله خامنه‌ای از منظر پساساختارگرایی

آرش منشی زادگان؛ علی اصغر داودی؛ سعید گازرانی

چکیده: در نگرش پساساختارگرایانه، هویت های اجتماعی و سیاسی محصول گفتمان ها فرض می شوند در واقع هویت ها و خودفهمی ها، در مقابل غیریت ها یا دیگران شکل می گیرند بنابراین، خلق یک هویت بر تاسیس یک تفاوت دلالت دارد. در این چارچوب با تکیه بر مفهوم «غیرِسازنده»، شکل گیری یک هویت را مستلزم عمل تمایز می دانیم که غالبا به تقابل ختم می گردد. مقاله حاضر در پی بررسی این پرسش است که از منظر پساساختارگرایی، استکبارستیزی چه جایگاهی در اندیشه رهبر انقلاب دارد؟ و بر این فرض استوار است که گفتمان استکبارستیزی مدنظر آیت الله خامنه ای حول محور چهار دال هویت بخش، فراگیر، استمرار و استقلال آفرین مفصل بندی شده است که مبتنی بر تقابل با «غیر» به هویت و صورت‌بندی امت شکل می دهد. این پژوهش بر اساس روش گفتمان لاکلا و موف و با تکیه بر داده‌ها و درون مایه های رویکرد پساساختارگرایی سامان یافته است. بنا بر یافته های پژوهش، آمریکا در قالب شیطان بزرگ، نقطه هدف استکبارستیزی گفتمان انقلاب اسلامی می باشد که به عنوان «بیرونی سازنده» هویت اسلام سیاسی ایرانیان، نقش بازی می کند. از منظر مقام رهبری این مرزبندی مستمر با ریشه های مذهبی به تحکیم هویت انقلابی و دینی نظام اسلامی منجر می‌شود.

ادغام اجتماعی از طریق کار در سازمان‌های مسئول کاهش فقر شهر مشهد

ابوالفضل رمضانی

چکیده: هدف این پژوهش واکاوی علل تغییر رویکرد سازمان‌های متولی فقر از رویکرد حمایتی به رویکرد اشتغال محور، شناسایی روش‌ها، بررسی راهبردها و پیامدهای آن در نهادهای متولی کاهش فقر بود. این مطالعه با روش کیفی و بر اساس رهیافت گراندد تئوری انجام شد. به شیوه نمونه‌گیری نظری با 20 مدیر بخش اشتغال نهادهای حمایتی، سازمان‌های عمومی و خیریه‌های کارآفرین شهر مشهد در سال 1397 مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. متن مصاحبه‌ها با رویکرد اشتراوس و کوربین و به کمک نرم‌افزار MAXqda تحلیل شد. مقوله کانونی این پژوهش «ادغام اجتماعی از طریق کار» است. با تغییر چهره فقر از مطلق به نسبی در جامعه ایران، دارایی‌های فردی و اجتماعی فقرا در کل افزایش پیدا کرد. متناسب با این روند، تقاضای مردم و نخبگان برای اثربخشی و کارآمدی نهادهای متولی فقر بیشتر شد. در چنین شرایطی برخی از نهادهای متولی با استفاده از شبکه‌های اجتماعی، به ادغام اجتماعی از طریق کار رو آوردند. راهبرد اصلی پیاده‌سازی رویکرد جدید، تبعیت از ساختار سازمانی، دیدن توانمندیهای کارکنان و مددجویان، ارتباطات و شبکه‌سازی بخصوص با بخش‌های دولتی، و افزایش توانمندی خدمات‌گیرندگان جهت بهره‌برداری از فرصت‌های اشتغال در بازار کار است. ادغام اجتماعی از طریق کار موجب افزایش اعتماد خدمت گیرنده به سازمان، افزایش احساس خودکارآمدی، پایداری مالی و ارتقاء شهرت سازمانی و کاهش آسیب‌های اجتماعی ناشی از فقر می‌شود.

علاقه مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره فصلنامه علمی پژوهشی«مطالعات راهبردی بسیج» می توانند به نشانی ایران، تهران، انتهای بزرگراه شهید صیاد شیرازی، میدان سپاه، خیابان پادگان ولیعصر عج ا...، پلاک 3، ساختمان اقشار و متخصصین بسیج، طبقه هشتم، پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات راهبردی بسیج یا با شماره تلفن 74146868-021 تماس گرفته یا یا به نشانی اینترنتی این فصلنامه به آدرس  http://www.bsrq.ir/ مراجعه کنند.