نوآوری در آموزش قرآن بر اساس سیره پیامبر اکرم

خانم زینب بهجت پور، رئیس اداره قرآن و عترت حوزه علمیه خواهران کشور در گفت و گو با خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، با اشاره به فعالیت های قرآنی این مرکز گفت: قرآن کتابی است که انسان ها را از تاریکی جهالت به سوی روشنایی سعادت هدایت می کند، با توجه به آیه یک سوره ابراهیم قرآن کتاب تحول است، تحول از جهالت به عقلانیت؛ از کوری باطنی به بصیرت و روشن بینی، از شرک به توحید، از کفر به ایمان؛ این کتاب با این ویژگی ها اگر در دست مربیان شایسته چه زن و چه مرد قرار گیرد قدرت شگرفی در ایجاد تحول در مردم خواهد داشت، چون باعث می شود که مردم علیه تیرگی های خودشان بایستند.

وی در ادامه گفت: حوزه علمیه خواهران با استفاده از معارف والا که در کتاب مبارک قرآن وجود دارد توانمند می شود تا معجزه تحول و تعالی مردم را به مؤمنان شایسته عمل و رائحه عدالت را در اجتماع گسترش دهد و کارستان انسان سازی  را به منصه ظهور برساند.

رئیس اداره قرآن و عترت حوزه علمیه خواهران اظهار داشت: حوزه های علمیه از سال ها پیش تدریس قرآن در ساحت های روخوانی، تجوید، مباحث علوم قرآن و تفسیر موضوعی را پیگیری کرده، که تلاش مشکوری بوده و شایسته تقدیر و سپاس است، اما از سال نود و هشت طرحی آغاز شد، که از روش آموزشی پیامبر اکرم(ص) الهام گرفته شده، روشی که ابن مسعود در یکی از روایات خودش نقل می کند که افراد محضر پیامبر می رسیدند و ده آیه، ده آیه قرائت می کردند و مفاهیم و عمل به آن را یاد می گرفتند و بعد به سراغ آیات بعدی می رفتند.

وی در تبیین این طرح افزود: این طرح با الهام از روش آموزشی پیامبر(ص) انجام شده که ضمن بازخوانی شیوه های رایج آموزش قرآن و بهره گیری از نقاط قوت آنها تلاش می کند از آسیب های آن دوری کرده و شیوه آموزش جامع قرآن را شروع کند. باید بگویم که این شیوه در حوزه های علمیه خواهران طراحی شده است. این طرح در شش نیم سال تحصیلی ارائه می شود و مخاطبان آن طلاب جدید الورود به حوزه خواهران هستند، تا انتهای سال سوم علاوه برکسب مهارت صحیح خوانی و زیبا خوانی قرآن با مفاهیم کلی سوره ها، ترجمه آیات، اهم نکات تفسیری و محوری سوره و علوم  قرآنی آشنا می شوند و تلاش می شود تا به طلاب خواهر این مطالب انتقال پیدا کند که سبک زندگی خودشان را براساس معارف کاربردی سوره ها تغییر دهند.

خانم بهجت پور در پاسخ به چرایی دلیل  این شیوه، عنوان کرد: بر اساس ارزیابی شرایط و توانمندی‌های آموزه های قرآنی به چند آسیب پی بردیم، اولاً آموزش های مهارت محور در کلاس های قرائت و تجوید بسیار کم رنگ بود و بیشتر به آموزش های تئوری قواعد و تمرین کلماتی از کل قرآن تکیه می شد، دومین آسیب این بود که مخاطب ما با ساختار کلی که در سوره های قرآن قرار گرفته در دوره سطح 2 آشنا نمی شد و طلاب ارجمند با مفاهیم آیاتی که قرائت یا حفظ می کردند، به نحوی که مفاهیم در جانشان بنشیند و در زندگی عملی کنند، آشنا نمی شدند و آسیب آخر عدم انس جامعه مسلمانان با قرآن بود، وقتی فراگیران تنها یک سری الفاظ را بدون توجه به معنا یاد می گیرند به تدریج انس با قرآن را از دست داده و حتی از قرائت روزانه قرآن هم فاصله می گیرند، برای رفع این مشکلات و آسیب ها تلاش شده تا با الهام از روش آموزشی پیامبر(ص) جامعه را به سمت قرآن دعوت کنیم و تا جایی که در توان داریم جلسات آموزش قرآن را در کشور با این روش هماهنگ کنیم.

وی با اشاره به اصولی که در این طرح مد نظر قرار گرفته، گفت: در این طرح، آموزش سوره محور است و به روش کلی اتفاق می افتد، یعنی مطالب هدف گذاری شده و به صورت اقتضائی در طی مرور سوره آموزش داده می شود؛ قصد تربیتی مسلمانان در روش پیامبر(ص) براساس نزول قرآن و به ویژگی آنها توجه شده است؛ سوره ها و بخشی از سورها گزینش شده و براساس سه معیار، گام تحول و تربیت مومنان، غرض سوره و آیات و معارف ضروری مورد نیاز جامعه هدف ما (طلاب خواهر سطح) دخیل بوده است.

رئیس اداره قرآن و عترت حوزه علمیه خواهران خاطرنشان کرد: در طرح آموزش جامع، سوره مد نظر بوده و به تمامی اهداف و حیطه های آموزشی توجه شده است، روش آموزش به روش اقراء بوده، یعنی طلاب استماع می کنند با قرائت الگو همخوانی می کنند و در نهایت قرائت صحیح و فصیح سوره را برای استاد ارائه می کنند؛ در این آموزش، مهارت محوری بسیار تاکید می شود یعنی تمرین و پرخوانی و پرهیز از افراط از قاعده گویی بسیار مورد توجه است.

وی در ادامه افزود:در این روش به حفظ آیات و سوره های گزینشی تأکید می شود یعنی تلاش شده، حفظ نسبی صورت بگیرد، همچنین در این روش بر آموزش معرفت و تربیت محور تأکید می شود؛ در این طرح از بیان مطالب ذوقی و بدون پشتوانه جلوگیری شده و توجه زیادی بر دقت در انتخاب مباحث شده است.

دکتر بهجت پور با اشاره به برنامه های ویژه ماه مبارک ابراز داشت: در ماه مبارک پارسال طرحی به نام حامیم داشتیم و امسال طرحی به نام شرح شمس که تفسیر سوره مبارکه فرقان توسط آیت الله بهجت پور و تلاوت روزانه قران توسط حجت الاسلام رجبی را داریم و از بستر لایو مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران به آدرس live.whc.ir  پخش می شود و البته عموم مردم می توانند در این طرح شرکت کرده و استفاده کنند؛ همچنین به مناسبت ایام رحلت ام المومنین حضرت خدیجه سلام الله علیها و ولادت امام حسن علیه السلام و شهادت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام و شب های قدر در ماه مبارک، ویژه برنامه خواهیم داشت و در نهایت از محتوای تفسیری که ارائه شده، یک مسابقه برگزار می کنیم و جوایزی تقدیم نفرات برتر خواهیم کرد.

رئیس اداره قرآن و عترت حوزه علمیه خواهران در پاسخ به اجراء برنامه های ویژه در این چند سال اخیر و دوره مسئولیت خود عنوان کرد: در این چند سالی که بنده حضور داشتم برنامه هایی نظیر راه اندازی کرسی های تفسیر خانگی، برقراری تعامل و ارتباط با مراکز و کمیسون ها و سازمان های قرآنی کشور از اتفاقاتی بوده که در این دوره رقم خورده است و همچنین تعاملات خوبی با دارالقرآن کشور، مرکز قرآنی اوقاف کشور، ستاد ملی حفظ قرآن، شورای توسعه فرهنگ قرآنی انجام گرفته و آخرین پروژه تربیت طلاب در دوره مهارت تفسیر است که سعی شده از ظرفیت طلاب برای برگزاری کرسی های تفسیر در بقاع متبرکه، مساجد و حسینیه ها استفاده شود.