ارتباط بین عدل و فضل پروردگار

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله علی اکبر رشاد رییس شورای سیاست گذاری حوزه های علمیه استان تهران، ظهر امروز در جلسه درس خارج فقه که به صورت مجازی در مدرسه علمیه امام رضا(ع) برگزار شد، گفت: امیرمومنان علی(ع) فرمودند: عدل عبارت است از انصاف و احسان به معنای تفضل است.

وی با بیان اینکه عبد در تعامل دو سویه با رب و همچنین عباد در ارتباط با یکدیگر دو نوع مواجهه دارند، ابراز کرد: اگر این برخورد براساس استحقاق باشد و هر کسی به اندازه استحقاقی که دارد دریافت کند و برخورد داشته باشد این عین عدل است.

آیت الله رشاد ادامه داد: همین مطلب درخصوص رابطه دوسویه عبد و رب نیز صادق است بنابراین اگر خداوند متعال براساس استحقاق بندگان با آنان برخورد کند عین عدل است اما اگر فراتر از این استحقاق باشد فراتر از عدل بلکه احسان خواهد بود.

رییس شورای سیاست گذاری حوزه های علمیه استان تهران درباره مواجهه احسان یا فضل، اظهار داشت: اگر برخورد بر اساس احسان و فضل باشد می توان گفت برخوردی فراتر از برخورد برمبنای عدل است زیرا عدل بر پایه استحقاق تنظیم می‌شود اما در برخورد فراتر اگر کسی بیش از حق برادر دینی با او رفتار حسن داشته باشد این رفتار محسنانه و فراتر از برخورد عادلانه خواهد بود.

تولیت مدرسه علمیه امام رضا(ع) ادامه داد: خداوند متعال نیز با بندگانش اگر مطابق استحقاق هر فرد با آنها برخورد کند عدالت ورزیده اما خداوند متعال فراتر از استحقاق افراد به آنان نیکی می‌کند و این می‌شود احسان و از آن جهت که او محسن است بیش از استحقاق احسان می‌کند و این بیانگر فضل است.

آیت الله رشاد گفت: در دعاهای مختلف چنین از خداوند متعال درخواست می شود، بارالها؛ براساس عدل با ما برخورد نکن بلکه بر پایه احسان با ما انسان ها برخورد کن، خدا اگر بر اساس عدل با عبادش برخورد کند عباد همیشه بدهکار است زیرا آنگونه که حق طاعت و عبودیت است و آنچنان که شأن الوهیت است عمل نکرده که مستحق پاداش شایسته باشند.

وی افزود: معمولا بندگان الهی در برابر خدا کوتاهی و تقصیر می کنند و چون تقصیر می کنند استحقاق پاداش پایین دارند و اگر خدا براساس این استحقاق با آنها برخورد کند گویی بندگان در حقیقت متحمل زیان می شوند، لذا در دعاهای مختلف از خدا می خواهیم با ما براساس عدل برخورد نکند بلکه با فضل خویش با ما انسانها رفتار کند.

تولیت مدرسه علمیه امام رضا(ع) در پایان خاطرنشان کرد: می توان تصور کرد عبادی باشند که در برابر الوهیت الهی به حد تکلیف و وظیفه عمل نکنند بلکه فراتر از تکالیف عادی حق عبودیت را به جای آوردن و می توان فرض کرد که عبدی باشد که اعمالش فراتر از تکالیفی باشد که خداوند در حالت عادی دستور داده در نتیجه شایستگی هایی فراتر از استحقاق عادی به چنگ آورده و خداوند به او فضل خواهد داشت./۸۱۳/پ210/ب1