پروتکل‌هایی که معنویت را هدف گرفت
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، گزارش بخش دوم نشست هم اندیشی «چگونگی برگزاری عزاداری ماه محرم» که با حضور سه تن از خطبا و وعاظ مشهور در خبرگزاری رسا برگزار شد، بدین شرح است:
پس از پاسخ دادن به سؤال اول مبنی بر تبیین معنویت و جایگاه آن در اجتماع، حجت الاسلام سیدقوام صفوی دبیر جلسه به تشریح سؤال دوم پرداخت و گفت: معنویت مطلوب برای بشر امروزی که باعث گمراهی نشود و گره دنیایی و آخرتی او را باز می‌کند، چیست؟
حجت الاسلام ناصر خلج در پاسخ ضمن بیان اینکه لزوم انسان به معنویت مشخص شد، گفت: تفکری که بودایی‌ها از معنویت دارند، غلط است زیرا آبشخوری که به‌وسیلۀ آن عطش خود را رفع می‌کنند ناپاک و لجن‌زار است و باید به سراغ سرچشمه‌ای پاکیزه بروند.
وی معنویت را رهایی از همۀ دردها دانست و افزود: آن معنویتی که خالق بیان می‌کند باید پیاده شود؛ زیرا از تمام ریزه‌کاری‌های بشر اطلاع دارد. اگر چنین شد انسان هم از دنیا و هم از آخرت لذت می‌برد به‌عنوان مثال مرحوم بهاری همدانی با آن همه مشکلات از دنیا لذت می‌بردند؛ زیرا اتصال او با اهل‌بیت و خصوصا اباعبدالله (ع) بود.
حرارت قتل حسین
استاد حوزۀ علمیه با اشاره به حدیث «اِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ علیه السّلام حَرارَةً فى قُلُوبِ الْمُؤ منینَ لا تَبْرُدُ اَبَداً» اظهار داشت: این حرارت چند ویژگی دارد و اولین ویژگی آن تولید نور است. حضرت امام (ره) فرمودند که این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است؛ زهیر، عثمانی مذهب است ولی با این وجود پس از آن دیداری که با اباعبدالله (ع) داشت، چهره‌اش نورانی شد و نور حسین در وجود او روشن شد؛ اگر مسؤولان ذی‌ربط بخواهند مردم را با معنویت آشنا کنند، باید آنها را با نور حسینی پیوند دهند که «وهب کلبی» مصداق دیگر آن است.
وی یکی دیگر از اثرات حرارت امام حسین (ع) را «حرکت» برشمرد و عنوان کرد: یکی از شهدای کربلا مردی از قبیلۀ کلب است که دنبال نوادگان عیسی بود تا خاک پای او را توتیای چشم خود کند؛ وقتی لشکر ابن زیاد را دید، از آنها سؤال کرد که به کجا می‌روید؟ گفتند به جنگ با حسین بن علی (ع)، گفت او کیست؟ گفتند که نوه رسول خدا (ص)؛ گفت ما سال‌هاست دنبال فرزندی از عیسی هستیم که در خدمت او باشیم، بعد شما به جنگ فرزند پیغمبر خود می‌روید؟ این زن و مرد راهی کربلا شدند و هر دو در کربلا به شهادت رسیدند.
حجت الاسلام خلج در پایان صحبت خود ابراز داشت: معنویت مطلوب زیاد است ولی خب بهترین راه، اتصال به حرارت اباعبدالله (ع) است؛ علما و عرفا بسیار فرمودند که اگر می‌خواهید سلوک معنوی داشته باشید، با حضرت سیدالشهدا (ع) گره بخورید.
در ادامه حجت الاسلام والمسلمین مؤمنی به طرح بحث پرداخت و گفت: خدا خالق عقل است و رسولش رییس العقلاست. معنویت مطلوب آن معنویتی است که ما را به آرامش برساند و رسیدن به آرامش با اتصال به راهکار انسان‌های کامل میسور است؛ ما برای رسیدن به کمال نیاز به برنامه و الگو داریم و انسانِ بدون برنامه متحیر می‌شود و بدون اسوه، انگیزه‌اش را از دست می‌دهد؛ حضرت رسول(ص) فرمودند که اگر به قرآن و اهل‌بیت متمسک شوید، «لن تضلوا ابدا» ابدا گمراه نمی‌شوید و البته این تمسک باید به‌گونۀ صحیح صورت بگیرد و مرحلۀ ابتدایی تمسک، کسب معرفت است.
وی افزود: آنچه باعث اضطراب در جامعه می‌شود، تحیر افراد است زیرا راه را نمی‌توانند تشخیص بدهند؛ در بیان گذشتگان ما هم وجود دارد که به امام حسین(ع) متوسل شوید؛ زیرا او نور الله است، ما را از تحیر نجات می‌دهد و عقل ما را احیا می‌کند.
کربلا، تفسیر عملی قرآن
حجت الاسلام ظهیری تنها راه نجات جامعه را گرایش آن به معنویت دانست و گفت: گرایش عموم مردم به قرآن کریم گرایشی لازم و ضروری است؛ ابوذر از حضرت رسول(ص) سؤال کردند که چندین پیامبر فرستاده شده است، و در ادامه پرسیدند چند کتاب نازل شده که پیغمبر فرمودند 104 کتاب و بر بعضی از انبیاء 50 کتاب نازل شده است؛ از بین کتب موجود بین مردم، سه کتاب شهرت جهانی دارد و از دید قرآن، بخش اعظم تورات و انجیل تحریف شده است.
این استاد حوزۀ علمیه با بیان اینکه تفسیر نظری قرآن همه فهم نیست و نیاز به تفسیر قابل فهم داریم اظهار داشت: قرآن کریم تفسیر عملی دارد و این تفسیر عملی برای همه افراد قابل فهم است، آن تفسیر نیز کربلا است؛ اگر یک جوانی بخواهد معنویت را از قرآن بیرون بکشد و قرآن را بفهمد، باید به کربلا رجوع کند. اگر فرصت بود بنده با دلایل اربعه ثابت می‌کردم که کربلا، تفسیر آیه به آیه قرآن است و همان‌گونه که قرآن تبیان است، کربلا نیز تبیان است؛ شما تمام رذائل را در لشکر ابن سعد و تمام فضائل را در لشکر سیدالشهدا(ع) می‌توانید ملاحظه کنید.
پس از وقفه‌ای 5 دقیقه‌ای، سؤال بعدی با عنوان بررسی نقش ستاد ملی مبارزه با کرونا در عزاداری مطرح شد.
حجت الاسلام خلج با تقسیم‌بندی ضدمعنویت‌ها به عمدی و غیرعمدی گفت: یک سری از کارها ضد معنویت است که دشمن علنا با مکتب اباعبدالله(ع) مخالفت می‌کند ولی یکسری کارها غیر اختیاری است که ناخودآگاه با معنویت به مخالفت می‌پردازد، مثل کرونا؛ خب، وظیفه چیست؟ به نظر بنده باید جمع شود.
کارشناس مسائل مذهبی تعطیلی مراسم را اشتباه دانست و تأکید کرد: از طرفی اگر مراسمات را تعطیل کنیم با مرگ جامعه مواجه می‌شویم؛ از طرفی نیز همان‌قدر که اهل‌بیت می‌گویند به روح بپردازید و اصل الانسان لُبُّه، از طرفی حضرات معصومین(ع) برای جسم‌شان نیز ارزش قائل بودند؛ حضرت فرمودند که من نیز مانند شما می‌خوابم، غذا می‌خورم، کار می‌کنم، خسته می‌شوم و از خودم دفع خطر می‌کنم. روایت داریم که اگر از سرما ترس داشتید و آب در سرما بود، تیمم کنید؛ من فکر می‌کنم افراط و تفریط نباید باشد. نه کسانی که می‌گویند دستور العمل‌ها را رها کنیم؛ درست می‌گویند و نه کسانی که می‌گویند معنویت و مجالس عزا را تعطیل کنید، حرف درستی می‌زنند.
حجت الاسلام خلج با بیان اینکه رفتن به پارک بدون دردسر و راحت است، گفت: خود دولت‌مردان گفته‌اند نیم درصد خطر کرونا در اماکن و مراسمات مذهبی است ولی با این وجود هر کجا را که گفتند تعطیل کنید، ما تعطیل کردیم؛ حرم‌ها و مساجد را بستیم و نماز جمعه تعطیل شد؛ برای غسل دادن مرده‌های کرونایی چه کسی غیر از بچه‌های مذهبی و هیأتی بودند؟ چه کسی کمک مؤمنانه را نشر داد و عفونت زدایی کرد؟
وی نسبت به پروتکل‌ها عنوان کرد: این پروتکل‌ها سخت‌گیرانه و چه‌بسا مغرضانه است؛ یکی از شرایط آنها این است، ما باید مکان هیأت را ببینیم که سرباز و وسیع باشد و مسؤول هیأت باید تعهد بدهد اگر شخصی در این هیأت کرونا گرفت و مرد، دیه‌ای که قوه قضاییه برای او می‌نویسد به گردن هیأت باشد؛ خب مسؤول هیأت پشیمان می‌شود. در مجموع بنده حرفم این است که بعضی دستورالعمل‌ها بی‌رحمانه و مغرضانه است.
حجت الاسلام والمسلمین مؤمنی در رابطه به وضعیت فعلی جامعه گفت: این ویروس یا ساخته دست دشمن است و یا طبیعی است که در هر دو صورت دشمن از فرصت استفاده کرده و در دو بُعد معنویت و اقتصاد بر علیه ما فعالیت می‌کند؛ اکنون ما در آزمون بسیار مهمی هستیم که دیدیم بعضی خواص مخالف و موافق پای‌شان لغزید.
وی به سناریوی دشمن اشاره کرد و اظهار داشت: حدود ۱۵ سال است دشمن دو بحث را در ایران هدف گرفته است؛ یکی مرجعیت و دوم بحث شعائر به ویژه عزای سیدالشهدا(ع) است؛ با وجود این ویروس ما شاهد هستیم که دشمن هر دو مسأله را مورد ضربه قرار داده است.
تصمیم‌گیران، سکولار هستند
حجت الاسلام والمسلمین مؤمنی افزود: ما شاهد تفکر و اندیشۀ سکولار در تصمیم‌گیران هستیم؛ در تک تک این بندها می‌شود این را دید که از خُبره استفاده نکرده‌اند و مشورت نگرفته‌اند؛ شما نباید مدرس و استاد حوزۀ علمیه را برای تصمیم‌گیری بیاوردید بلکه باید مدیر هیأت را برای تصمیم‌گیری در این امور دعوت کنید.
استاد سطح عالی حوزه خاطرنشان کرد: ما امور معنوی را خودمان تضعیف کردیم؛ در شب‌های قدر هم فقط به این خاطر که سیدناالقائد فرمودند که به حرف ستاد گوش بدهید، ما تمام پروتکل‌ها را رعایت کردیم؛ ولی وقتی به دستورالعمل‌ها نگاه می‌کنیم، می‌بینیم ضد و نقیض است. آقایانی که در ستاد نشسته‌اید، چرا برای تعطیلی عید غدیر جلوی رفتن به شمال را نگرفتید و شهر را قرنطینه نکردید؟ اگر مترو ضرورت دارد چرا اتوبوس‌های فرودگاه که مردم تنگاتنگ هم می‌نشینند را کاری نکردید و موارد متعدد دیگر؛ چطور افراد در این جور جاها کرونا نمی‌گیرند و فقط در چنین مجالسی منتقل می‌شود؟!
وی ضمن بیان اینکه علاوه بر ستاد، بزرگان، ائمه جمعه، منبری‌ها و وعاظ هم کم کاری کردند گفت: بزرگان باید شانه به شانه بچه‌های جهادی حضور پیدا می‌کردند؛ ما برای غسل و تدفین چقدر زحمت کشیدیم ولی آقایان همراهی نکردند؛ ائمه جمعه شهرها که بزرگ شهر هستند باید شهر را تقسیم‌بندی می‌کردند؛ ما گلۀ شدید نسبت به بزرگان، ائمه جمعه، منبری‌ها و وعاظ داشتیم زیرا آن‌طوری که باید در کف میدان می‌بودند، حضور نداشتند؛ حرم‌ها به دستور ستاد تعطیل شد ولی اینها باید تدابیری می‌اندیشیدند.
منبری معروف خطاب به مسؤولان بیان کرد: اگر قرار است ما چندسال با این ویروس زندگی کنیم، با تعطیلی شاهد رواج معنویت نخواهیم بود؛ گفتند دسته‌های عزا به‌صورت بیرون‌رو نباشد؛ خب اگر کسی یک‌بار در طول عمرش دسته رفته باشد متوجه می‌شود که اجتماع، به مراتب از حرکت کردن خطرناک‌تر است؛ خب مشخص می‌شود که تصمیمات کارشناسی شده نیست و آقایانِ سکولار دنبال تعطیل کردن این‌گونه مراسمات هستند.
وی در پایان اظهار داشت: چیزی که دشمن ۱۵ الی ۲۰ سال است که برای آن تلاش می‌کند، اینها انجام می‌دهند؛ امور معنوی را از ما می‌گیرند، نسبت به بزرگان و علما بی‌احترامی می‌کنند و چیزهای دیگر؛ ولی خب حرف مراجع و رهبری عظیم‌الشأن برای ما فصل‌الخطاب است.
مسألۀ دیگری که پیرامون آن گفت‌وگو صورت گرفت، ارائۀ راهکار، روش و وظیفۀ هیأتی‌ها در اوضاع کرونا بود که در بخش بعدی بیان خواهد شد./ز503/ف
«پایان بخش دوم»