کالبدشکافی انقلابیهای پشیمان
به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، رهبر معظم انقلاب در دیدار رمضانی امسال خود با دانشجویان که به دلیل همهگیری ویروس کرونا بهصورت ارتباط مجازی برگزار شد از «انقلابیهای پشیمان» نیز سخن به میان آوردند. مفهومی که با گذشت زمان، مصادیق و افراد جدیدی پیدا میکند.
همان انقلابیهایی که هرچند تلاشهایشان در پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و استقرار نظام جمهوری اسلامی ستودنی است اما چالشهای بزرگ و کوچک آنان را از صف انقلابیون جدا کرده و گاه در قامت مخالفان قد علم کردهاند.
اجرای عدالت، برخورد با انحرافات مالی و اخلاقی خود یا اطرافیان، رد صلاحیت، عزل از مسئولیت و ... بهانههایی است که در عمر بیش از چهلساله انقلاب اسلامی، برخی انقلابیها را از پیشینه خود پشیمان کرده است. این جریان تکراری در گستره تاریخ نیز دائماً در حال تکرار بوده است اما زمان پشیمانی افراد بهتناسب شرایط، مختلف است.
انقلابیگری در مسیر عقلانیت
در برههای از تاریخ برخی علیه خلیفه سوم شوریدند و بهنوعی انقلاب سیاسی و اجتماعی ایجاد کردند. درست است که انقلاب اسلامی از نظر مبانی و ایدئولوژیها با شورش خلع خلیفه، قابل مقایسه نیست اما با این حال، شخصیتشناسی عاملان و بازیگران آن جریان برای امروز ما مفید خواهد بود.
این گروه متشکل از افراد مختلف با عقائد و اهداف گوناگون بود که پس از قتل خلیفه، سراسیمه و در یک هیجان غیرارادی بهسوی امیر مؤمنان علیهالسلام شتافتند. اصرار آنان با امتناع حضرت مواجه شد اما پس از پذیرش شروط امام علیهالسلام، با حضرت بیعت کردند.
با فروکش کردن موج هیجانات، بعضی از بیعتکنندگان بهتدریج پی بردند که اهداف غالباً مادی قیامشان در حکومت علوی محقق نخواهد شد و خلیفه جدید، خود، مانع اصلی در مقابل آنان خواهد بود. زمانی نگذشت که گروه نخست از انقلابیون پشیمان شده و در مقابل رهبر خویش ایستاده و دست به سلاح بردند.
پشیمانهای قیام امیرالمومنین
طلحه و زبیر از نام دو انسان به یک مفهوم تبدیل میشود که در ادامه هر حرکتی و قیامی مصادیقی مییابند. تلاش و میدانداری این دو صحابی بزرگ در عزل و قتل خلیفه سوم، قابل انکار نیست تا جایی از همه چیز خود در این راه هزینه کردند اما بهسرعت از کرده خود پشیمان شدند.
آنچه در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران شاهد آن بودیم نیز شباهت زیادی با عملکرد این افراد دارد. همچنان طلحهها و زبیرها در تاریخ زنده هستند و از پی یکدیگر میآیند. مبارزانی که در شکنجهگاههای رژیم سفاک پهلوی رنجها کشیدند و هزینههای مادی و غیرمادی فراوانی کردند اما امروز در داخل و یا خارج از کشور بهعنوان «اپوزیسیون» فعالیت میکنند.
این اصطلاح فرانسوی در افراد مخالف با یک دولت یا یک سیاست هم قابل تطبیق است اما بسیاری از انقلابیونی که در اپوزیسیونها حضور دارند با اصل نظام و انقلاب اسلامی مخالف هستند.
بصیرت نیاز به استحکام مبانی دارد
بر اساس فرموده رهبر حکیم و فرزانه انقلاب در دیدار رمضانی امسال با دانشجویان، ضعف در مبانی علت اصلی پیشمانی انقلابیون است. ارائه این شاهکلید، تحلیل بسیاری از حوادث پس از انقلاب را آسان میکند. جدا شدن زودهنگام گروهای مانند حزب توده، مجاهدین خلق (منافقین)، فرقان، ملی مذهبیها و ... از جبهه انقلاب را رد ضعف مبانی آنان میتوان جستجو کرد.
طلحه و زبیرهایی که مبانی انقلاب را فهم نکرده و به دنبال سهم خواهی از انقلاب بودند و هر جا با زیادهخواهی آنان مقابله شد، بر انقلاب تاختند و در خلوت خویش پشیمان و سرخورده شدند. ضعف در مبانی شامل مبانی دینی، سیاسی و ... است که ممکن است یک فرد در برخی از آنها ضعف داشته باشد مثلاً از نظر دینی بسیار مسلط و مقید باشد اما روش و مبانی تعامل یک انقلابی با مستکبران نیاموخته باشد؛ اما آنچه روشن است اینکه انقلاب اسلامی همچنان در این دریای پرتلاطم به حرکت پرسرعت خود ادامه میدهد و ممکن است هر موجی، گروهی از افراد سوار بر این کشتی نجات را پیاده کند ولی تأثیر در مسیر نخواهد گذاشت./882/ی704/ف
محمد جواد حسنی، طلبه سطح عالی حوزه علمیه قم