واگیر‌های دردسرساز سال ۹۸؛ از مورد عجیب ایدز در لردگان تا آخرالزمان کرونا در دنیا

به گزارش خبرگزاري رسا، تلخی روز‌هایی که سایه نحس کرونا بر کشور ما سنگینی می‌کند، آنقدر زیاد نیست که خاطرات روز‌های خوبمان را فراموش کنیم، ولی قطعا سنگینی این روز‌ها باعث می‌شود بحران همه گیری بیماری‌های دیگر در سال ۹۸ زیر هاله‌ای از فراموشی قرار بگیرد، دو همه گیری سنگین که یکی از آن‌ها باعث شد مشکلات زیادی برای مردم یک شهرستان به وجود بیاید، همه گیری ایدز در لردگان.

لردگان، تجمع در روستایی کوچک تا جهانی سازی بحران

همه چیز از یک تجمع کوچک در روستایی در شهرستان لردگان واقع در جنوب استان چهارمحال و بختیاری و از مناطق محروم کشور شروع شد. شاید پیش از آن که مقامات وزارت بهداشت در تهران متوجه این تجمع شوند، تصاویر متعددی از روستاییان روستای چنارمحمودی که با لباس‌های محلی، مقابل خانه بهداشت شان تجمع کرده بودند و پلاکارد‌هایی درباره آلوده شدن به ایدز با تست قند خون به دست گرفته بودند، شبکه‌های اجتماعی را در اواخر تابستان سال گذشته پر کرد.

از دیدگاه اهالی روستای چنارمحمودی، یکی از اهالی همین روستا که بهورز خانه بهداشت است، با سرنگ آلوده مشترک و به عمد، تست قند خون را بهانه کرده تا اهالی روستا را به ایدز آلوده کند. آن‌ها به رسانه‌ها گفتند تست قند خون بهانه‌ای بوده تا شیوع ایدز در این روستا را باعث شود.

فیلم‌های زیادی از سخنان اهالی این روستا در بین شبکه‌های داخلی و خارجی چرخید که در آن، مردم با قاطعیت از آلودگی خود در اثر اقدامات بهورز روستا سخن می‌گفتند و استدلال می‌کردند اگر راه‌های جنسی در انتقال ایدز به اهالی روستا مشخص بود چرا کودکان یک تا ۷ ساله دچار ایدز شده اند؟

انتشار گسترده این سخنان و توجه افکارعمومی به آن‌ها ناگهان باعث واکنش‌های هیجانی و خشمگین مردم شد و آشوب و شورش عمومی روستای چنارمحمودی را درنوردید.

این آشوب پس از چند روز به مرکز شهرستان لردگان و شهر لردگان کشید و طبق گزارش‌های رسمی به‌دنبال تجمع اعتراضی به آلودگی بعضی اهالی لردگان، برخی افراد در پی تحریک و تشویش این تجمع برآمدند و با برانگیختن احساسات معترضین به آسیب زدن به اموال عمومی و اماکن دولتی اقدام کردند. این افراد با آتش زدن دفتر امام جمعه لردگان و مرکز بهداشت این شهر به آشوب ایجاد کردند که پس از مدت کوتاهی، نیروی انتظامی قادر به کنترل صحنه شد، ولی تصاویر زیادی از این اعتراضات خشونت بار سراسر شبکه‌های اجتماعی و تلویزیون‌های ماهواره‌ای را در نوردید.

چندنفر ایدز گرفتند؟

آماری که برای آلودگی مردم لردگان به ایدز مطرح شد، تقریبی است، چون علاوه بر آنکه دوره نهفتگی ایدز باعث می‌شود شناسایی بیماران قطعی، با گذشت زمان مقدور باشد، عدم انجام آزمایش داوطلبانه توسط برخی از افراد مشکوک به بیماری هم مزید علت می‌شود، چون طبق قانون، کسی را نمی‌توان وادار به آزمایش پزشکی به خصوص آزمایش خون کرد.

آمار افراد مبتلا در ابتدا ۲۸ نفر اعلام شد که پس از اندکی، تعداد موارد شناسایی شده به ۴۴ نفر افزایش یافت و همچنان افراد بیشتری مورد غربالگری قرار گرفتند. دانشگاه علوم پزشکی استان چهارمحال و بختیاری پس از مدتی اعلام کرد ۱۰۰ درصد آزمایش‌های مربوط به تشخیص ایدز به صورت رایگان برای افرادی داوطلب انجام شده و اکثریت قریب به اتفاق بیماران، تحت درمان رایگان و حمایت‌های بهداشتی قرار گرفتند.

مسئولان وزارت بهداشت هم به صورت روزانه آمار مبتلایان را به رسانه‌ها اعلام می‌کردند. علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزیر بهداشت در یکی از روز‌های بحران ایدز در لردگان اعلام کرد: «کمتر از ۷۰ نفر مبتلا شناسایی شده اند و به زودی کل آمار مبتلایان در این روستا مشخص می‌شود، پیش‌بینی ما این است حداکثر ۵ درصد جمعیت روستا (یعنی زیر ۹۰ نفر) در این روستا مبتلا باشند. خوب این آمار که نیاز به غائله ندارد.»

به جز وزارت بهداشت، مقامات محلی وزارت کشور هم درباره اعلام آمار، به میدان آمدند و استاندار چهارمحال و بختیاری هم اعلام کرد آمار مبتلایان چنارمحمودی کمتر از ۶۵ نفر است، یعنی از جمعیت ۱۳۰۰ نفری این روستا، کمتر از ۵ نفر HIV مثبت شده اند. در این میان، سایت وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی اعلام کرد عامل آلودگی ۴۴ نفر از اهالی چنارمحمودی را پیدا کرده است!

واقعیت این است که هنوز کسی نتوانسته افکار عمومی را قانع کند دلیل اعلام ناگهانی شیوع ایدز در یک روستای دورافتاده از پایتخت چه بود. هر چند وزارت بهداشت پس از ماه‌ها اعلام کرد متخصصان شیوع شناسی از قبل می‌دانستند کانون‌های آلوده به ایدز در کدام بخش از کشور قرار دارند؛ ولی مشخص نیست مطالعات چه زمانی نشان داده لردگان هم یکی از این کانون‌ها است. پس از گذشت حدود ۳ ماه از رسانه‌ای شدن اتفاقات لردگان، وزارت بهداشت اعلام کرد ۵ درصد از اهالی روستای چنارمحمودی به ایدز آلوده شده اند که همگی تحت درمان رایگان قرار دارند.

واکنش‌ها به بحران ایدز در لردگان

مسئله آلودگی ایدز در لردگان، باعث شد بالاترین سطوح مدیریتی کشور نسبت به آن واکنش نشان دهد و حتی ربیعی سخنگوی دولت در یکی از نشست‌های خبری اش درباره این موضوع توضیح داد و از کارکنان محلی وزارت بهداشت در لردگان تشکر کرد.

حتی مجلس هم به تکاپو افتاد تا از نزدیک، وضعیت بررسی کند. ۴ نفر از نمایندگان مجلس که دارای تخصص پزشکی هستند در قالب یک تیم تحقیقی، وارد منطقه شدند تا از نزدیک به بررسی اوضاع بپردازند. نوبخت، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره حضور این تیم به رسانه‌ها اطلاع داد، ولی هرگز درباره نتایج حضور و یافته‌های این تیم چیزی منتشر نشد.

قوه قضاییه هم به عنوان مرجع رسیدگی به تظلمات و شکایات، پرونده را از جنبه قضایی و حقوقی در دست گرفت و البته آخرین اطلاعی که درباره سرنوشت این پرونده پس از گذشت ۵ ماه از رویداد‌های تلخ لردگان داده شد، این است که پرونده همچنان منتظر اظهارنظر کارشناسی پزشکی قانونی مانده است.

دردسر‌های آنفلوآنزا در پاییز و زمستان

یکی دیگر از اتفاقات تلخ حوزه بیماری‌های همه گیر عفونی در ایران، دردسر‌های آنفلوآنزا در ماه‌های پاییزی و اوایل زمستان پارسال بود. آمار رسمی حکایت از مرگ نزدیک به ۱۲۰ نفر در کشور طی دو فصل اخیر داشته است.

از اواخر مهر سال گذشته افزایش میزان بروز بیماری آنفلوآنزا در کشور هشدار‌ها را به سطح رسانه برد و مسئولان وزارت بهداشت اعلام همه‌گیری این بیماری در کشور کردند؛ البته با توجه به هشدار‌هایی که سازمان بهداشت جهانی در این خصوص اعلام کرده بود، این موضوع دور از ذهن نبود.

بیماری آنفلوانزا چهار نوع ویروس دارد که شامل: A, B, D و C است. آنچه در همه‌گیری مطرح است، نوع A و B بود. نوع A بین انسان و حیوان مشترک است و نوع B فقط بین انسان‌ها وجود دارد؛ ضمن اینکه در نیمکره شمالی، کشور‌های آمریکای شمالی و کانادا با نوع B این بیماری درگیر بوده، اما در خاورمیانه و ایران نوع A ویروس آنفلوآنزا شیوع دارد. نگرانی مسئولان بهداشت از این جهت بود که پارسال افزایش همه گیری نوع B ویروس به نوع A مشاهده شد، هرچند در موارد شیوع، ویروس غالب نوع A است؛ ولی نسبت ویروس نوع B در کل بیماران افزایش یافت که این باعث نگرانی جامعه درمانی کشور بود.

این نکته را هم نباید از نظر دور داشت که سخنگوی وزارت بهداشت پس از شیوع کرونا و مرگ و میر در سطح وسیع، اعلام کرد در روز‌های ابتدایی بحران کوید ۱۹، برخی مرگ‌ها در اثر ویروس کرونا را به آنفلوآنزا نسبت داده بود که با این حساب، باید آمار تعدادی از مرگ و میر‌های آنفلوآنزایی را به کرونا بازگرداند.

موج دوم آنفلوآنزا یا قدم‌های اول مرگ در اثر کرونا؟

ظاهرا آنچه باعث این اشتباه شده، احتمال شیوع موج دوم آنفلوآنزا بود که درست در اواخر دی ماه که گفته می‌شود اولین بیماران کرونایی قدم به ایران گذاشتند، توسط مسئولان بهداشتی داده شد. توضیحی که مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی مشهد داده، به خوبی روشن می‌کند شباهت دو بیماری آنفلوآنزا و کووید ۱۹ چقدر زیاد است. دکتر صادقی در این باره گفته است: آنفلوآنزا یکی از عفونت‌های تنفسی شایع است که مهمترین خصیصه ویروس این بیماری همه‌گیری آن است به طوری که ویروس آنفلوآنزا به تنهایی می‌تواند حدود ۱۵ درصد افراد جامعه را مبتلا کند، اما سایر ویروس‌های بیماری‌های تنفسی در مجموع ۲ درصد افراد جامعه را در بر می‌گیرند.

وی مهم‌ترین تفاوت علائم موج دوم شیوع آنفلوآنزا با سایر عفونت‌های تنفسی را تب ناگهانی و زیاد دانست و اظهار داشت: در سرماخوردگی و شبه آنفلوآنزا تب به تدریج افزایش می‌یابد، ولی در بیماری آنفلوآنزا تب بیمار به طور ناگهانی به ۳۹ درجه نیز می‌رسد.

آخرین آمار منتشره شده درباره مرگ بر اثر عوارض آنفلوآنزا پیش از بحران کرونا اعلام شد و یکی از مقامات وزارت بهداشت گفت: از ۲۱ تا ۲۷ دی ماه، دو مورد مرگ بر اثر بیماری آنفلوآنزا با نوع H ۱ N ۱ گزارش شده است که یکی مربوط به استان آذربایجان غربی و دیگری مربوط به استان سمنان بود. بر همین اساس مجموع تلفات آنفلوآنزا در سال جاری به ۱۱۶ نفر رسیده است.

درست پیش از شیوع کرونا و بحران این بیماری واگیردار بود که وزارت بهداشت به صورت رسمی اعلام کرد آنفلوآنزا در کشور مهار شده است. مهار این بیماری خطرناک با شیوع بزرگترین چالش بهداشتی بشر در یک قرن اخیر همراه بود. بیماری کرونا، بیماری مهلکی که اکنون موجب شده است کشور به تعطیلی و قرنطینه کشیده شود و هنوز معلوم نیست چه زمانی این بلای مرگبار دست از سر نوع بشر برمی دارد.

آخرین آمار‌ها نشان از آن دارد که حدود ۳۰ هزار نفر از ایرانیان به بیماری آخرالزمانی کرونا مبتلا شده اند که بیش از ۱۰ هزار نفر از آنان بهبود یافته و حدود ۱۸ هزار نفر با مشکلات ناشی از این بیماری دست به گریبانند و مشخص نیست سرنوشت آن‌ها به کجا می‌انجامد./1360/